Zasiłki w Polsce. Kompleksowy informator o zasiłkach, z jakich możesz skorzystać

Zastanawiałeś się kiedyś, jak działa system wsparcia społecznego w naszym kraju? Wiele osób, słysząc o zasiłkach, ma przed oczami urzędnicze wymagania i niekończące się formularze. Ale prawda jest taka, że za tymi wszystkimi procedurami kryje się coś więcej – realna pomoc dla tych, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej. W Polsce mamy całą gamę zasiłków – od tych najbardziej znanych, jak zasiłek chorobowy czy dla bezrobotnych, po te mniej oczywiste, ale równie ważne, np. dla osób niepełnosprawnych czy ofiar przemocy.

W tym informatorze zabierzemy Cię w podróż po świecie zasiłków dostępnych w Polsce. Chcemy sprawić, by temat o rodzajach wsparcia stał się dla Ciebie jasny i przystępny, a wiedza, którą tutaj zdobędziesz, pomogła w trudnych momentach życiowych.

Zapraszamy Cię do lektury. Niech ten informator stanie się Twoim kompasem po świecie wsparcia społecznego.

Zasiłki w Polsce i ich rodzaje

Polski system wsparcia społecznego oferuje różnego rodzaju zasiłki i świadczenia. Część z nich możesz otrzymać z tytułu ubezpieczenia społecznego, inne są ofertą skierowaną do ludzi potrzebujących pomocy socjalnej. Każdy z zasiłków ma swoje kryteria przyznawania, cele i możliwości. System wsparcia, choć czasem wydaje się Ci skomplikowany, jest elastyczny i potrafi dostosować się do różnorodnych potrzeb.

Z jakich zasiłków możesz skorzystać, mieszkając w Polsce?

Jako świadczeniobiorca możesz otrzymać, m.in.:

1. zasiłek chorobowy,
2. zasiłek rehabilitacyjny,
3. zasiłek wyrównawczy,
4. zasiłek macierzyński,
5. zasiłek opiekuńczy,
6. zasiłek pogrzebowy,
7. zasiłek pielęgnacyjny,
8. zasiłek rodzinny,
9. zasiłek dla bezrobotnych,
10. zasiłek stały lub zasiłek okresowy,
11. zasiłek celowy lub specjalny zasiłek celowy,
12. zasiłek na usamodzielnienie się.

Zasiłki z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

Wszystkie zasiłki z ZUS-u mogą być wypłacone Ci, jeżeli podlegasz pod system ubezpieczeń, czyli odprowadzasz składki z tego tytułu lub jesteś bliskim osoby ubezpieczonej. O niektóre z tych zasiłków musisz zawnioskować sam. Inne będą Ci automatycznie przyznane i wypłacane, po otrzymaniu odpowiedniej informacji przez tę instytucję.

Poznaj podstawowe zasiłki z tytułu ubezpieczeń. Sprawdź, w jakich sytuacjach możesz je dostać.

Zasiłek chorobowy dla zatrudnionych

Prawo do zasiłku chorobowego posiadasz w chwili, gdy zachorujesz i jednocześnie jesteś ubezpieczonym pracownikiem lub prowadzisz działalność gospodarczą oraz odprowadzasz odpowiednie składki. Zasiłek ten będzie Ci wypłacony automatycznie przez Twojego pracodawcę lub instytucję ubezpieczającą, gdy tylko pozyskana zostanie informacja o Twojej chorobie i dostarczone zwolnienie lekarskie L4.

Wysokość zasiłku chorobowego jest uzależniona od Twojego dotychczasowego wynagrodzenia.

Zasiłek rehabilitacyjny dla długotrwale chorujących

Po okresie 182 dni pobierania zasiłku chorobowego, gdy nadal nie czujesz się w pełni sił, by powrócić do pracy, masz prawo złożyć wniosek o zasiłek rehabilitacyjny. Otrzymasz go, jeżeli lekarz orzecznik stwierdzi, że dalsze leczenie oraz rehabilitacja rokują, iż odzyskasz zdolność do pracy.

