Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?

Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności? To częste pytanie ludzi, którzy chcą ubiegać się o orzeczenie o niepełnosprawności. Często chorujące osoby zastanawiają się, czy ich schorzenie kwalifikuje się, aby otrzymać status osoby niepełnosprawnej i korzystać z ulg i uprawnień przysługujących takiej osobie.

W artykule tym, odpowiemy, na jakie choroby możliwe jest wydanie orzeczenia. Istnieje pewna lista schorzeń, które mogą przyczyniać się do powstania niepełnosprawności i stanowią podstawę do przyznania orzeczenia. Czytając artykuł, dowiesz się m.in.: na jakie choroby możesz otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności oraz jak uzyskać stopień niepełnosprawności?

Czym jest niepełnosprawność?

Zacznijmy od pojęcia niepełnosprawności i wyjaśnienia, czym ona jest. Jak określa Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych:

“Niepełnosprawność to trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego, lub długotrwałego naruszenia trwałości organizmu w szczególności powodującą niezdolność do pracy”.

Inaczej mówiąc, niepełnosprawność oznacza niemożność efektywnego pełnienia ról społecznych. Co istotne ocena stanu zdrowia nie jest jedynym wyznacznikiem sprawności organizmu. Orzecznictwo, określając stopień niepełnosprawności, bierze pod uwagę zarówno fizyczne, jak i psychiczne i społeczne aspekty funkcjonowania jednostki. Oznacza to, że wystąpienie tylko jednego elementu, przykładowo wystąpienie choroby nie jest tożsame z wystąpieniem niepełnosprawności.

Lista chorób do orzeczenia o niepełnosprawności

W kwalifikacji do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, czyli: znacznego stopnia niepełnosprawności, umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i lekkiego stopnia niepełnosprawności, brany jest pod uwagę zakres naruszenia organizmu ze względu na określone choroby.

Do każdego schorzenia przypisany jest symbol przyczyny niepełnosprawności. Co istotne, orzeczenie może zawierać więcej niż jeden symbol, ale nie więcej niż 3.

Symbole niepełnosprawności — tabela z przypisanymi do nich schorzeniami

Lista symboli przyczyny niepełnosprawności oraz przypisane do nich grupy schorzeń lub zaburzeń funkcjonowania organizmu zawarte są w poniższej tabeli.

Należy podkreślić, że nie istnieje uniwersalna lista chorób kwalifikujących do uzyskania orzeczenia niepełnosprawności. Istnieją natomiast grupy różnych schorzeń, które mogą utrudniać funkcjonowanie i być przyczyną niepełnosprawności.

Niepełnosprawność oznacza niemożność lub trudności w codziennej aktywności i uczestnictwie w życiu społecznym, które wynikają z naruszenia sprawności organizmu. Co warto podkreślić, wystąpienie jednej z powyżej wymienionych chorób lub zaburzeń nie daje gwarancji, że otrzymasz orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Liczy się to, jak funkcjonujesz w życiu codziennym i w jakim stopniu jesteś samodzielny.

Więc, na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?

Jak już wspominaliśmy, nie każda choroba oznacza, że otrzymasz orzeczenie o niepełnosprawności i będziesz mógł korzystać z przywilejów, ulg i uprawnień. Każdy przypadek jest indywidualnie rozpatrywany i w ocenie bierze się pod uwagę, w jakim stopniu dana choroba utrudnia codzienne funkcjonowanie. Ocenia się także zdolność jednostki do samodzielnego funkcjonowania oraz stopień rozwoju choroby.

W tym akapicie przedstawiamy listę chorób, w przypadku których najczęściej wydawane jest orzeczenie o niepełnosprawności:

