Jak stworzyć przyjazne środowisko pracy dla osób z niepełnosprawnościami?

Niepełnosprawność była zawsze tematem ciężkim, a dla wielu osób staje się ona prawdziwym tabu, którego nie chcieliby poruszać. Jednak jako świadome społeczeństwo musimy się mierzyć ze skomplikowanymi sprawami będącymi częścią naszej egzystencji. W ostatnim czasie szczególnie często poruszana jest kwestia osób niepełnosprawnych w miejscach pracy.

Lata kapitalizmu w Polsce zrodziły wiele mitów wokół tego tematu. W tym artykule przygotowanym gościnnie przez serwis Aplikuj.pl rozprawiamy się z powtarzanymi bajdami i postaramy się pokazać, jak stworzyć przyjazne środowisko pracy dla osób niepełnosprawnych. Udowodnimy także, że nie jest to wcale trudne, a korzyści płynące z zatrudnienia osób o ograniczonej sprawności mogą być naprawdę duże.

Pracodawcy poszukują przede wszystkim pracowników oddanych, kompetentnych i nie bojących się wyzwań. Kto spisze się lepiej przy wymagających zadaniach, jak nie osoba, która przezwyciężyła traumę i swoje ograniczenia stając się silną i waleczną jednostką? Coraz więcej przedsiębiorców dostrzega zalety współpracy oraz zatrudniania osób niepełnosprawnych. Mają one wiele cech, których zaczyna brakować w społeczeństwie. Przyjrzyjmy się bliżej co pracodawca może zyskać zatrudniając osobę z niepełnosprawnością i w jaki sposób może stworzyć jej przyjazne miejsce pracy. To zadanie wcale nie jest takie trudne.

Szukasz pracownika? Rozważ zatrudnienie osoby niepełnosprawnej

Wielu przedsiębiorców ma problemy ze znalezieniem wykwalifikowanego personelu, ale też często unika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Wynika to zazwyczaj z niewiedzy i strachu przed obowiązkami stawianymi pracodawcy. Tymczasem skorzystanie z usług osoby o ograniczonej sprawności może się okazać niezwykle intratnym krokiem. Szczególnie, że przez nieuzasadnione obawy wielu pracodawców decyduje się na zatrudnienie mniej wykwalifikowanego pracownika zamiast lepiej przygotowanej osoby niepełnosprawnej. Często taki ruch prowadzi do zwolnienia podwładnego, który nie radzi sobie z postawionymi zadaniami, a proces rekrutacji się przedłuża i powoduje niepotrzebne koszty.

Osoby niepełnosprawne decydujące się na aktywizację zawodową, bardzo często wykazują cechy pozwalające im zostać niezwykle cennymi pracownikami. Silna wola, determinacja, umiejętność zwalczania przeciwności to tylko niektóre z zalet przekładających się na całokształt doskonałego pracownika. Zapewne zastanawiasz się, jakie jeszcze korzyści mogą płynąć z zatrudnienia osoby niepełnosprawnej. Tych jest naprawdę wiele i są to zarówno profity wizerunkowe, moralne, biznesowe, jak i finansowe.

W dobie płynnego przepływu informacji, a co za tym idzie potrzebie dbania o wizerunek, warto zadbać o odpowiednie postrzeganie przedsiębiorstwa. Zatrudnianie osób niepełnosprawnych jest jednym ze sposobów pokazania światu, że dana firma ma słuszne cele i założenia oraz że los ludzi nie jest jej obojętny. Stworzenie stanowisk pracy przyjaznych osobom niepełnosprawnym przynosi bardzo duże korzyści wizerunkowe przekładające się także na zainteresowanie zakładem przez wykwalifikowanych specjalistów. Przedsiębiorstwo mierzące się ze zmianami na rynku pracy i dynamicznie dostosowujące swoje działania do potrzeb pokazuje, że jest miejscem pracy, w które warto zainwestować swój czas będąc pracownikiem. Pokazując światu gotowość do rozwoju firmy przyciągamy lepszych pracowników i klientów.

