Renta z tytułu niezdolności do pracy. Dla kogo jest, ile wynosi i jak się o nią ubiegać?
Nie możesz wykonywać pracy ze względu na swoją chorobę? W rozwiązaniu sytuacji materialnej choćby częściowo może ci pomóc renta z tytułu niezdolności do pracy z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
W poniższym artykule opowiadamy, czym jest renta dla niezdolnych do pracy, kiedy przysługuje i jak się o nią ubiegać? Czytając, dowiesz się, czy możesz pracować, pobierając to świadczenie i jaki wpływ na jego wysokość mają uzyskiwane przez ciebie przychody? Czy orzeczenie o niepełnosprawności wystarczy, aby pobierać tego rodzaju rentę.
Czym jest renta z tytułu niezdolności do pracy? Warunki uzyskania świadczenia
Renta z tytułu niezdolności do pracy to świadczenie przyznawane i wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Będzie ci przysługiwać, jeżeli posiadasz całkowitą lub częściową niezdolność do pracy na skutek naruszenia sprawności organizmu.
Możesz uzyskać orzeczenie: o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy. Całkowita niezdolność do pracy oznacza, że utraciłeś zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowa niezdolność oznacza, że utraciłeś w znacznym stopniu zdolność do wykonywania pracy zgodnie z posiadanymi przez ciebie kwalifikacjami.
Omawiana renta może być ci przyznana na okres nie dłuższy niż 5 lat, chyba że według wiedzy medycznej, nie ma rokowań na poprawę twojego zdrowia. Wtedy orzeczenie możesz otrzymać na więcej niż 5 lat.
Świadczenie zostanie przyznane ubezpieczonemu, jeśli spełnia łącznie następujące warunki:
Został uznany za niezdolnego do pracy.
Ma wymagany, odpowiedni do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy, okres składkowy i nieskładkowy.
Niezdolność do pracy powstała w okresach ściśle określonych w ustawie, czyli w okresie ubezpieczenia, zatrudnienia lub pobierania zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku chorobowego bądź opiekuńczego, albo nie później niż 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Renta z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych a emerytura
Zgodnie z przepisami, jeżeli osiągnąłeś wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), emeryturę uzyskasz z urzędu zamiast renty. Otrzymasz ją od momentu osiągnięcia wieku emerytalnego.
Wysokość emerytury nie może być niższa od renty, którą dotychczas pobierałeś.
Jaki jest staż uprawniający do renty z tytułu niezdolności do pracy?
Staż ubezpieczeniowy to łączny okres nieskładkowy i składkowy. Okres składkowy to czas, w którym byłeś zatrudniony lub samodzielnie opłacałeś składki ZUS, prowadząc działalność gospodarczą. Okres nieskładkowy dotyczy sytuacji, w której nie opłacasz składek ZUS, ale ten czas liczy ci się do emerytury i renty, ponieważ np. uczysz się, studiujesz, otrzymujesz zasiłek chorobowy lub pobierasz świadczenie rehabilitacyjne.
Okres nieskładkowy i składkowy jest wymagany, gdy ubiegasz się o rentę. Uzależniony jest od twojego wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Musi wynosić:
1 rok, jeżeli twoja niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
2 lata, jeżeli twoja niezdolność do pracy powstała do 22 roku życia,
3 lata, jeżeli twoja niezdolność do pracy powstała do 25 roku życia,
4 lata, jeżeli twoja niezdolność powstała między 25 a 30 lat,
5 lat, jeżeli twoja niezdolność powstała powyżej 30 lat.
Gdy masz powyżej 30 lat, twój wymagany okres składkowy 5 lat musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat od dnia złożenia wniosku o rentę lub od dnia wystąpienia niezdolności do pracy. Tego warunku nie musisz spełnić, jeżeli udowodnisz okresy składkowe: 25 lat w przypadku kobiet i 30 lat dla mężczyzn oraz zostaniesz uznany za całkowicie niezdolnego do pracy. W tym wypadku data powstania niezdolności do pracy nie jest brana pod uwagę.
Jeżeli nie posiadasz wymaganego okresu składkowego, brane pod uwagę jest to, czy byłeś zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat, albo w ciągu 6 miesięcy od ukończenia nauki w szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej. Warunek również spełnisz, gdy do momentu powstania niezdolności do zatrudnienia posiadałeś bez przerw, lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe.