• Upośledzenie umysłowe – orzeczenie wydawane jest w przypadku gdy występuje, co najmniej w umiarkowanym stopniu.
• Choroby psychiczne – najczęściej są to zaburzenia psychotyczne: schizofrenia, zaburzenia nastroju, depresja lub choroba afektywna dwubiegunowa, zaburzenia lękowe oraz zespoły otępienne. W przypadku chorób psychicznych podczas orzekania brany jest pod uwagę poziom ich nasilenia, częstość remisji oraz sposób pełnienia ról społecznych. Trudno wprost wymienić, na jakie choroby psychiczne można dostać orzeczenie o niepełnosprawności.
• Zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, które przyczyniają się do utrudnień w zakresie komunikacji werbalnej – przyczyną może być uszkodzenie krtani, upośledzenie pracy fałd (strun) głosowych, zaburzenia związane z niewłaściwym funkcjonowaniem nerwowego ośrodka mowy oraz głuchota. W tym przypadku podczas orzekania bierze się pod uwagę, czy np. aparat słuchowy jest w stanie poprawić słuch.
• Choroby narządu wzroku – orzeczenie jest przyznawane, gdy szkła korekcyjne nie poprawiają ostrości widzenia lub kiedy kąt widzenia nie jest większy niż 30° oraz gdy np. choroba genetyczna przyczynia się do znacznego pogorszenia widzenia, lub całkowitej utraty wzroku.
• Zaburzenia narządu ruchu – są to najczęściej wady wrodzone lub rozwojowe powstałe w wyniku choroby zwyrodnieniowej, choroby kości, nowotwory narządu ruchu oraz zaburzenia pourazowe np. uszkodzenie lub utrata kończyny.
• Epilepsja – niezależnie od etapu i rozwoju choroby jest podstawą do uzyskania statusu osoby niepełnosprawnej.
• Choroby układu krążenia lub choroby układu oddechowego – aby uzyskać status osoby niepełnosprawnej, musi dojść do powikłań wynikających z przebiegu tych chorób. Najczęściej jest to nadciśnienie powodujące konsekwencje narządowe, arytmia serca lub miażdżyca prowadząca do niewydolności 2 stopnia oraz np. nowotwory płuc, które prowadzą do niewydolności oddechowej.
• Choroby układu pokarmowego – aby otrzymać status osoby niepełnosprawnej, muszą one wyraźnie uszkadzać pracę całego układu. Najczęściej są to nowotwory występujące w układzie pokarmowym, choroby przełyku prowadzące do zmian funkcjonalnych, przewlekłe choroby jelit, które utrudniają wchłanianie składników pokarmowych, choroby wątroby, zapalenia trzustki, a także powikłania po resekcji żołądka.
• Choroby układu moczopłciowego – najczęściej są to nowotwory lub choroby, które prowadzą do niewydolności nerek lub ich zwyrodnienia.
• Choroby neurologiczne – zaburzenia neurologiczne to najczęściej: udary mózgu przebiegające z widocznymi deficytami neurologicznymi, guzy centralnego układu nerwowego. Choroby neurologiczne, np. choroby zapalne układu nerwowego, uszkodzenia nerwów, dziecięce porażenie mózgowe, a także cerebrastenia lub encefalopatia.
• Grupa innych zaburzeń — do których ubiegając się o orzeczenie, można zaliczyć przykładowo: zeszpecenia utrudniające dopasowanie się do ról społecznych, choroby układu krwiotwórczego, choroby endokrynologiczne, jeśli leczenie nie daje oczekiwanych efektów oraz choroby zakaźne i odzwierzęce.
• Całościowe zaburzenia rozwoju — do których można zaliczyć zaburzenia ze spektrum autyzmu.

Jak widać lista chorób, na której możesz się oprzeć, gdy chcesz ubiegać się o status osoby niepełnosprawnej, jest obszerna i z pewnością nadal jeszcze niewyczerpująca. Stanowi ona pewną listę wskazań i podstaw do otrzymania orzeczenia. Dzieje się tak ze względu na to, że każda z nich może w jakimś stopniu przyczyniać się do utrudnienia sprawności organizmu.

Jakie są stopnie niepełnosprawności?

Dla potrzeb orzekania mniejsze znaczenie ma to, jaka jednostka chorobowa przyczynia się do powstania u Ciebie niepełnosprawności. Większe to, jaki ma wpływ na twoje funkcjonowanie i pełnienie przez Ciebie ról społecznych i zawodowych. To jak sobie radzisz z chorobą, czy wymagasz stałej lub długotrwałej opieki. W jaki sposób kompensujesz występujące zaburzenia lub czy potrzebujesz wsparcia pomocy społecznej.

O tym mówią właśnie stopnie niepełnosprawności. Jakie są stopnie niepełnosprawności, wyjaśnimy w dalszej części artykułu.

Znaczny stopień niepełnosprawności, jakie choroby niego uprawniają?

Jeśli ubiegasz się o orzeczenie, to jaki stopień zostanie Ci przyznany, nie zależy od rodzaju schorzenia, lecz od tego, w jakim stopniu to schorzenie utrudnia twoje codzienne funkcjonowanie. Dlatego mówi się o przyczynach powstania niepełnosprawności.

Stopień znaczny możesz uzyskać za równo w przypadku zaburzeń narządów ruchu, (symbol przyczyny niepełnosprawności 05-R), chorób układu nerwowego (10-N), epilepsji (06-E) czy chorób narządu wzroku (04-O). Wszystko zależy od tego, jak z daną chorobą radzisz sobie i w jakim stopniu jesteś samodzielny.