Przygotowanie miejsc pracy przyjaznych dla osób niepełnosprawnych oraz mierzenie się z problemami takich pracowników wpływa również na cały zespół w firmie. Walka z niedogodnościami rozwija kreatywność we wszystkich pracownikach oraz pozwala zniwelować blokady mentalne. Bardziej otwarty zespół staje się mentalnie lepiej przygotowany do wyzwań, jakie czekają firmę w kolejnych latach.

Nie da się jednak ukryć, że przy temacie zatrudniania osób niepełnosprawnych ważną kwestię odgrywają finanse. W końcu pracodawca musi zapewnić odpowiednio przygotowane i przyjazne miejsce pracy. Specjalne wymagania to dodatkowe koszty dla przedsiębiorstwa i wielu pracodawców boi się je ponieść. Pozostaje tylko pytanie czy słusznie oraz jakie korzyści materialne czekają na firmy decydujące się na zatrudnienie osoby niepełnosprawnej? Prześledźmy najważniejsze korzyści materialne dla pracodawców.

• Zatrudnienie niepełnosprawnego pracownika bezrobotnego lub poszukującego pracy pozwala na uzyskanie zwrotu 60% wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenie społeczne tego pracownika. Warunkiem jest podpisanie umowy ze starostą oraz zatrudnienie rzeczonej osoby przez co najmniej 12 miesięcy.
• Przystosowanie oraz wyposażenie stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej także staje się podstawą do uzyskania zwrotu kosztów. Warunkiem jest zatrudnienie takiej osoby przez co najmniej 36 miesięcy. Po tym czasie można się ubiegać o refundację kosztów poniesionych na przystosowanie istniejących lub tworzonych stanowisk pracy, oczywiście w zgodzie z potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności rzeczonego pracownika. Należy pamiętać, że do ubiegania się o zwrot konieczne jest podpisanie umowy ze starostą właściwym ze względu na miejsce zatrudnienia osoby niepełnosprawnej. Jak widać zainwestowanie w przygotowanie stanowiska dla osób niepełnosprawnych nie okazuje się trwałym kosztem, a może przynieść wiele korzyści.
• Przedsiębiorca zatrudniający osoby niepełnosprawne może się ubiegać również o dofinansowanie ich wynagrodzeń. To nie przysługuje wszystkim, ale w pewnych sytuacjach pozwala czerpać spore korzyści z tworzenia miejsc pracy dla osób z ograniczeniami.

Komu przysługuje dofinansowanie PFRON?

1. pracodawcy prowadzącemu zakład pracy chronionej;
2. pracodawcy zatrudniającemu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny etat, który może się pochwalić wskaźnikiem zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie co najmniej 6%;
3. pracodawcy zatrudniającemu mniej niż 25 osób w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.

Co należy wiedzieć o dofinansowaniach PFRON?

Przede wszystkim nie można mieć zaległych zobowiązań wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Dofinansowanie jest wypłacane na pracowników ujętych w ewidencji zatrudnionych osób niepełnosprawnych, którą prowadzi PFRON.

Kwota dofinansowania wynagrodzeń może maksymalnie wynieść:

znaczny stopień niepełnosprawności:

• ze schorzeniem specjalnym – 3 150 zł,
• bez schorzenia specjalnego – 1 950 zł,

umiarkowany stopień niepełnosprawności:

• ze schorzeniem specjalnym – 2 100 zł,
• bez schorzenia specjalnego – 1 200 zł,

lekki stopień niepełnosprawności:

• ze schorzeniem specjalnym – 1 050 zł,
• bez schorzenia specjalnego – 450 zł.

Należy mieć świadomość, że w przypadku pracodawców prowadzących działalność gospodarczą nie może przekraczać 75% poniesionych kosztów płacy.