Zasiłek rehabilitacyjny maksymalnie możesz pobierać przez 12 miesięcy. Okres ten zależny jest od czasu, w którym nabędziesz pełną gotowość do powrotu do pracy. Kwota, na którą możesz liczyć w zwykłych okolicznościach, to: 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w pierwszych 3 miesiącach a w kolejnych 75% podstawy tego wymiaru.

Zasiłek macierzyński po urodzeniu dziecka

Kobiety, które są ubezpieczone z tytułu umowy o pracę, umowy-zlecenia lub samozatrudnienia i urodziły dziecko, mają prawo do zasiłku macierzyńskiego. Będziesz go otrzymywać przez okres od 20 do 37 tygodni. Długość okresu zasiłkowego jest uzależniona od liczby urodzonych przez Ciebie dzieci.

Kwota zasiłku, na którą możesz liczyć to 100% podstawy wymiaru zasiłku za okres urlopu macierzyńskiego. W okresie urlopu rodzicielskiego otrzymasz 60% podstawy wymiaru zasiłku.

Zasiłek wyrównawczy dla pracowników ze zmniejszoną zdolnością do pracy

Zasiłek wyrównawczy będzie Ci przysługiwał, jeżeli jesteś pracownikiem ze zmniejszoną zdolnością do pracy i zmuszony jesteś do adaptacji do nowych warunków lub przyuczenia do innych obowiązków. Dodatkowym czynnikiem, który musisz spełnić, aby otrzymać to wsparcie, jest obniżenie Twojego wynagrodzenia z powodu zmniejszenia Twojej sprawności w pracy.

Czas pobierania zasiłku to maksymalnie 24 miesiące od dnia rozpoczęcia przez Ciebie rehabilitacji związanej z wypadkiem w pracy, chorobą zawodową lub inną chorobą. Ten rodzaj pomocy ZUS wypłacać Ci będzie z Twojego ubezpieczenia wypadkowego lub chorobowego.

Zasiłek opiekuńczy dla opiekujących się dzieckiem lub niesamodzielnym seniorem

W związku z chorobą lub koniecznością opieki nad dzieckiem lub bliską osobą dorosłą, z którą mieszkasz w jednym gospodarstwie domowym, możesz skorzystać ze zwolnienia od wykonywania pracy w ramach zasiłku opiekuńczego. Czas, w którym będziesz pobierać ten zasiłek, zależny jest od wieku i sytuacji osoby, którą się opiekujesz. Nie może on jednak przekroczyć limitu 60 dni łącznie w roku kalendarzowym.

Zasiłek opiekuńczy wypłacany jest za każdy dzień, kiedy sprawujesz opiekę i wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku.

Zasiłek pogrzebowy po śmierci bliskiego

W sytuacjach ostatecznych związanych ze śmiercią Twoich bliskich lub Twoją Zakład Ubezpieczeń Społecznych pomaga w opłaceniu kosztów pogrzebu. Świadczenie to otrzymasz na wniosek, jeżeli jesteś w stanie udokumentować poniesione przez siebie wydatki. Kwota wsparcia, na którą możesz liczyć to maksymalnie 4000 zł.

Aby dostać jednak zasiłek pogrzebowy, Twój bliski lub Ty musisz być ubezpieczony w ZUS.

Zasiłek rodzinny dla rodziców

Zasiłek rodzinny otrzymasz na częściowe pokrycie wydatków powiązanych z utrzymaniem Twojego dziecka. Możesz ubiegać się oto wsparcie, jeżeli wychowujesz dziecko do 18 roku życia lub dziecko uczące się 21 roku życia. W przypadku kontynuującego naukę dziecka o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności zasiłek rodzinny wypłacany jest do ukończenia przez nie 24 roku życia.