Stopień niepełnosprawności znaczny otrzymasz, gdy komisja orzekająca stwierdzi, że jesteś całkowicie niezdolny do pracy, lub zdolny w warunkach pracy chronionej oraz niezdolny do samodzielnej egzystencji. Warto tu zaznaczyć, że niezdolność do pracy na orzeczeniu nie zabrania podjęcia zatrudnienia na otwartym rynku pracy. Innymi słowy, w praktyce, ten zwrot na orzeczeniu nie oznacza niezdolności do pracy w firmie. Możesz tego dokonać, gdy Twój pracodawca odpowiednio przystosuje dla Ciebie stanowisko pracy lub zatrudni Cię na podstawie telepracy. Nie jest więc wymagane zatrudnienie jedynie w warunkach pracy chronionej.

Jeśli chodzi o niezdolność do samodzielnej egzystencji, warto tu odróżnić pomoc w czynnościach pielęgnacyjnych, higieny osobistej czy w zaspokajaniu potrzeb fizjologicznych od pomocy w załatwianiu elementarnych spraw życia codziennego. Przykładowo jest to pomoc w robieniu zakupów, uiszczaniu opłat, czynnościach domowych np. umycie okien czy przyniesienie węgla, aby ogrzać mieszkanie. Są to czynności, które osoba niepełnosprawna może nie być w stanie samodzielnie wykonać ze względu na ograniczenia, jakie posiada i jednocześnie są to czynności, które także zalicza się do samodzielnej egzystencji.

Trzeba pamiętać, że osoby z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji mogą złożyć wniosek o 500 plus dla niepełnosprawnych. Wszelkie informacje o tym świadczeniu znajdziesz w naszym wpisie 500 plus dla niepełnosprawnych, czyli o świadczeniu uzupełniającym

Umiarkowany stopień niepełnosprawności, jakie choroby do niego uprawniają?

Stopień umiarkowany otrzymasz, gdy komisja orzekająca stwierdzi, że jesteś niezdolny do pracy lub zdolny w warunkach pracy chronionej i wymagasz częściowej pomocy ze strony innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Nie ma tu znaczenia rodzaj schorzenia, lecz to, w jakim stopniu utrudnia ono twoje funkcjonowanie.

Lekki stopień niepełnosprawności, jakie choroby niego uprawniają?

Lekki stopień niepełnosprawności otrzymasz, gdy komisja orzekająca stwierdzi, że jesteś częściowo niezdolny do pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością fizyczną, psychiczną i społeczną. Ponadto komisja stwierdzi również, że masz ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, które da się kompensować przy pomocy wyposażenia ortopedycznego, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Grupy niepełnosprawności a orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest formalnie równoznaczne z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS oraz dawnym orzeczeniem o zaliczeniu do grupy inwalidzkiej wydanym przez komisję ds. inwalidztwa i zatrudnienia. Takie orzeczenia wydawane były przed 01.01.1998. Oznacza to, że jeśli posiadasz takie orzeczenie, które było wydane na stałe, nadal obowiązuje i nie musisz go wymieniać, jeśli chcesz korzystać z przysługujących ci przywilejów, ulg i uprawnień.

Występują jednak pewne różnice w zapisach. Są to kolejno:

• I grupa inwalidzka to obecnie znaczny stopień niepełnosprawności,
• II grupa inwalidzka to obecnie umiarkowany stopień niepełnosprawności,
• III grupa inwalidzka to obecnie lekki stopień niepełnosprawności.

Tak więc, jeśli posiadasz takie orzeczenie wydane bezterminowo, ono nadal obowiązuje. Jeśli natomiast na twoim orzeczeniu jest data ważności, musisz stanąć na komisję lekarza orzecznika ZUS lub komisję Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności ubiegając się o orzeczenie o niepełnosprawności.

Dylematy chorych — czy należy mi się stopień niepełnosprawności?

Ludzie, z konkretną diagnozą często nie potrafią sobie odpowiedzieć, czy dana choroba uprawnia ich do uzyskania orzeczenia. Trudno także znaleźć im informację na ten temat. Poniżej pokrótce odpowiemy na zapytania dotyczące niektórych specyficznych schorzeń.

Zaburzenia lękowe i zaburzenia nastroju a orzeczenie

Symbol 02-P jakie choroby psychiczne? Na stronie wysokieobcasy.pl przeczytać można o przykładzie Katarzyny, która uzyskała orzeczenie o niepełnosprawności, symbol niepełnosprawności 02-P z powodu depresji. W tym samym artykule przeczytamy, że w konsekwencji pandemii liczba wydawanych orzeczeń o niepełnosprawność z tytułu występowania chorób psychicznych wzrosła o 9%. Takie orzeczenia wydawane przez Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania. Niepełnosprawność psychiczna oznaczana jest symbolem 02-P.