Refundacja składek ZUS, ulgi we wpłatach PFRON oraz zwrot kosztów szkolenia to kolejne korzyści, z jakich może skorzystać pracodawca tworzący miejsca pracy dla osób niepełnosprawnych. Szczególnie warto się zainteresować sprawą wpłat na PFRON. Pracodawcy zatrudniający więcej niż 6% niepełnosprawnych zostają zwolnieni z wpłat na Fundusz. Istnieją także możliwości obniżenia wysokości składek na Fundusz na przykład poprzez zatrudnienie osoby ze schorzeniami w znacznym stopniu utrudniającymi wykonywanie pracy.

Pracodawcy decydujący się na zatrudnienie osób niepełnosprawnych nie pozostają z ponoszonymi kosztami sami. Jak widać za takim ruchem idzie wiele korzyści materialnych oraz niematerialnych. Jeżeli zastanawiasz się, czy warto dać szansę osobie posiadającej orzeczony stopień niepełnosprawności to powyższe dane powinny pomóc Ci w podjęciu decyzji. Jeżeli podejmiesz decyzję o przystosowaniu zakładu do pracy osób niepełnosprawnych to kolejnym krokiem powinno być zaznajomienie się z kilkoma niezwykle ważnymi kwestiami.

Odpowiednie ogłoszenie o pracę i proces rekrutacji

Podjąłeś decyzję o zatrudnieniu osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności i co teraz? Konieczne jest rozpoczęcie procesu rekrutacji, który wbrew pozorom nie różni się specjalnie od zwykłego poszukiwania pracowników. Nadal konieczne jest opublikowanie ogłoszenia, zebranie aplikacji i przeprowadzenie rozmów rekrutacyjnych. Istotne są jednak pewne niuanse.

Zacznijmy od ogłoszenia, które można opublikować na stronie swojego przedsiębiorstwa oraz w portalach poświęconych rynkowi pracy, jak Aplikuj.pl. Niestety wiele osób niepełnosprawnych rezygnuje z aplikowania, gdy w ogłoszeniu nie ma jasnej przesłanki o przystosowaniu miejsca pracy dla osób niepełnosprawnych. Wiele takich osób rezygnuje z zawracania głowy rekruterom, jeżeli nie mają pewności, że będą w stanie wykonywać pracę. Właśnie dlatego w ogłoszeniu powinna się znaleźć informacja, że do rekrutacji są zapraszane również osoby niepełnosprawne. Nietaktem jest wpisanie w wymagania posiadania orzeczenia, ponieważ to wskazuje na przedmiotowe traktowanie pracownika. Treść ogłoszenia powinna zawierać informację o przystosowanym miejscu pracy dla niepełnosprawnych bądź o planie takiego przystosowania. Dzięki temu damy jasny sygnał, że ograniczenia fizyczne nie będą przeszkodą w podjęciu pracy.

Sama rozmowa kwalifikacyjne przebiega w dużej mierze standardowo, ale warto zwrócić uwagę na pewne szczegóły. Przede wszystkim nie zapraszamy osób z dysfunkcjami w miejsca, gdzie nie będą w stanie dotrzeć lub będzie to dla nich bardzo kłopotliwe. Jeżeli budynek nie jest przystosowany do odwiedzin osób niepełnosprawnych to warto umówić się na rozmowę w innym lokalu. Coraz częściej w celu przeprowadzenia rozmów kwalifikacyjnych korzysta się z platform internetowych lub prowadzi się je telefonicznie. Taka forma pozwala uniknąć ewentualnej bariery w poruszaniu się.

Rekruter powinien w czasie rozmowy kwalifikacyjnej poznać również potrzeby kandydata i jasno ustalić jakie modyfikacje miejsca pracy będą konieczne, aby zapewnić możliwość wykonywania zleconych zadań. Właśnie na tym etapie powinno się określić wszystkie potrzeby. Pracodawca nie powinien się krępować rozmowy o ograniczeniach, ponieważ tylko tak może przygotować stanowisko pracy dla kandydata. Co więcej sama rozmowa powinna przebiegać zwyczajnie i naturalnie. Osoby z dysfunkcjami chcą być traktowane jak każdy, dlatego szukanie specjalnych zwrotów, czy ogólne okazywanie zakłopotania będzie owocowało poczuciem niepewności u kandydata. Jeżeli cały proces rekrutacji przebiegnie pomyślnie to będzie trzeba przejść do faktycznego przystosowania stanowiska pracy z uwzględnieniem potrzeb zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego.

