Dla kogo jest uzupełniający urlop macierzyński i jak go otrzymać? Poradnik od A do Z

Pierwsze dni z noworodkiem to radość i nauka nowej roli. Zdarza się jednak, że dziecko musi zostać w szpitalu, bo urodziło się wcześniej albo wymaga leczenia.

W poniższym artykule opowiem Ci, czym jest uzupełniający urlop macierzyński oraz kogo obejmuje. Wyjaśnię, na jakich zasadach można starać się o wolne dni w ramach tego urlopu i co zrobić, aby Twój wniosek został rozpatrzony pozytywnie. Wszystko w przystępnej formie i w odniesieniu do aktualnych przepisów Kodeksu Pracy.

Przygotuj się na każdą sytuację, by nie być zaskoczonym formalnościami w trudnych chwilach.

Czym jest uzupełniający urlop macierzyński?

Uzupełniający urlop macierzyński to dodatkowy okres urlopu po podstawowym urlopie macierzyńskim, przyznawany, gdy noworodek po porodzie wymagał hospitalizacji. Przysługuje, gdy spełnisz ustawowe warunki, na wniosek złożony w przewidzianym terminie (z dokumentem potwierdzającym pobyt dziecka w szpitalu).

Komu przysługuje uzupełniający urlop macierzyński?

Dostaniesz uzupełniający urlop macierzyński (czyli dodatkowy okres wolny od pracy), w wyjątkowych sytuacjach, kiedy:

1. Twoje dziecko urodziło się przedwcześnie,
2. Twoje dziecko urodziło się w terminie, ale wymagało długotrwałej hospitalizacji.

Kodeks Pracy precyzuje, że uprawnienie to dotyczy Cię, jeśli wykorzystałeś już podstawowy urlop macierzyński i chcesz od razu wykorzystać rekompensatę za czas, kiedy Twoje dziecko przebywało w szpitalu. Do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego masz prawo jeżeli jesteś pracownikiem i jednocześnie:

• matką,
• ojcem,
• rodzicem adopcyjnym lub zastępczym.

Jakie warunki przyznawania uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przewiduje Kodeks Pracy?

Kodeks Pracy zawiera szczegółowe przepisy regulujące kwestie dotyczące urlopów związanych z rodzicielstwem. Od 19 marca 2025 r. obowiązuje nowelizacja KP obejmująca szczególną grupę pracowników, których dziecko po narodzinach musiało pozostać w szpitalu. Aby móc skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, trzeba spełnić kryteria określone w art. 180 ust. 2 par. 1 Kodeksu Pracy. Przede wszystkim wykorzystaj podstawowy urlop macierzyński i ubiegaj się o uzupełniający w sytuacji, gdy Twoje dziecko urodziło się:

1. przed 28 tygodniem ciąży lub ważyło nie więcej niż 1000 g.
   W tej sytuacji za każdy tydzień pobytu Twojego dziecka w szpitalu do 15 tygodnia po porodzie przysługuje Ci 1 tydzień urlopu macierzyńskiego uzupełniającego,
2. między 28 a 37 tygodniem ciąży z masą urodzeniową powyżej 1000 g.
   Za każdy tydzień pobytu Twojego dziecka w szpitalu do 8 tygodnia od narodzin, masz prawo do 1 tygodnia urlopu uzupełniającego.
3. Po ukończeniu 37 tygodnia ciąży, co najmniej 2 dni przebywało w szpitalu pomiędzy 5 a 28 dniem po narodzinach.
   Za każdy tydzień hospitalizacji Twojego dziecka do 8 tygodnia po narodzeniu będzie przysługiwał Ci 1 tydzień omawianego urlopu.

Przy ciąży mnogiej bierz pod uwagę najniższą masę urodzeniową i najdłuższą hospitalizację wśród dzieci. Przy obliczaniu ilości dni urlopu zsumowuj czas pobytu Twojego dziecka w szpitalu do 8. lub do 15. tygodnia po narodzeniu. W przypadku, gdy hospitalizacja jest krótsza niż tydzień, zaokrąglij go w górę do pełnego tygodnia.

Jak to wyliczyć?

