Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności? Poradnik krok po kroku

Życie codzienne, podejmowanie zatrudnienia oraz realizowanie potrzeb związanych z chorobą lub dysfunkcją organizmu wymuszają na wielu osobach podjęcie działań w celu uzyskania należnego im formalnego statusu osoby niepełnosprawnej. Aby tak się stało, muszą one poddać się procesowi orzekania o niepełnosprawności.

Sprawdź, jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności w 9 krokach

Nie musisz sam odpowiadać na te pytania. Przeprowadzimy Cię krok po kroku przez całą procedurę wnioskowania. Poznasz warunki, które trzeba spełnić, by wystąpić o orzeczenie oraz dowiesz się, gdzie i kiedy się udać.

Artykuł nie jest poradą prawną. Gdy masz wątpliwości skontaktuj się z odpowiednią instytucją lub prawnikiem. Stan prawny na 04.09.2025 r.

Kto może wnioskować o status osoby niepełnosprawnej?

Zanim przystąpisz do złożenia wniosku, zastanów się, czy spełniasz warunki wnioskowania o orzeczenie niepełnosprawności zawarte w Ustawie o Rehabilitacji. Przemyśl, jakie masz ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu spowodowane swoją chorobą. Aby otrzymać orzeczenie osoba, wobec której komisja będzie podejmować decyzję, powinna:

• mieć problemy w codziennym funkcjonowaniu z powodu naruszenia sprawności organizmu wskutek choroby lub urazu (stosownie do wieku i etapu rozwoju).
• z powodu niepełnosprawności mieć ograniczenia lub być niezdolna do pracy i wymagać przystosowania miejsca pracy do dysfunkcji.
• wymagać pomocy lub całkowitej opieki ze strony innych osób.
• wymagać dodatkowych pomocy technicznych i urządzeń specjalistycznych, by pokonywać problemy związane z codziennym funkcjonowaniem.

Jeżeli jesteś przekonany, że spełniasz powyższe wymogi, przygotuj się do złożenia wniosku. Gdy staniesz przed komisją, sprawdzi ona zakres Twoich ograniczeń funkcjonalnych i zdecyduje czy kwalifikujesz się do uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej.

Uprawnieni do złożenia wniosku o orzeczenie niepełnosprawności

Wnioskować o orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie stopnia niepełnosprawności mogą 3 grupy wnioskodawców. Dokumenty złożysz, jeśli jesteś:

1. dorosłą osobą niepełnosprawną (zainteresowany),
2. rodzicem, opiekunem prawnym lub kuratorem osoby poniżej 18. roku życia, albo ubezwłasnowolnionej (przedstawiciel ustawowy),
3. kierownikiem Ośrodka Pomocy Społecznej i masz zgodę osoby niepełnosprawnej, jej rodzica opiekuna prawnego lub kuratora.

Procedura wnioskowania o orzeczenie krok po kroku

Teraz kiedy już wiesz, wobec kogo orzeka się o niepełnosprawności oraz kto może złożyć dokumenty, możesz przejść do właściwej procedury wnioskowania. Obejmuje ona kilka kroków, które trzeba wykonać w odpowiedniej kolejności.

Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności w 9 krokach?

1. Pobierz druk, by lekarz wypełnił zaświadczenie o Twoim stanie zdrowia.
2. Wydrukuj wniosek o wydanie orzeczenia oraz zrób kopię zaświadczenia lekarskiego.
3. Wypełnij druk wniosku.
4. Skompletuj dokumenty — zgromadź dokumentację medyczną, wniosek oraz zaświadczenie.
5. Złóż wniosek do 3 miesięcy od wystawienia zaświadczenia od lekarza (zgodnie z nowelizacją rozporządzenia ogłoszoną 3 czerwca 2025).
6. Odbierz wezwanie na Komisję i przygotuj się.
7. Udaj się w odpowiednim terminie i stań przed Komisją, która oceni czy jesteś niepełnosprawny. Jeśli PZON poprosi o dodatkowe dokumenty, doślij je w wyznaczonym terminie.
8. W razie decyzji odmownej odwołaj się.
9. Złóż wniosek, dołącz zdjęcie wraz z dowodem opłaty i uzyskaj legitymację osoby niepełnosprawnej.