Aby otrzymać zasiłek, musisz spełnić kryterium dochodowe. Kwota, którą możesz otrzymać, zależy od wieku dziecka oraz dochodów rodziny.

Poznaj szerzej zasady przyznawania zasiłków? Przeczytaj inne poradniki z tej serii, m.in.:

Zasiłek rehabilitacyjny. Poradnik dla chorującego pracownika

Zasiłek pogrzebowy od A do Z. Wszystko o wsparciu finansowym po śmierci bliskiego

Zasiłek dla bezrobotnych od A do Z.  Ogólne warunki, wysokość i komu świadczenie przysługuje

Zasiłek pielęgnacyjny a świadczenie pielęgnacyjne. Czym się różnią te świadczenia i dla kogo są przeznaczone?

Zajrzyj do witryny My Wspieramy i zapoznaj się z tematyką pozostałych naszych artykułów!

Zasiłki z Ośrodka Pomocy Społecznej

Jeżeli stało się coś złego i znalazłeś się w trudnej sytuacji życiowej, być może nie masz gdzie mieszkać lub za co żyć, ewentualnie masz kłopoty lub jesteś ofiarą przemocy, skorzystaj z systemu opieki socjalnej. System ten obok pomocy bezpośredniej zapewni Ci także podstawowe wsparcie finansowe dostosowane do Twojej sytuacji.

Sprawdź jakie zasiłki możesz dostać z Ośrodka Pomocy Społecznej.

Zasiłek stały dla niemogących podjąć pracy

O zasiłek stały z opieki społecznej będziesz mógł ubiegać się, jeżeli nie posiadasz żadnego dochodu lub Twoje dochody są niższe od ustalonego kryterium dochodowego. Jednocześnie, aby wystąpić z wnioskiem, musisz być osobą pełnoletnią niezdolną do pracy z powodu wieku lub posiadać orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy.

Kwota wypłacanego Ci zasiłku stałego musi opiewać minimum na 100 zł. Maksymalnie możesz otrzymać 1000 zł z tego tytułu.

Zasiłek celowy na zaspokojenie potrzeb

Zasiłek celowy służy zaspokojeniu niezbędnych Twoich potrzeb, jeśli znalazłeś się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Możesz wnioskować o dodatkowe środki na: zakup opału, żywności, odzieży, leków, przedmiotów użytku domowego, remonty i naprawy w mieszkaniu, koszty pogrzebu, rehabilitację, pokrycie wydatków związanych ze zdarzeniem losowym lub klęską żywiołową itd.

Wysokość zasiłku, który możesz otrzymać, jest uzależniona od Twojej sytuacji materialnej i celu, który określiłeś we wniosku. Pod uwagę brane są możliwości finansowe Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Twoje kryterium dochodowe. W niektórych przypadkach to ostatnie kryterium nie jest brane pod uwagę.

Specjalny zasiłek celowy w wyjątkowych sytuacjach

Ten rodzaj świadczenia z zabezpieczenia społecznego dostaniesz, jeżeli znajdziesz się w nagłej sytuacji, z którą nie będziesz sobie mógł samodzielnie poradzić, a jest ona wyjątkowo dla Ciebie dotkliwa. W tym przypadku nie zawsze musisz spełniać kryterium dochodowe. Nie będzie ono brane pod uwagę, jeśli jesteś:

• niepełnosprawny lub przewlekle i długotrwale chorujesz,
• bezdomny lub uzależniony,
• bezrobotny,
• sierotą,
• osobą doznającą przemocy w rodzinie lub ofiarą handlu ludźmi,
• bezradny w sprawach opiekuńczo wychowawczych, samotną matką lub rodziną wielodzietną,
• uchodźcą, cudzoziemcem mającym trudności w integracji,
• ofiarą zdarzenia losowego, sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Udzielona Ci pomoc będzie jednorazowa. Kwota, którą otrzymasz jest zależna od Twoich potrzeb oraz możliwości finansowych Ośrodka Wsparcia.