Ustalone okresy składkowe i nieskładkowe nie będą od ciebie wymagane, jeżeli niezdolność do pracy nabędziesz w wyniku wypadku w drodze do pracy lub podczas powrotu z niej.
ZUS renta z tytułu niezdolności do pracy. Jak się ubiegać o świadczenie?
Aby zacząć ubiegać się o rentę chorobową zwróć się do lekarza pierwszego kontaktu lub do lekarza specjalisty z prośbą o wypełnienie zaświadczenia (druk OL-9). Wraz z innymi wymaganymi dokumentami złóż go w jednostce ZUS.
Przygotuj:
wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (druk ERN),
informacje o okresach składkowych i nieskładkowych (druk ERP),
dokumenty potwierdzające twój staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe), przykładowo: świadectwa pracy, zaświadczenie ze szkoły wyższej,
zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk ERP-7),
wspomniane już zaświadczenie lekarskie, które jest ważne 30 dni,
dokumentację medyczną opisującą przebieg choroby,
kartę wypadku w drodze do lub z pracy, jeżeli nie posiadasz wymaganego stażu ubezpieczeniowego.
Wszystkie wymienione druki możesz pobrać ze strony internetowej. W jednostce ZUS otrzymasz ich wersję papierową. Wypełnione dokumenty musisz złożyć w oddziale ZUS właściwym pod względem twojego miejsca zamieszkania. Możesz również zrobić to przez Internet za pośrednictwem platformy PUE ZUS. Następnie zostanie wyznaczony termin komisji lekarskiej, na której musisz się stawić osobiście. Lekarz oceni twoją zdolność do pracy i wyda orzeczenie, które dostaniesz na adres domowy.
Sprawdź nasze wpisy dotyczące świadczeń. Przeczytaj:
Na blogu My Wspieramy odkryjesz przydatne informacje, ciekawostki i porad. Nie pomiń żadnego artykułu!
Ile wynosi renta z tytułu niezdolności do pracy?
Renta chorobowa nie ma stałej kwoty. Jej wysokość zależy od twojego stażu ubezpieczeniowego, zarobków, rodzaju orzeczenia oraz wysokości ustalonej minimalnej kwoty renty na dany rok. ZUS oblicza kwotę renty indywidualnie.
Jaka jest najniższa renta z tytułu niezdolności do pracy w 2024 roku?
Najniższa renta dla całkowicie niezdolnych do pracy, jaką możesz uzyskać w 2024 r., wynosi 1780,96 zł. Jest to kwota równa najniższej emeryturze, rencie socjalnej oraz rencie rodzinnej.
Ile wynosi renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w 2024 roku?
Renta dla częściowo niezdolnego do pracy (podobnie jak renta szkoleniowa) jest niższa od renty dla całkowicie niezdolnych do pracy. Stanowi 75% wysokości tej drugiej. W 2024 roku minimalna jej kwota wynosi 1335,72 zł.
Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy a praca zarobkowa, czyli ile można zarobić?
Mając status rencisty całkowicie niezdolnego do pracy i pobierając rentę, możesz podjąć zatrudnienie. Żadna ustawa zarówno o emeryturach i rentach, jak i o systemie ubezpieczeń społecznych tego nie zakazuje. Twój status umożliwia odpowiednie przystosowanie stanowiska dla ciebie, tak abyś był zdolny do wykonywania pracy zarobkowej w odpowiednich warunkach.
Ty zaś musisz przestrzegać obowiązujących limitów dochodowych, które obowiązują cię jako rencistę. Ich wartość ustalana jest kwartalnie. Aby świadczenie było ci wypłacane, musisz pamiętać o progach, po których przekroczeniu renta zostaje zmniejszona lub zawieszona.
Osiąganie przychodów przekraczających 70% przeciętnego wynagrodzenia skutkuje obniżeniem renty o kwotę obniżenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia. Dla renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy jest to 794,35 zł, natomiast dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy to 595,80 zł. Kwoty te obowiązują do końca lutego 2024 roku.
Osiąganie przychodów przekraczających 130% wysokości przeciętnego wynagrodzenia, skutkuje zawieszeniem renty i wstrzymaniem jej wypłaty.