Zliczasz dni hospitalizacji w odpowiednim „oknie” (do 8. lub 15. tygodnia), dzielisz przez 7 i zaokrąglasz w górę. Z tego wyliczenia wynika liczba tygodni urlopu.

Przykłady

• Przypadek 1
  Sytuacja: 29+3 tc, 1300 g. Hospitalizacja łącznie 12 dni (w dowolnych odcinkach) do 8. tygodnia życia.
  Liczenie: zsumuj dni pobytu → podziel przez 7 → zaokrąglij w górę.
  Wynik: 12 dni ≈ 1 tydz. + 5 dni → 2 tygodnie urlopu uzupełniającego.
• Przypadek 2
  Sytuacja: 26+5 tc, 950 g. Hospitalizacja 9 tygodni i 3 dni do 15. tygodnia życia.
  Liczenie: sumujesz wszystkie odcinki → zaokrąglasz w górę.
  Wynik: 9 tyg. + 3 dni → 10 tygodni urlopu uzupełniającego.
• Przypadek 3
  Warunek: min. 2 kolejne dni w szpitalu, a pierwszy z tych dni między 5. a 28. dobą życia; liczymy pobyty do 8. tygodnia życia.
  Sytuacja: pobyty: dzień 6–12 (7 dni) i 20–21 (2 dni).
  Wynik: 7 + 2 = 9 dni → zaokrąglij → 2 tygodnie urlopu uzupełniającego.

Aby skorzystać z urlopu uzupełniającego, złóż wniosek jeszcze w trakcie podstawowego urlopu macierzyńskiego – zgodnie z terminami z ustawy.

Ile wynosi zasiłek za uzupełniający urlop macierzyński?

Za uzupełniający urlop macierzyński dostaniesz 100% podstawy zasiłku macierzyńskiego.

Jak złożyć wniosek o dodatkowy urlop macierzyński?

Na początek upewnij się, że spełniasz warunki formalne określone przez Kodeks Pracy. Przynajmniej 21 dni przed końcem urlopu macierzyńskiego złóż wniosek swojemu pracodawcy o urlop uzupełniający w formie papierowej lub elektronicznej. We wniosku uwzględnij:

• swoje dane osobowe,
• dzień zakończenia urlopu macierzyńskiego,
• okres, na który ma zostać udzielony Ci urlop uzupełniający.

Nie przekraczaj terminu 21 dni. Urlop uzupełniający jest jednorazowy i udzielany na wniosek.

Co należy dołączyć do wniosku o urlop macierzyński uzupełniający?

Głównym załącznikiem jest dokument, który potwierdzi Twoje prawo do przedłużenia urlopu. Kodeks Pracy wskazuje na konieczność dostarczania pracodawcy:

• oświadczenia, że drugi rodzic nie zamierza korzystać z urlopu uzupełniającego,
• zaświadczenia ze szpitala informującego o tygodniu rozwiązania ciąży, masie urodzeniowej Twojego dziecka oraz czasie hospitalizacji.

Jeśli starasz się o urlop jako rodzic adopcyjny lub zastępczy, konieczne może być dostarczenie dodatkowych dokumentów potwierdzających przysposobienie.

Kiedy rodzic adopcyjny dostanie uzupełniający urlop macierzyński?

Jako rodzic adopcyjny lub zastępczy również masz prawo skorzystać z urlopu macierzyńskiego uzupełniającego. Oczywiście trzeba spełnić ustawowe warunki do niego, czyli przysposobione dziecko powinno być hospitalizowane po przyjęciu go na wychowanie. Do wniosku, który złożysz pracodawcy, w tym przypadku dołącz dodatkowo:

1. oświadczenie o dniu przyjęcia dziecka na wychowanie,
2. dokument potwierdzający, że przysposobiłeś dziecko lub sprawujesz nad nim opiekę zastępczą, np:

• zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie złożenia wniosku w sprawie przysposobienia dziecka zawierający datę jego urodzenia,
• poświadczoną kopię wniosku o wszczętym postępowaniu w sprawie przysposobienia dziecka zawierającą datę jego urodzenia,
• kopię prawomocnego orzeczenia sądu o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej,
• kopię cywilnoprawnej umowy zawartej między starostą i rodziną zastępczą.