Zasiłek pielęgnacyjny dla niepełnosprawnych

Ten rodzaj wsparcia będzie dedykowany dla Ciebie, jeżeli ponosisz wydatki związane z koniecznością zapewnienia opieki i pomocy drugiej osoby w związku z Twoją niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Możesz wnioskować o zasiłek pielęgnacyjny, jeżeli:

• masz dziecko z niepełnosprawnością do 16 lat posiadające orzeczenie o niepełnosprawności,
• jesteś osobą powyżej 16 roku życia i posiadasz orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• jesteś osobą powyżej 16 roku życia i posiadasz orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, Twoja dysfunkcja zaś powstała przed 21 rokiem życia,
• jesteś osobą dorosłą powyżej 75 roku życia.

Kwota zasiłku pielęgnacyjnego, którą otrzymasz to 215,84 zł.

Zasiłek na usamodzielnienie się w sytuacjach kryzysowych

Ten rodzaj pomocy otrzymasz, kiedy znajdujesz się w trudnej sytuacji ekonomicznej i potrzebujesz środków, które przeznaczysz na uniezależnienie się. Na wsparcie rzeczowe lub pieniężne w ramach zasiłku na usamodzielnienie się możesz liczyć, gdy dotknęło Cię:

• ubóstwo,
• sieroctwo,
• bezdomność,
• bezrobocie,
• niepełnosprawność lub ciężka długotrwała choroba,
• samotne macierzyństwo lub wielodzietność.

W ramach pomocy pieniężnej możesz otrzymać jednorazowy zasiłek celowy lub nieoprocentowaną pożyczkę, która może być umorzona w całości lub w części. Każda gmina określa warunki przyznawania zasiłku na ekonomiczne usamodzielnienie się. Dodatkowo, jeżeli będziesz się ubiegał o tego rodzaju pomoc, gmina będzie współdziałała z powiatowym Urzędem Pracy, by przyczynić się do jak najszybszego ustabilizowania Twojej sytuacji.

Zasiłek dla bezrobotnych z Urzędu Pracy

Zasiłek dla bezrobotnych, jak wskazuje sama nazwa, otrzymasz po utracie pracy i zarejestrowaniu się, jako osoba bezrobotna. Dodatkowe kryteria, które musisz spełnić, aby otrzymać pomoc finansową z tego tytułu to:

1. wykazanie, że byłeś zatrudniony i pobierałeś przynajmniej minimalne wynagrodzenie przez minimum rok w ciągu ostatnich 18 miesięcy przed zarejestrowaniem się w Urzędzie Pracy,
2. wykazanie braku zatrudnienia w jakiejkolwiek formie (nie możesz prowadzić działalności gospodarczej, realizować umowy o dzieło lub umowy zlecenia ani żadnej innej pracy zarobkowej).

Będziesz uprawniony do pobierania zasiłku dla bezrobotnych w okresie od 6 do 12 miesięcy. Jego kwota jest zależna od Twojego stażu pracy i długości jego pobierania.

Podsumowanie artykułu: Zasiłki i ich rodzaje

System wsparcia społecznego w Polsce pełni kluczową rolę w zapewnianiu podstawowego bezpieczeństwa ekonomicznego i społecznego osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej. Jednym z jego najważniejszych komponentów są zasiłki, które mają na celu nie tylko wsparcie finansowe, ale także integrację społeczną i zawodową potrzebujących.

Zasiłki te mogą przybierać różne formy, od omówionej powyżej pomocy pieniężnej, przez wsparcie rzeczowe, aż po specjalistyczne usługi doradcze. Rozwój systemu zasiłkowego w Polsce jest odpowiedzią na zmieniające się potrzeby społeczeństwa oraz na wyzwania wynikające z dynamicznych przemian gospodarczych i demograficznych.