Jakie warunki trzeba spełnić, by dostać uzupełniający urlop macierzyński? Poradnik rodzica
Pierwsze chwile z nowo narodzonym dzieckiem są bezcenne. To czas intensywnej nauki, oswajania się z nową rolą i budowania więzi z maluchem. Bywa też – trudne chwile, gdy Twoje dziecko musi pozostać w szpitalu, bo jest wcześniakiem lub jest chore. Jeśli właśnie przygotowujesz się na przyjście na świat swojego dziecka albo planujesz powiększenie rodziny, z pewnością chcesz wiedzieć, jakie uprawnienia Ci przysługują i jak je skutecznie wykorzystać. Przygotuj się na każdą sytuację, by nie być zaskoczonym formalnościami w trudnych chwilach.
W poniższym artykule opowiem Ci, czym jest uzupełniający urlop macierzyński oraz kogo obejmuje to dodatkowe wsparcie. Wyjaśnię, na jakich zasadach możesz starać się o wolne dni w ramach tego urlopu i co musisz zrobić, aby Twój wniosek został rozpatrzony pozytywnie. Wszystko w przystępnej formie i w odniesieniu do aktualnych przepisów Kodeksu Pracy.
Jakie warunki przyznawania uzupełniającego urlopu macierzyńskiego przewiduje Kodeks Pracy?
Kodeks Pracy zawiera szczegółowe przepisy regulujące kwestie dotyczące urlopów związanych z rodzicielstwem. Od 19 marca 2025 r. obowiązuje nowelizacja KP obejmująca szczególną grupę pracowników, których dziecko po narodzinach musiało pozostać w szpitalu. Aby móc skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, musisz spełnić kryteria określone w art. 1802 par. 1 Kodeksu Pracy. Przede wszystkim wykorzystać podstawowy urlop macierzyński i ubiegać się o uzupełniający w sytuacji, gdy Twoje dziecko urodziło się:
- przed 28 tygodniem ciąży lub ważyło nie więcej niż 1000 g.
W tej sytuacji za każdy tydzień pobytu Twojego dziecka w szpitalu do 15 tygodnia po porodzie przysługuje Ci 1 tydzień urlopu macierzyńskiego uzupełniającego, - między 28 a 37 tygodniem ciąży z masą urodzeniową powyżej 1000 g.
Za każdy tydzień pobytu Twojego dziecka w szpitalu do 8 tygodnia od narodzin, masz prawo do 1 tygodnia urlopu uzupełniającego. - Po ukończeniu 37 tygodnia ciąży, co najmniej 2 dni przebywało w szpitalu pomiędzy 5 a 28 dniem po narodzinach.
Za każdy tydzień hospitalizacji Twojego dziecka do 8 tygodnia po narodzeniu będzie przysługiwał Ci 1 tydzień omawianego urlopu.
Jeżeli Twoje dziecko pochodzi z ciąży bliźniaczej lub wielopłodowej, do urlopu powinna być uwzględniona waga dziecka, które ma najniższą masę oraz najdłuższy czas hospitalizacji. Przy obliczaniu ilości dni urlopu powinieneś zsumować czas pobytu Twojego dziecka w szpitalu do 8. lub do 15. tygodnia po narodzeniu. W przypadku, gdy hospitalizacja jest krótsza niż tydzień, możesz go zaokrąglić w górę do pełnego tygodnia.
Oczywiście, aby skorzystać z urlopu uzupełniającego, musisz złożyć wniosek w terminie przewidzianym przepisami, jeszcze podczas trwania podstawowej części urlopu macierzyńskiego.
Komu przysługuje uzupełniający urlop macierzyński?
Uzupełniający urlop macierzyński to dodatkowy okres wolny od pracy, z którego możesz skorzystać w wyjątkowych sytuacjach, kiedy:
- Twoje dziecko urodziło się przedwcześnie,
- Twoje dziecko urodziło się w terminie, ale wymagało długotrwałej hospitalizacji.
Kodeks Pracy precyzuje, że uprawnienie to dotyczy Cię, jeśli wykorzystałeś już podstawowy urlop macierzyński i chcesz od razu wykorzystać rekompensatę za czas, kiedy Twoje dziecko przebywało w szpitalu. Do uzupełniającego urlopu macierzyńskiego masz prawo jeżeli jesteś pracownikiem i jednocześnie:
- matką,
- ojcem,
- rodzicem adopcyjnym lub zastępczym.
Ile wynosi zasiłek za uzupełniający urlop macierzyński?
W związku z wykorzystaniem dodatkowych dni wolnych od pracy, w ramach uzupełniającego urlopu macierzyńskiego, otrzymasz 100% podstawy zasiłku macierzyńskiego.
Jak złożyć wniosek o dodatkowy urlop macierzyński?
Na początek upewnij się, że spełniasz warunki formalne określone przez Kodeks Pracy. Przynajmniej 21 dni przed końcem urlopu macierzyńskiego złóż wniosek swojemu pracodawcy o urlop uzupełniający w formie papierowej lub elektronicznej. We wniosku uwzględnij:
- swoje dane osobowe,
- dzień zakończenia urlopu macierzyńskiego,
- czaso-okres, na który ma zostać udzielony Ci urlop uzupełniający.
Pamiętaj, by nie przekroczyć terminu 21 dni, oraz że uzupełniający urlop macierzyński może być udzielony Ci tylko jednorazowo i na Twój wniosek.
Co należy dołączyć do wniosku o urlop macierzyński uzupełniający?
Głównym załącznikiem jest dokument, który potwierdzi Twoje prawo do przedłużenia urlopu. Kodeks Pracy wskazuje na konieczność dostarczania pracodawcy:
- oświadczenia, że drugi rodzic nie zamierza korzystać z urlopu uzupełniającego,
- zaświadczenia ze szpitala informującego o tygodniu rozwiązania ciąży, masie urodzeniowej Twojego dziecka oraz czasie hospitalizacji.