Abyś nie popełnił błędów i dopełnił wszelkich formalności związanych z procedurą orzekania o niepełnosprawności, szczegółowo omówimy poniżej kolejne etapy ubiegania się o omawiany dokument.

1. Uzyskanie druków wniosku o orzeczenie i druku zaświadczenie lekarskiego

Aktualne druki wniosku o orzeczenie niepełnosprawności uzyskasz, udając się bezpośrednio do Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Jeśli masz dostęp do Internetu, możesz także, pobrać go bezpośrednio ze strony samorzad.gov.pl i wydrukować.

Podobnie postępuj w przypadku pozyskania druku zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia. Zazwyczaj obydwa te dokumenty znajdują się na stronach każdego PZON w jednym miejscu i są przygotowane do pobrania w formacie PDF lub DOC.

2. Wypełnienie zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia

Zanim złożysz wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności, udaj się do lekarza, który Cię leczy. Zabierz ze sobą druk zaświadczenia i poproś go, aby je uzupełnił.

Pamiętaj!
Zaświadczenie o stanie zdrowia jest ważne przez 3 miesiące od wizyty u lekarza, który je wypełnił.

3. Uzupełnienie wniosku o wydanie orzeczenia

Uzupełnienie wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności nie powinno być dla Ciebie trudne.

1. Podaj podstawowe dane osobowe, numer PESEL i dokumentu tożsamości. Jeśli tego wymaga Twoja sytuacja, wpisz dane Twojego przedstawiciela ustawowego.
2. Zaznacz, do jakich celów orzeczenie jest Ci niezbędne.
3. Wskaż swoją sytuację społeczną i zawodową.
4. Zaznacz informację (oświadczenie) o pobieraniu renty lub emerytury.
5. Złóż oświadczenie o tym, czy jesteś zdolny przybyć na posiedzenie składu orzekającego.

W druku wniosku zaznacz, czy wnosisz o wydanie orzeczenia po raz pierwszy, czy ponownie. Przy ponownym wnioskowaniu zaznacz powód: pogorszenie stanu zdrowia, upływający termin ważności obecnego orzeczenia lub zmianę sytuacji od dnia niezaliczenia do osób niepełnosprawnych.

4. Zgromadzenie niezbędnej dokumentacji

Przed przekazaniem swojego wniosku o orzeczenie o niepełnosprawności skompletuj całą niezbędną dokumentację, która potwierdzi Twój stan funkcjonalny i stan zdrowia. Będą to przede wszystkim:

• wypełniony wniosek,
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia,
• dokumentacja medyczna – karty informacyjne ze szpitala, dokumentacja leczenia w poradniach specjalistycznych, wyniki istotnych badań diagnostycznych, opinie specjalistów, informacje od fizjoterapeutów itp.
• inne dokumenty przedstawiające twój stan funkcjonalny, np. opinie psychologiczno-pedagogiczne.

Dodatkowo przygotuj sobie wniosek o wydanie legitymacji osoby niepełnosprawnej i zadbaj, by posiadać odpowiednie zdjęcie (35x45mm). Nie trzeba robić tego od razu. Wniosek ten będziesz mógł złożyć dopiero po uzyskaniu orzeczenia o niepełnosprawności.

5. Gdzie złożyć wniosek o wydanie orzeczenia?

Orzekaniem o niepełnosprawności w I instancji zajmują się Powiatowe Zespoły do spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Swój wniosek wraz z kompletem wyżej wymienionych dokumentów powinieneś złożyć do tej instytucji zgodnie z miejscem twojego stałego zamieszkania.

Może się zdarzyć, że przebywasz poza miejscem stałego pobytu dłużej niż 2 miesiące, jesteś osobą bezdomną, mieszkańcem DPS albo przebywasz w zakładzie karnym lub poprawczym. W takiej sytuacji wniosek złóż w placówce Powiatowego Zespołu zgodnie z miejscem Twojego pobytu.

