Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Wszystko, co musisz wiedzieć

Jeżeli jesteś pracodawcą w firmie, która zatrudnia powyżej 25 pracowników, z pewnością zetknąłeś się z pojęciem wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz z obowiązkiem wpłaty na PFRON.

W artykule przedstawiamy najważniejsze zagadnienia dla Pracodawców: co to jest wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych i kogo dotyczy, podajemy wzory, jak go obliczyć oraz kiedy wskaźnik ma wpływ na obowiązek wpłaty PFRON i kto może być niej zwolniony.

Czym jest wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych PFRON?

Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych dotyczy firm powyżej mających 25 etatów. Pokazuje on, jaki procent załogi w firmie stanowią pracownicy niepełnosprawni. To przeciętny miesięczny udział procentowy osób niepełnosprawnych w zatrudnieniu ogółem na terenie danej firmy, w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.

Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych, art. 2 pkt. 6, wskazuje, ile powinien wynosić i jak wyliczyć stan zatrudnienia do PFRON. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6% dla ww. firm.

Wysokość omawianego wskaźnika oraz stan zatrudnienia ogółem decydują o tym, czy pracodawca ma obowiązek miesięcznej wpłaty PFRON, czy jest z niej zwolniony.

Jeżeli w danym miesiącu osiągniesz wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych 6%, to zostajesz zwolniony z obowiązku wpłaty na PFRON.

Kogo nie obowiązuje wskaźnik PFRON?

Wskaźnik PFRON nie dotyczy przedsiębiorstw, które zatrudniają mniej niż 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Nie dotyczy również wybranych jednostek:

1. firm w trakcie likwidacji lub w trudnej sytuacji ekonomicznej i co do których ogłoszono upadłość,
2. publicznych i niepublicznych jednostek organizacyjnych niedziałających w celu osiągnięcia zysku, których wyłącznym przedmiotem prowadzonej działalności jest rehabilitacja społeczna i lecznicza, edukacja osób niepełnosprawnych lub opieka nad osobami niepełnosprawnymi,
3. jednostek, których działalność nie jest skierowana na osiągnięcie zysków tj. domy pomocy społecznej, hospicja lub zakłady opiekuńczo-lecznicze,
4. placówek dyplomatycznych, urzędów konsularnych, przedstawicielstwa i misji zagranicznych.

Kto nie musi osiągać wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6%?

Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych określa jednostki, które mogą wykazywać wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 2% i zostają zwolnione z wpłaty na PFRON. Są to:

• publiczne i niepubliczne uczelnie wyższe,
• szkoły,
• publiczne i niepubliczne przedszkola i inne formy wychowania przedszkolnego, np. punkty przedszkolne czy kluby dziecięce,
• placówki opiekuńczo-wychowawcze,
• placówki terapeutyczne,
• interwencyjne ośrodki preadopcyjne,
• zakłady resocjalizacyjne,
• publiczne i niepubliczne żłobki.

Kogo wliczamy do stanu zatrudnienia obliczając wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych do PFRON?

Poziom zatrudnienia obliczamy każdego miesiąca. Do ogólnego stanu zatrudnienia wliczamy osoby z orzeczeniem zatrudnione na podstawie:

• umowy o pracę,
• umowy powołania, wyboru i mianowania,
• spółdzielczej umowy o pracę.

Jak obliczyć ogólną liczbę etatów do deklaracji PFRON?

Aby obliczyć liczbę etatów, stosujemy średnią arytmetyczną z dziennych stanów zatrudnienia w danym miesiącu. Sumujemy stan zatrudnienia z każdego dnia w przeliczeniu na etaty i dzielimy uzyskany wynik przez liczbę dni w miesiącu. Stan zatrudnienia wyliczamy z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku.

Należy uwzględnić przy tym dni wolne, przyjmując w nich stan zatrudnienia z dnia poprzedniego lub następnego, jeżeli miesiąc rozpoczyna się takim dniem.

Wskaźnik zatrudnienia osób z orzeczeniem ustalamy w odniesieniu do liczby wszystkich pracowników w firmie, w przeliczeniu na pełen etat. Należy zsumować liczbę etatów i ustalić, jaki procent z nich stanowią osoby niepełnosprawne.

PFRON kogo nie wliczamy do stanu zatrudnienia w firmie?

Do liczby pracowników nie wliczamy osób niepełnosprawnych przebywających na urlopie bezpłatnym oraz osób niebędących osobami niepełnosprawnymi zatrudnionych:

• na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego,
• przebywających na urlopach rodzicielskich i wychowawczych,
• nieświadczących pracy w związku z odbywaniem służby wojskowej albo służby zastępczej,
• będących uczestnikami Ochotniczych Hufców Pracy,
• nieświadczących pracy w związku z uzyskaniem świadczenia rehabilitacyjnego,
• przebywających na urlopach bezpłatnych.

