Sprawdzamy, kto dostanie orzeczenie o niepełnosprawności na 7 lat lub dłużej po zmianie przepisów
Od 11 czerwca 2025 roku zaczęły obowiązywać nowe przepisy, w formie rozporządzenia do dotychczasowej ustawy, które przewidują minimalny czas orzekania o niepełnosprawności wobec niektórych osób. Jak ważne jest stabilne i przewidywalne orzecznictwo, wiedzą wszyscy, którzy wielokrotnie muszą stawiać się przed komisją. Czy nowe prawo jest dla Ciebie korzystne?
Nie pozostawaj dłużej w niepewności, sprawdź, kto oraz kiedy dostanie orzeczenie o niepełnosprawności na 7 lat i dłużej i jak zmieniono przepisy dotyczące orzecznictwa w chorobach rzadkich.
Których niepełnosprawnych obejmą przepisy o minimalnym czasie orzekania niepełnosprawności?
Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 27.05.2025 r. zmieniło zasady orzekania na czas określony w stosunku do niektórych osób niepełnosprawnych. Skorzystasz z tych przepisów jeżeli jesteś dzieckiem lub osobą dorosłą z niepełnosprawnością wynikającą z rzadkich chorób genetycznych. Warunkiem jednak jest, aby przyczyna Twojej niepełnosprawności charakteryzowała się jednorodnym i niezmiennym przebiegiem. Nowe przepisy obejmują także osoby doświadczające zespołu Downa.
Listę wszystkich schorzeń genetycznych znajdziesz naszym innym artykule: Lista chorób do stałego orzeczenia. Zapoznaj się z nią i zweryfikuj, czy minimalny czas orzekania dotyczy także Ciebie.
Na jaki minimalny czas orzeczenia o niepełnosprawności otrzymają dzieci z chorobą rzadką?
Zapewne teraz zadajesz sobie pytanie: na co możesz liczyć w związku z nowymi przepisami dotyczącymi orzekania wobec dzieci? Rozporządzenie stanowi, że Twoje dziecko otrzyma orzeczenie o niepełnosprawności:
- na czas określony, minimalnie 3 lata i nie dłużej niż do ukończenia 16 roku życia, jeżeli spełnia warunki do zaliczenia do osób niepełnosprawnych (par.3, ust.6, pkt 1).
- na czas określony, do 16 roku życia, jeżeli potwierdzono u niego rzadką chorobę genetyczną o jednorodnym i niezmiennym przebiegu lub zespół Downa (par.3, ust.6, pkt 2).
Oznacza to, że na komisji orzekającej o niepełnosprawności Twoje dziecko z rzadkim zespołem genetycznym stanie tylko jeden raz, a dokument będzie ważny do czasu, zanim ukończy 16 lat. Natomiast w innym przypadku orzecznicy nie mogą wydać wobec dziecka orzeczenia krótszego niż na 3 lata.
Na jaki minimalny czas orzeczenia o stopniu niepełnosprawności otrzymają dorośli z chorobą rzadką?
Jeśli znalazłeś swoją chorobę pośród zatwierdzonych przez Ministerstwo, możesz liczyć, że na najbliższej komisji otrzymasz orzeczenie o stopniu niepełnosprawności przynajmniej na 7 lat (par.3, ust. 5a).
7 lat to najkrótszy okres, na jaki możesz dostać dokument potwierdzający Twój status niepełnosprawności. Komisja w zależności od Twojego stanu, przebiegu choroby i rokowań uwzględniających przewidywane skutki procesu rehabilitacji może wydać Ci orzeczenie okresowe na odpowiednio dłuższy czas.
Czy osoby z chorobą rzadką mogą dostać orzeczenie na stałe po 11 czerwca 2025 r.?
Ponieważ lista chorób zatwierdzona przez Ministerstwo miała ułatwić otrzymanie orzeczeń na stałe, środowisko osób niepełnosprawnych po wydaniu rozporządzenia zaniepokoiło się. Minister Łukasz Krasoń opublikował na stronie Biura Pełnomocnika Rządu do spraw Osób Niepełnosprawnych wyjaśnienie.
Wynika z niego, że jeśli chorujesz na chorobę rzadką, możesz dostać orzeczenie na stałe zgodnie z dotychczasowym rozporządzeniem, które przewiduje przyznawanie orzeczeń na stałe (par.3, ust. 5). Przepis ten nie został uchylony. Zatem komisja może orzec Twoją niepełnosprawność na stałe, jeżeli spełnisz przesłanki związane z:
- brakiem pozytywnych rokowań, odnośnie poprawy stanu zdrowia,
- trwałością ograniczeń funkcjonowaniu w związku z chorobą.