Jeśli starasz się o urlop jako rodzic adopcyjny lub zastępczy, konieczne może być dostarczenie dodatkowych dokumentów potwierdzających przysposobienie.
Kiedy rodzic adopcyjny dostanie uzupełniający urlop macierzyński?
Jako rodzic adopcyjny lub zastępczy również możesz skorzystać z urlopu macierzyńskiego uzupełniającego. Oczywiście musisz spełnić ustawowe warunki do niego, czyli przysposobione dziecko powinno być hospitalizowane po przyjęciu go na wychowanie. Do wniosku, który złożysz pracodawcy, w tym przypadku dołącz dodatkowo:
- oświadczenie o dniu przyjęcia dziecka na wychowanie,
- dokument potwierdzający, że przysposobiłeś dziecko lub sprawujesz nad nim opiekę zastępczą, np:
- zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie złożenia wniosku w sprawie przysposobienia dziecka zawierający datę jego urodzenia,
- poświadczoną kopię wniosku o wszczętym postępowaniu w sprawie przysposobienia dziecka zawierającą datę jego urodzenia,
- kopię prawomocnego orzeczenia sądu o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej,
- kopię cywilnoprawnej umowy zawartej między starostą i rodziną zastępczą.
Poznaj uprawnienia pracowników zapisane w prawie. Zapraszamy do cyklu artykułów o zatrudnieniu. Przeczytaj, m.in.:
Polecamy także inne wpisy w witrynie My Wspieramy.
Jak dokumentować uzupełniający urlop macierzyński w aktach pracownika?
Każdy urlop – podstawowy, dodatkowy czy uzupełniający – wymaga odpowiedniego ewidencjonowania w dokumentacji pracowniczej. W praktyce oznacza to, że Twój wniosek o udzielenie uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie przechowywany w części B Twoich akt osobowych.
Sprawy te reguluje znowelizowany Kodeks Pracy oraz znowelizowane rozporządzenie w sprawie dokumentacji pracowniczej Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Najważniejsze informacje o urlopie macierzyńskim uzupełniającym
Uzupełniający urlop macierzyński to przede wszystkim:
- Możliwość sprawowania dłuższej opieki nad dzieckiem w sytuacji gdy po narodzinach przebywało ono w szpitalu.
- 100% podstawy zasiłku macierzyńskiego za czas trwania urlopu uzupełniającego.
- Prawo do ubiegania się o dni wolne nie tylko przez rodziców biologicznych, ale również adopcyjnych i zastępczych (po spełnieniu wymogów prawnych).
- Jasne reguły określone przepisami Kodeksu Pracy, co oznacza konieczność dotrzymania terminów i odpowiedniego udokumentowania wniosku o urlop uzupełniający i obowiązek i jego akceptacji przez pracodawcę.
Pamiętaj, że Twoim sojusznikiem w wychowaniu wcześniaka i dziecka wymagającego dłuższej hospitalizacji po narodzinach jest znajomość przepisów oraz współpraca z pracodawcą, który ma obowiązek umożliwienia Ci skorzystania z należnego urlopu. Uzupełniający urlop macierzyński jest nieocenionym wsparciem w najtrudniejszych, a zarazem najpiękniejszych momentach w życiu rodzica. Pozwoli Ci zebrać siły na wyzwania związane z opieką nad dzieckiem i daje szansę, aby dłużej towarzyszyć maluchowi wymagającemu specjalnej troski.
Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości co do procedury przyznania dodatkowego wolnego, zawsze warto porozmawiać z działem HR lub zasięgnąć porady specjalisty z zakresu prawa pracy. W końcu najważniejsze jest, abyś mógł skupić się na tym, co istotne, czyli relacji z dzieckiem.
Źródła
Opracowując ten poradnik, oparłam się o źródła prawa stanowione w ustawach i rozporządzeniach. Wykorzystałam przede wszystkim:
- Znowelizowany Kodeks Pracy, Dz.U. z 2025 r. poz. 277
- Ustawa o zmianie ustawy z 6 grudnia 2024 roku Kodeksu Pracy oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2024 r. poz. 1871
- Rozporządzenie MRPiPS z 8 grudnia 2015 r. z póź. zmianami w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Czym jest uzupełniający urlop macierzyński?
Uzupełniający urlop macierzyński to dodatkowy okres wolnego, który można otrzymać po wykorzystaniu podstawowej części urlopu macierzyńskiego. Pozwala rodzicom zapewnić maluchowi wydłużoną opiekę w szczególnych okolicznościach, gdy urodził się przedwcześnie lub po narodzinach przebywał długo w szpitalu.
Dla kogo jest dodatkowy urlop macierzyński?
Z tego przywileju mogą korzystać zarówno rodzice biologiczni, jak i adopcyjni. Najważniejsze jest jednak, by spełniać kryteria określone w przepisach, takie jak wnioskowanie w terminie czy przedstawienie niezbędnej dokumentacji o długotrwałym pobycie dziecka w szpitalu po narodzeniu.
Kiedy rodzic wcześniaka dostanie dodatkowy urlop?
Od 19 marca 2025 roku w przypadku narodzin wcześniaka rodzic ma prawo do przedłużenia urlopu w związku z koniecznością przebywania dziecka w szpitalu po zakończeniu ciąży. W zależności od tygodnia rozwiązania ciąży i masy urodzeniowej oraz czasu spędzonego w szpitalu, rodzicowi przysługuje odpowiedni czas uzupełniającego urlopu macierzyńskiego. Urlop ten dostaniesz tylko na swój wniosek.