Jak obliczyć wskaźnik zatrudnienia? Wzór ogólny

Wyliczając wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, posługujemy się wzorem:

W = ZON / ZOG

gdzie:

• W oznacza wskaźnik z dokładnością do czterech miejsc po przecinku,
• ZON stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy (z miesiąca sprawozdawczego – etaty),
• ZOG stan zatrudnienia ogółem w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy (z miesiąca sprawozdawczego – etaty).

Jak obliczyć wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych przykład

Przykładowo w firmie, w której pracuje 25 pracowników osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych 6%, zapewnia 1,5 etatu.

Jak szybciej osiągnąć wymagany przez PFRON wskaźnik zatrudnienia?

Osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych 6% zależy od rzeczywistego stanu ich zatrudnienia w firmie. Natomiast, jeśli Pracodawca zatrudnia pracownika, którego niepełnosprawność wynika ze schorzeń szczególnych, może kilkukrotnie obniżyć wymagany wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej zatrudnienie pracownika z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności i schorzeniem szczególnym schorzeń pozwala na zapełnienie większej liczby brakujących etatów jednym pracownikiem do zapewnienia wymaganego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych.

1. W przypadku znacznego stopnia niepełnosprawności i schorzenia szczególnego liczbę takich pracowników w przeliczeniu na pełen etat mnoży się razy trzy.
2. Z kolei stopień umiarkowany i schorzenie szczególne pozwala na pomnożenie liczby tych pracowników razy dwa.

Wskaźnik zatrudnienia. Wzór dla Pracodawców zatrudniających pracowników ze schorzeniem szczególnym

Dzięki temu zatrudniając mniejszą liczbę pracowników niepełnosprawnych, można szybciej osiągnąć wymagany wskaźnik na poziomie 2% lub 6%.

Jak to obliczyć? Stosuje się następujący wzór:

WO = (3 x ZS + 2 x US + ZON) / ZOG

gdzie:

WO – to wskaźnik,
ZS – liczba zatrudnionych niepełnosprawnych w stopniu znacznym ze schorzeniami szczególnymi, w przeliczeniu na pełny etat,
US – liczba zatrudnionych niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym ze szczególnymi schorzeniami, w przeliczeniu na pełny etat,
ZON – stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych w przeliczeniu na pełny etat,
ZOG – stan zatrudnienia ogółem w przeliczeniu na pełny etat.

Etat takiego pracownika liczymy potrójnie w przypadku stopnia znacznego i podwójnie w przypadku stopnia umiarkowanego.

Schorzenia szczególne pozwalają na obniżenie wskaźnika zatrudnienia

Przy zatrudnieniu pracownika z niepełnosprawnością, która wynika ze schorzenia zaliczonego do szczególnie utrudniających wykonywanie pracy, można istotnie podwyższyć wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Pracownik dokumentuje schorzenie orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności lub zaświadczeniem lekarskim.

O dysfunkcjach, które szczególnie utrudniają wykonywanie pracy, można dowiedzieć się z artykułu “Schorzenia szczególne”.

Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych powyżej 6% a obowiązkowe wpłaty PFRON

Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych w firmie stanowi podstawowe kryterium powstania obowiązku wpłaty PFRON. Zatrudnianie osób niepełnosprawnych pozwala Pracodawcy obniżyć wysokość składek PFRON lub całkowicie je zredukować.

Co daje Pracodawcy osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych?

Pracodawca, który osiąga ustawowy wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6% lub 2%, zostaje zwolniony z wpłaty PFRON. Zyskuje dodatkowo prawo do wsparcia finansowego z PFRON, m.in. na:

• dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych,
• przystosowanie i wyposażenie stanowiska pracy dla pracownika z niepełnosprawnością.

Podsumowanie. Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych 2023

Wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych PFRON określa poziom udziału pracowników z orzeczeniem w załodze firmy. Ustawodawca określił obowiązek zatrudnienia niepełnosprawnych na poziomie 6% dla firm powyżej 25 etatów. Wskaźnik ten nie dotyczy małych firm i niektórych instytucji.

Aby szybciej osiągnąć wymagany wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych w firmie, można podpisać umowę z pracownikami ze schorzeniem szczególnym oraz stopniem znacznym lub umiarkowanym na orzeczeniu.

Ze wskaźnikiem zatrudnienia PFRON wiąże się naliczanie obowiązkowej wpłaty PFRON.

Pracodawca, który zatrudnia w swojej firmie co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nie osiąga wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6%, jest zobowiązany do uiszczania comiesięcznej wpłaty na PFRON.