Przykład
Od 3 miesięcy mieszkasz i pracujesz w innym mieście niż masz stały meldunek. Wniosek składasz w PZON właściwym dla miejsca aktualnego pobytu (powyżej 2 miesięcy).

6. Wezwanie na posiedzenie Komisji ds. Orzekania o Niepełnosprawności

Informacji o terminie posiedzenia spodziewaj się w ciągu miesiąca od złożenia kompletnego wniosku. W wyjątkowych sytuacjach, gdy Zespół ds. Orzekania będzie potrzebował dłuższego czasu, poinformuje Cię o tym do 2 miesięcy od przekazania kompletnych dokumentów.

Wymagane jest, abyś na Komisję stawił się terminowo. W razie braku usprawiedliwienia nieobecności Zespół Orzeczniczy nie rozpatrzy Twojego wniosku.

Co robić, gdy nie możesz dotrzeć na Komisję w wyznaczonym terminie?

Jeśli nie będziesz mógł pojawić się na posiedzeniu Komisji Orzekającej, wyjaśnij swoją nieobecność do 14 dni od terminu wyznaczonego w wezwaniu. Gdyby Twoja sytuacja zdrowotna pogorszyła się, ograniczając możliwość stawienia się w PZON na dłużej, przekaż potwierdzające ten fakt zaświadczenie lekarskie. Tu pojawiają się dwie opcje. Być może komisja wyda Ci orzeczenie o niepełnosprawności zaocznie lub na Twój wniosek przeprowadzi badanie w miejscu Twojego pobytu.

7. Decyzja i wydanie orzeczenia o niepełnosprawności

Zespół orzeczników PZON podczas komisji zapozna się z Twoją sytuacją i możliwościami. Po badaniu dodatkowe informacje czerpie z przedstawionej wcześniej mu dokumentacji. Na tej podstawie zostanie podjęta decyzja i przyznany Ci stopień niepełnosprawności oraz wydane orzeczenie.

Dokument powinieneś otrzymać w ciągu 14 dni kalendarzowych od dnia komisji (Dz.U. 2021 poz. 857, §13 ust. 5.). Orzeczenie o niepełnosprawności odbierzesz osobiście lub może być ono wysłane do Ciebie pocztą.

Pamiętaj!
Komisja przed wydaniem ostatecznej decyzji może poprosić Cię o uzupełnienie dokumentacji lub wykonanie dodatkowych badań. Zrób to w wymaganym terminie, gdyż Twój wniosek może pozostać bez rozpoznania.

8. Odwołanie od niekorzystnej decyzji zespołu orzekającego PZON

Być może nie zgadzasz się z wydanym Ci orzeczeniem, stopniem niepełnosprawności lub decyzją odmowną.

1. W tej sytuacji zrób odwołanie do Wojewódzkiego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności (WZON). Złóż swoje pismo osobiście w Powiatowym Zespole lub wyślij tam w ciągu 14 dni kalendarzowych od otrzymania decyzji.
2. Jeśli nie będziesz się nadal zgadzał z werdyktem drugiej instancji, odwołaj się do Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. W ciągu miesiąca od otrzymania decyzji drugiej instancji złóż odwołanie za pośrednictwem WZON.

9. Wniosek o legitymację osoby niepełnosprawnej

Z chwilą, gdy otrzymasz orzeczenie o niepełnosprawności, wnioskuj o wydanie Ci legitymacji. W różnych sytuacjach będzie potwierdzała Twoje uprawnienia do ulg i przywilejów, na które możesz liczyć. Zgodnie ze wskazówką, którą podaliśmy powyżej, do wniosku dołącz odpowiednią fotografię oraz kopię wydanego Ci orzeczenia.

Złóż te dokumenty w Powiatowym Zespole do spraw Orzekania zgodnie z miejscem Twojego zamieszkania (lub w Urzędzie Miasta lub Starostwie o ile to te instytucje w Twoim rejonie za to odpowiadają).

Ile potrwa procedura od wniosku do orzeczenia?

Jakiego typu orzeczenia wydawane są przez Powiatowe Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności?