Depresja — jaki stopień niepełnosprawności możesz więc otrzymać? Zależy to od stanu funkcjonalnego. Niektóre osoby z depresją manifestują objawy kwalifikujące do znacznego stopnia niepełnosprawności.

Tętniak mózgu a stopień niepełnosprawności

Czasami tętniak mózgu nie daje objawów. Bywają sytuacje, że tętniaki upośledzają różne funkcje. Skutki pęknięcia niosą dla osoby poważne konsekwencje. Podobnie dzieje się po operacjach. Jeśli osoba wskutek tętniaka mózgu doznaje uszkodzeń, niedowładów, zaburzeń mowy, wzroku, słuchu, pamięci itd., powinna wnioskować o orzeczenie. Może uzyskać stopień niepełnosprawności od lekkiego po znaczny w zależności od stanu funkcjonalnego.

Stopień niepełnosprawności w chorobie nowotworowej

Sama choroba nowotworowa nie jest powodem do przyznania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Predysponują do tego dopiero skutki choroby nowotworowej. Mogą być one okresowe lub stałe. W związku z tym konkretny stopień niepełnosprawności może zostać orzeczony na czas określony lub na czas stały.

Czy chorzy na RZS otrzymują stopień niepełnosprawności?

RZS w zależności od przypadku wiąże się z mniej lub bardziej poważnymi konsekwencjami dla zdrowia, w postaci upośledzenia narządu ruchu. Chorobie towarzyszy ból, stany remisji i fazy ostre. Im dłużej trwa choroba, tym jej skutki są poważniejsze. W związku z dolegliwościami osoby z RZS otrzymują często stopień niepełnosprawności.

Choroba Baastrupa — renta i orzeczenie, czy się należą?

Z powodu dolegliwości bólowych kręgosłupa w chorobie Baastrupa powstaje często okresowa niezdolność do pracy. W zależności od zawodu niezdolność ta może utrudniać zupełnie wykonywanie konkretnych czynności lub je istotnie utrudnić. W związku z tym osoba chora może w zależności od stanu otrzymać rentę okresową i stopień niepełnosprawności. Chory może wymagać przekwalifikowania się.

Choroba Scheuermanna — renta i orzeczenie, czy się należą?

Podobnie, jak w chorobie Baastrupa, dolegliwości bólowe kręgosłupa mogą utrudnić lub całkowicie uniemożliwić wykonywanie pracy. Choroba pojawia się jednak w dzieciństwie i pozostawia często poważnie skutkujące zniekształcenia i dolegliwości. Osoby z tym schorzeniem mogą ubiegać się o orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, a nawet o rentę socjalną.

Choroba Meniera — orzeczenie o niepełnosprawności

Choroby Meniera nie można wyleczyć. Doprowadzić może ona do upośledzenia słuchu i zaburzeń równowagi. Chorzy najczęściej odczuwają zawroty głowy, często mają szum w uszach. W zależności od stopnia natężenia dolegliwości i ich wpływu na codzienne funkcjonowanie oraz wykonywanie pracy chorzy mogą otrzymać odpowiedni stopień niepełnosprawności.

Choroba Gravesa-Basedowa a orzeczenie

Choroba Gravesa i Basedowa to schorzenie autoimmunologiczne tarczycy. Samo w sobie nie stanowi podstawy do uzyskania orzeczenia. Jednak skutki choroby w postaci uszkodzenia narządu wzroku, powikłań sercowo-naczyniowych, uszkodzeń narządu ruchu itp., są podstawą orzeczenia stopnia niepełnosprawności.

POCHP a stopień niepełnosprawności

Obturacyjna choroba płuc przebiega w postaci łagodnej po ciężką. Chory może otrzymać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z symbolem 07-S.

Zespół Touretta — orzeczenie o niepełnosprawności

U osób z Zespołem Touretta nie występuje zazwyczaj upośledzenie umysłowe. Jednak w przypadku, gdy zespół tików skutecznie utrudnia osobie funkcjonowanie moze ona uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności o symbolach: 10-N, 02-P lub/i 03-L.

Czy na nadciśnienie można dostać grupę inwalidzką?

Nadciśnienie nie będzie mogło być podstawą do orzeczenia niepełnosprawności. Uprawniają jednak do niego jego skutki w postaci uszkodzenia układu krążenia lub np. udaru powodujące niepełnosprawność.

Orzeczenie o niepełnosprawności na stwardnienie rozsiane