Zasiłek chorobowy a renta z tytułu niezdolności do pracy
Kiedy pracujesz na rencie, naturalnie może zdarzyć się tak, że nagle twój stan zdrowia ulegnie pogorszeniu i nie będziesz mógł okresowo wykonywać obowiązków służbowych. W takiej sytuacji, jeżeli otrzymasz zwolnienie lekarskie, przysługuje ci prawo do pobierania świadczenia chorobowego. Jest on wypłacany przez okres nie dłużej niż 182 dni, a w przypadku gruźlicy lub ciąży przez 270 dni.
Niestety w przypadku przedłużającej się choroby, po wymienionym okresie, nie możesz ubiegać się o świadczenie rehabilitacyjne.
Renta socjalna a renta z tytułu niezdolności do pracy
Jeżeli nie nabędziesz praw do renty z tytułu niezdolności do pracy, możesz ubiegać się o inny rodzaj świadczenia. Renta socjalna będzie przysługiwać ci, jeżeli twoja niezdolność do pracy powstała w dzieciństwie lub w trakcie nauki w szkole czy uczelni wyższej. Jest to rodzaj świadczenia, którego przyznanie nie obejmuje wymogu stażu ubezpieczeniowego.
Warunkiem pobierania renty socjalnej jest uzyskanie orzeczenia komisji lekarskiej ZUS.
Renta z tytułu niezdolności do pracy a orzeczenie o niepełnosprawności
Chcąc pobierać rentę, musisz uzyskać orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do podejmowania pracy, które jest wydawane przez komisję lekarską ZUS. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności wydane przez Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności nie jest dokumentem, który daje prawo do renty.
To oznacza, że jeśli posiadasz orzeczenie z Powiatowego Zespołu, musisz stanąć na odrębną komisję lekarską ZUS i uzyskać orzeczenie o niezdolności do pracy. Obie instytucje działają niezależnie.
Składając dokumenty o przyznanie renty szkoleniowej, chorobowej, czy socjalnej, możesz dołączyć orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. W ten sposób możesz potwierdzić swój stan zdrowia.
Podsumowanie
Renta z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy przysługuje osobie przewlekle chorej. Świadczenie to wypłacane jest przez ZUS z powodu naruszenia sprawności organizmu. Aby ją otrzymać, musisz:
zostać uznanym za całkowicie lub częściowo niezdolnego do pracy,
posiadać wymagany do wieku okres składkowy i nieskładkowy,
Twoja niezdolność do pracy musi powstać w okresie składkowym lub nieskładkowym bądź nie później niż 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Aby ubiegać się o rentę złóż wraz z zaświadczeniem lekarskim komplet wymaganych dokumentów i poczekaj na termin komisji. Podczas niej lekarz orzecznik oceni twoją niezdolność do pracy i wyda stosowny dokument. Orzeczenie lekarza orzecznika ZUS otrzymasz na adres domowy.
Pobierając tę rentę, możesz pracować. Pamiętaj jednak o obowiązujących limitach progu dochodowego. Ich dokładna kwota jest zamieszczana kwartalnie na stronie ZUS.
Ile wynosi renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy 2024?
Najniższa wysokość renty w 2024 wynosi 1780,96 zł.
Kto ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy?
Prawo do renty chorobowej posiadają osoby, które:
– zostały uznane przez komisję lekarską za całkowicie lub częściowo niezdolne do pracy,
– posiadają stosownie do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy, okres nieskładkowy i składkowy,
– niezdolność do pracy powstała w okresie zatrudnienia, nauki, pobierania zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego.
Ile lat pracy, aby otrzymać rentę chorobową?
Do przyznania renty trzeba mieć udokumentowany wymagany okres nieskładkowy i składkowy stosownie do wieku, w którym powstała niezdolność do pracy. Dla osób w wieku od 20 do 24 roku istnieje warunek posiadania od 1 do 3 lat stażu ubezpieczenia, dla osób w wieku od 25 do 30 lat to 4 lata ubezpieczenia społecznego, natomiast dla osób powyżej 30 lat to 5 lat stażu ubezpieczenia. Osoby powyżej 30 lat muszą udowodnić okresy składkowe i nieskładkowe w ciągu ostatnich 10 lat.
Jak obliczana jest renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy?
Wysokość renty zależy od takich czynników jak: aktualna waloryzacja, staż ubezpieczeniowy rencisty, osiągane zarobki (istnieje możliwość obniżenia lub zawieszenia renty), oraz czy jest to całkowita lub częściowa niezdolność do pracy.