Przygotowanie stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej i dostosowanie jej obowiązków

Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej wymaga dostosowania dla niej stanowiska pracy, co wydaje się sprawą oczywistą. Przepisy nie precyzują dokładnie zakresu zmian koniecznych do przeprowadzenia, ale część z potrzebnych rozwiązań jest dobrze znana wszystkim. Podjazdy dla wózków, przystosowane toalety czy odpowiednie zaplecze socjalne, to tylko szczyt góry lodowej. Pracownik z dysfunkcjami musi być w stanie wykonywać swoją pracę, a to wymaga specjalnego przygotowania dla każdego konkretnego przypadku.

Właśnie dlatego już na etapie rozmowy kwalifikacyjnej pracodawca powinien poznać potrzeby nowego pracownika z orzeczeniem o niepełnosprawności. Różne dysfunkcje wymagają konkretnych modyfikacji stanowiska pracy, wykorzystywanego sprzętu czy oprogramowania. W końcu niezbędne będzie przystosowanie budynku w celu ułatwienia poruszania się osoby niepełnosprawnej. Wszystkie zmiany powinny być owocem dialogu z pracownikiem posiadającym ograniczenia.

Warto przed zatrudnieniem osoby niepełnosprawnej przygotować resztę zespołu na przybycie nowego członka. Szczególnie jeżeli będzie to pierwsza osoba z orzeczeniem w firmie. Należy zadbać o to, aby obecni pracownicy oraz nowa osoba nie czuły się w swojej obecności nieswojo.

Powyżej wspomnieliśmy o możliwości dofinansowania procesu przystosowania stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych. Refundację prowadzi Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a transakcję przeprowadza się za pośrednictwem umowy ze starostą. Pracodawcy mogą się ubiegać o środki, które można przeznaczyć na:

• adaptację pomieszczeń zakładu pracy;
• adaptację stanowisk pracy i pozyskanie sprzętu ułatwiającego pracę osoby niepełnosprawnej lub jej funkcjonowanie w zakładzie;
• zakup i aktualizację oprogramowania oraz urządzeń technologii wspomagających;
• rozpoznanie przez medycynę pracy potrzeb osoby niepełnosprawnej.

Należy pamiętać, że dofinansowanie jest możliwe w przypadku osób niepełnosprawnych będących bezrobotnymi lub poszukującymi pracy, ale niezatrudnionymi. Refundacja dotyczy także przystosowania stanowisk pracy dla osób będących w stosunku pracy, które utraciły sprawność w czasie jego trwania. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracownik stracił sprawność w wyniku poważnego naruszenia zasad BHP z własnej winy.

Warunkiem jest zatrudnienie osoby niepełnosprawnej, dla której przystosowuje się miejsce pracy przez okres 36 miesięcy. W przypadku wcześniejszego zwolnienia takiej osoby pracodawca musi zwrócić 1/36 kwoty za każdy brakujący miesiąc. Zwrot nie będzie konieczny, jeżeli w czasie 3 miesięcy od zwolnienia niepełnosprawnego pracownika, na jego miejsce zostanie zatrudniona kolejna osoba z orzeczeniem o niepełnosprawności.

Zatrudniając osobę niepełnosprawną pozostaje jeszcze jedna ważna sprawa. Zgrani pracownicy w firmie zawsze działają wydajniej, dlatego pracodawca powinien zadbać, aby osoba z dysfunkcjami szybko stała się częścią zespołu.

BHP pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności

W tym miejscu warto wspomnieć o BHP pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności. Przepisy nakładają obowiązek dostosowywaniu stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Pracodawca zobowiązany jest do:

• zapewnienia swobodnego wykonywania obowiązków pracowniczych w wygodnej pozycji,
• zapewnienia odpowiedniej widoczności oraz słyszalności w miejscu pracy,
• dostosowania odpowiednich wymiarów stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
• zapobiegania sytuacjom grożącym wypadkom.