Dobrze, abyś wiedział jakiego dokumentu się spodziewać. W Polsce obowiązują 2 typy orzeczeń do celów poza rentowych. Powiatowe Zespoły do spraw Orzekania o Niepełnosprawności podejmują decyzje wobec dzieci i dorosłych. Jeśli jesteś:

1. dzieckiem do 16. roku życia dostaniesz orzeczenie o niepełnosprawności,
2. dorosłym lub masz powyżej 16 lat, wydane będzie Ci orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Jaki stopień niepełnosprawności można dostać?

W orzeczeniach spotkasz się z jednym z trzech stopni określającym poziom Twojej dysfunkcji. Ustawa mówi o stopniu: znacznym, umiarkowanym i lekkim.

Na skróty – jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności

Orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności to dokument, dzięki któremu uzyskasz status osoby niepełnosprawnej. Drogę do uzyskania dokumentu przejdziesz bez trudu, realizując procedurę podaną „w pigułce” niżej.

Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności?

1. Wypełnij zaświadczenie o stanie zdrowia u lekarza.
2. Wypełnij wniosek i skompletuj dokumentację medyczną.
3. Złóż wniosek do odpowiedniego PZON.
4. Stań na komisji orzekającej.
5. Odbierz orzeczenie o niepełnosprawności, odwołaj się, gdy nie zgadzasz się z decyzją.

Po przejściu tych kroków otrzymasz orzeczenie. Dzięki niemu będziesz mógł korzystać z uprawnień, ulg, przywilejów oraz dofinansowań. Rozliczysz się także korzystniej z podatku dochodowego. W wielu obszarach wsparcia niepełnosprawnych bardzo ważne są stopnie niepełnosprawności. W zależności, który z nich uzyskasz: znaczny, umiarkowany lub lekki, będziesz miał prawo do określonej pomocy.

Procedura wnioskowania o orzeczenie o niepełnosprawności nie jest skomplikowana. Warto zatem, abyś złożył wniosek i prawnie potwierdził swój obniżony poziom funkcjonowania w codzienności. To działanie może przynieść Ci tylko korzyści.

FAQ

Źródła

1. Ustawa z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych — tekst jednolity (Dz.U. 2025 poz. 913), https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2025/913
2. Rozporządzenie z 15.07.2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności — tekst jednolity (Dz.U. 2021 poz. 857), https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2021/857
3. Nowelizacja rozporządzenia: Rozporządzenie MRPiPS z 26.05.2025 r. (Dz.U. 2025 poz. 682), https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2025/682
4. Nowelizacja rozporządzenia: Rozporządzenie MRPiPS z 02.06.2025 r. (Dz.U. 2025 poz. 730) — m.in. zmiana ważności zaświadczenia lekarskiego z 30 dni na 3 miesiące, https://dziennikustaw.gov.pl/D2025000073001.pdf
5. Uzyskaj orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-orzeczenie-o-stopniu-niepelnosprawnosci
6. Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób z Niepełnosprawnościami (BON), Instytucje orzekające — procedury orzekania, tryb i zasady, https://niepelnosprawni.gov.pl/baza-wiedzy/status-osoby-niepelnosprawnej/instytucje-orzekajace-procedury-orzekania-tryb-i-zasady/
7. Kodeks postępowania administracyjnego — tekst jednolity (Dz.U. 2025 poz. 860) — terminy i odwołania w postępowaniu administracyjnym, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20250000860
8. Jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności krok po kroku, https://mywspieramy.org/jak-uzyskac-orzeczenie-o-niepelnosprawnosci

Wszystkie informacje o orzeczeniach o niepełnosprawności, znajdziesz w naszych artykułach. Zapraszamy do lektury:

Dowiedz się, co oznaczają poszczególne stopnie niepełnosprawności umieszczone w orzeczeniu

Tłumaczymy, co daje orzeczenie o niepełnosprawności, abyś skorzystał z należnych świadczeń i przywilejów

Sprawdzamy, kto dostanie orzeczenie o niepełnosprawności na 7 lat lub dłużej (od 2025 roku)