Jak dokumentować uzupełniający urlop macierzyński w aktach pracownika?

Każdy urlop – podstawowy, dodatkowy czy uzupełniający – wymaga odpowiedniego ewidencjonowania w dokumentacji pracowniczej. W praktyce oznacza to, że Twój wniosek o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie przechowywany w części B Twoich akt osobowych.

Sprawy te reguluje znowelizowany Kodeks Pracy oraz znowelizowane rozporządzenie w sprawie dokumentacji pracowniczej Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (Dz.U. 2024 poz. 535).

Najważniejsze informacje o urlopie macierzyńskim uzupełniającym

Uzupełniający urlop macierzyński to przede wszystkim:

• Możliwość sprawowania dłuższej opieki nad dzieckiem w sytuacji gdy po narodzinach przebywało ono w szpitalu.
• 100% podstawy zasiłku macierzyńskiego za czas trwania urlopu uzupełniającego.
• Prawo do ubiegania się o dni wolne nie tylko przez rodziców biologicznych, ale również adopcyjnych i zastępczych (po spełnieniu wymogów prawnych).
• Jasne reguły określone przepisami Kodeksu Pracy. To oznacza poszanowanie terminów i odpowiednie udokumentowanie wniosku o urlop uzupełniający i jego akceptację przez pracodawcę.

Pamiętaj, że Twoim sojusznikiem w wychowaniu wcześniaka i dziecka wymagającego dłuższej hospitalizacji po narodzinach jest znajomość przepisów oraz współpraca z pracodawcą, który ma obowiązek umożliwienia Ci skorzystania z należnego urlopu. Uzupełniający urlop macierzyński jest nieocenionym wsparciem w najtrudniejszych, a zarazem najpiękniejszych momentach w życiu rodzica. Pozwoli Ci zebrać siły na wyzwania związane z opieką nad dzieckiem i daje szansę, aby dłużej towarzyszyć maluchowi wymagającemu specjalnej troski.

Dodatkowe reguły, o których warto pamiętać

• Ciąża mnoga: przy ustalaniu wymiaru uwzględnia się najniższą masę urodzeniową i najdłuższą hospitalizację wśród dzieci.
• Wniosek i termin: urlop uzupełniający jest udzielany jednorazowo, na wniosek papierowy lub elektroniczny, złożony nie krócej niż 21 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić wniosek.

Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości co do procedury przyznania dodatkowego wolnego, zawsze warto porozmawiać z działem HR lub zasięgnąć porady specjalisty z zakresu prawa pracy. W końcu najważniejsze jest, abyś mógł skupić się na tym, co istotne, czyli relacji z dzieckiem.

FAQ

Źródła

Opracowując ten poradnik, oparłam się o źródła prawa stanowione w ustawach i rozporządzeniach. Wykorzystałam przede wszystkim:

• Znowelizowany Kodeks Pracy, Dz.U. z 2025 r. poz. 277, https://dziennikustaw.gov.pl/D2025000027701.pdf
• Ustawa o zmianie ustawy z 6 grudnia 2024 roku Kodeksu Pracy oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2024 r. poz. 1871, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20240001871/O/D20241871.pdf
• Rozporządzenie MRPiPS z 8 grudnia 2015 r. z póź. zmianami w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, https://eli.gov.pl/eli/DU/2015/2253/ogl/pol
• https://www.zus.pl/en/-/zasi%C5%82ek-macierzy%C5%84ski-za-okres-uzupe%C5%82niaj%C4%85cego-urlopu-macierzy%C5%84skiego?utm_source=chatgpt.com
• https://www.gov.pl/web/rodzina/uzupelniajacy-urlop-macierzynski
• https://mywspieramy.org/uzupelniajacy-urlop-macierzynski/

To warto wiedzieć:

Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka. Kompleksowa wiedza dla rodziców i opiekunów

1000 plus na dziecko niepełnosprawne 2023. Czy takie świadczenie można otrzymać?

500 plus dla dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności 2024