Jak stwierdza Pełnomocnik, zasada ta znajduje zastosowanie także w przypadku osób chorujących na rzadkie zespoły genetyczne.
Powinieneś jednak pamiętać, że mimo istnienia tego przepisu, orzeczenia na stałe były przyznawane sporadycznie, po wielokrotnym stawianiu się na komisjach.
Regulacje dotyczące orzekania o niepełnosprawności nie są dla wszystkich czytelne. Dlatego wyjaśniamy:
Znajdź inne artykuły o tej tematyce w witrynie My Wspieramy. Zapraszamy!
Dlaczego dłuższe minimalne okresy ważności orzeczeń są ważne?
Wydłużenie minimalnych okresów wydawania orzeczeń o niepełnosprawności jest istotne z wielu powodów. Doskonale zdajesz sobie sprawę z tego, jak frustrujące jest wielokrotne stawianie się na komisje, mimo tego, że Twój stan w związku z doświadczanym schorzeniem, nie może się poprawić. Stres, uciążliwości związane z transportem i gromadzeniem dokumentacji medycznej to sprawy oczywiste. Jednak dłuższe orzeczenia okresowe są ważne także dlatego, że uzależnione jest od nich wiele świadczeń i Twoich uprawnień. Dlatego będzie Ci łatwiej, choćby:
- utrzymać stabilizację finansową dzięki wydłużeniu okresu pobierania renty, zasiłku pielęgnacyjnego, świadczenia wspierającego i pielęgnacyjnego, dodatków z ZUS itp.
- zachować stabilne zatrudnienie z dofinansowaniem Twojego wynagrodzenia z PFRON.
- korzystać z zapisów w orzeczeniu dotyczących wskazań.
- wydłużyć czas ważności legitymacji osoby niepełnosprawnej i karty parkingowej.
- w dostępie do zaopatrzenia ortopedycznego i środków pomocniczych.
- uczestniczyć w programach różnego typu dofinansowań.
Krótko o tym, kto może dostać orzeczenie o niepełnosprawności na 7 lat
W związku z nowym rozporządzeniem MRPiPS zostały ustanowione minimalne okresy obowiązywania orzeczeń o niepełnosprawności dla osób dorosłych i dzieci, które doświadczają rzadkich zespołów genetycznych o jednorodnym przebiegu, w tym zespołu Downa. W związku z tym kolejne orzeczenie możesz dostać na czas określony:
- nie krótszy niż 3 lata, w przypadku dziecka kwalifikującego się do osób niepełnosprawnych,
- do 16 roku życia, w przypadku dziecka ze schorzeniem genetycznym ujętym w katalogu schorzeń rzadkich,
- nie krócej niż na 7 lat, w przypadku osoby dorosłej doświadczającej choroby genetycznej ujętej w katalogu schorzeń rzadkich.
Regulacja ta wskazuje minimalny czas ważności orzeczenia. Natomiast w związku z przebiegiem choroby i rokowaniami, może być on odpowiednio wydłużony lub może zostać przyznane Ci orzeczenie na stałe.
Źródła
- https://niepelnosprawni.gov.pl/informacja-o-zmianach-w-zasadach-wydawania-orzeczen-o-niepelnosprawnosci-oraz-o-stopniu-niepelnosprawnosci-na-czas-okreslony/
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20250000682/O/D20250682.pdf
- https://niepelnosprawni.gov.pl/6354-2/
Jakie są zmiany w orzeczeniach o niepełnosprawności od 2025 r.?
Od czerwca 2025 roku wprowadzono minimalne okresy ważności orzeczeń. Dzieciom poniżej 16. roku życia orzeczenia wydaje się na co najmniej 3 lata, a w przypadku zespołu Downa lub rzadkiej choroby genetycznej aż do ukończenia 16 lat. Dorośli z tymi schorzeniami otrzymują orzeczenia na minimum 7 lat lub bezterminowo, jeśli brak jest rokowań na poprawę.
Na jaki minimalny okres wydawane są orzeczenia o niepełnosprawności?
Dzieciom poniżej 16 lat orzeczenie przysługuje na minimum 3 lata, a w przypadku wybranych chorób do 16 r.ż. W przypadku dorosłych nie ma ustawowego minimum, z wyjątkiem rzadkich chorób genetycznych i zespołu Downa, gdzie obowiązuje co najmniej 7 lat.
Jakie choroby wpływają na wydanie orzeczenia o niepełnosprawności na dłuższy czas?
Dłuższe orzeczenia przysługują osobom z zespołem Downa i 208 rzadkimi chorobami genetycznymi, np. SMA, mukowiscydozą czy dystrofiami mięśniowymi. W przypadku innych ciężkich, przewlekłych schorzeń orzeczenie może być przyznane na stałe, jeśli brak jest szans na poprawę.