Pomoc w dostosowaniu stanowiska pracy do potrzeb pracowników z orzeczeniem zapewniają wyspecjalizowane firmy, np: https://ehsconsulting.pl/

Integracja pracownika niepełnosprawnego z zespołem

Dobry pracodawca wie, że zgrany i zadowolony zespół będzie bardziej wydajny. Właśnie dlatego firmy coraz częściej dbają o integrację pracowników oraz utrzymywanie odpowiednich relacji. Często zatrudniając nowego pracownika oddelegowuje się dla niego jedną osobę, która pomoże we wdrożeniu się do nowej pracy oraz zespołu. Nie inaczej jest w przypadku osób niepełnosprawnych. Warto wyznaczyć przewodnika, który w pierwszych dniach pomoże nowemu pracownikowi przystosować się do miejsca pracy oraz zapozna go z pozostałymi współpracownikami.

Taka pomoc może się okazać bezcenna i pozwoli ominąć wielu niezręcznych sytuacji w i tak stresującym czasie wykonywania kolejnego kroku w karierze. Wcześniej podkreśliliśmy, że dobrym pomysłem byłoby przeszkolenie pracowników w kwestii kontaktu z osobą niepełnosprawną. Niestety niepełnosprawność jest ciągle tematem tabu dla wielu ludzi i warto wykorzystać każdą okazję, aby zmieniać ten stan rzeczy. Ludzie przy pierwszym kontakcie z osobą posiadającą pewne ograniczenia często ulęgają skrępowaniu i starają się przesadnie pokazywać zrozumienie przez co wypadają nienaturalnie. Pracodawca powinien zadbać o przygotowanie pracowników do swobodnego kontaktu z nowym członkiem zespołu.

Najważniejsze, aby pracownika niepełnosprawnego traktować jak wszystkich innych członków zespołu. Odnosi się to nie tylko do zachowań społecznych, ale także oddelegowywania do różnorodnych szkoleń. Osoba z orzeczeniem podobnie, jak inni pracownicy będzie doceniała możliwość rozwoju i odwdzięczy się większą lojalnością wobec pracodawcy. Pracodawcy powinni zadbać o odpowiednie programy szkoleniowe pozwalające zwiększać kompetencje i wartość swojego zespołu. Inwestowanie w umiejętności i rozwój pracowników przełoży się na jakość pracy oraz zyski przedsiębiorstwa. To będą zdecydowanie lepiej wydane pieniądze niż powtarzanie procesu rekrutacji.

Planując szkolenia pracowników niepełnosprawnych, pracodawcy powinni wiedzieć, że mogą się starać o dofinansowania. PFRON prowadzi programy przewidujące zwrot części kosztów przeznaczonych na organizację bądź zakup szkoleń i kursów dla pracowników z orzeczeniem o niepełnosprawności. PFRON może zwrócić nawet do 70% tych kosztów, maksymalnie do wysokości dwukrotnego przeciętnego wynagrodzenia.

Pracodawcy w Polsce ciągle boją się zatrudniać osoby niepełnosprawne. Czy słusznie? Sytuacja z roku na rok się poprawia, choć do ideału jeszcze daleko. Problemem zdaje się być dezinformacja oraz obawy z niej wynikające. Tymczasem zatrudnienie pracownika z orzeczeniem o niepełnosprawności i inwestycje w jego rozwój mogą nieść za sobą liczne korzyści. Od finansowych profitów, przez rozwój zespołu, unowocześnienie funkcjonowania zakładu po duże korzyści wizerunkowe. Najważniejsze jednak, że na rynku pracy znajdują się liczni fachowcy posiadający bogate umiejętności oraz pożądane cechy, a ich ograniczenia będą szansą na przełamanie Twoich barier.

Materiał partnera: https://www.aplikuj.pl