Praca na rencie. Renta a praca, tak rencista może pracować

Renta to świadczenie finansowe przyznawane i wypłacane przez ZUS lub KRUS z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy. Nie każde schorzenie lub dysfunkcja organizmu kwalifikuje do otrzymywania świadczenia na stałe. Wysokość rent w większości przypadków jest zbyt niska, by móc się utrzymać. Okresowa renta socjalna jeszcze bardziej komplikuje sytuację.

Renta a praca – dylemat świadczeniobiorców

Mimo przyznania renty, może oznaczać to, że osoba musi podjąć pracę, aby móc się utrzymać. Oczywistym jest, że ze względu na niepełnosprawność nie można wykonywać każdego rodzaju zadań. Przy odpowiednim przystosowaniu stanowiska jest jednak możliwe podjęcie zatrudnienia.

Często napotyka się pytanie “Kiedy na rencie nie można pracować?”. Oczywiście nie zatrudni się osoba, gdy cechuje ją stan zdrowia, który to uniemożliwia. W innych przypadkach nic nie stoi na przeszkodzie, by realizować się w życiu zawodowym.

Czy na rencie można pracować?

Uzyskanie orzeczenia o niezdolności do podejmowania obowiązków zawodowych i przyznanie renty nie jest jednoznaczne z zakazem zatrudniania. Oznacza to, że pobierając rentę można być pracownikiem, zarówno na chronionym, jak i otwartym rynku pracy niezależnie od tego z jakiego powodu powstała niezdolność do zatrudnienia.

W dzisiejszym artykule skupimy się na kwestiach związanych z pracą na rencie.

Czytając dowiesz się:

• Ile może dorobić rencista?
• Jaki jest próg dochodowy?
• Kiedy przysługuje świadczenie?
• Jak i gdzie szukać zatrudnienia?

Jakie są renty? Rodzaje rent

Jeśli ktoś posiada choroby kwalifikujące do renty lub dysfunkcję organizmu, która znacząco wpływa na zdolność do funkcjonowania społecznego może ubiegać się o świadczenie finansowe wypłacane z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, czyli rentę ZUS lub KRUS. Istnieje kilka rodzajów świadczeń:

Rodzaje rent:

• Renta chorobowa
• Renta szkoleniowa
• Renta wypadkowa
• Renta rodzinna
• Renta socjalna

Renta z tytułu niezdolności do pracy, potocznie renta chorobowa

Przysługuje osobie ubezpieczonej spełniającej poniższe warunki:

• została uznana za niezdolną do pracy,
• ma wymagany – stosowny do wieku, w którym powstała ta niezdolność – okres składkowy i nieskładkowy ubezpieczeń,
• niezdolność powstała w okresach ściśle określonych w ustawie, np. w okresie ubezpieczenia, zatrudnienia, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pobierania zasiłków z ubezpieczenia społecznego (chorobowego lub opiekuńczego), albo nie później, niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Świadczenie przyznawane jest na okres stały, jeśli komisja lekarska orzeknie brak rokowań odzyskania zdolności do pracy lub okresowy, gdy istnieją rokowania powrotu tych zdolności.

Renta szkoleniowa

Przyznawana jest wtedy, gdy spełnione zostaną warunki do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale komisja lekarska stwierdzi o celowości przekwalifikowania z uwagi na niemożność kontynuacji zatrudnienia w dotychczasowym zawodzie. Jest przyznawana na okres 6 miesięcy. Natomiast na wniosek starosty czas ten może być wydłużony maksymalnie do 36 miesięcy. Jeśli starosta uzna, że nie ma możliwości przekwalifikowania do innego zawodu lub kiedy osoba pobierająca rentę nie uczestniczy w szkoleniach, czas pobierania tej renty może zostać skrócony.

Świadczenia to wynosi 75% podstawy wymiaru renty, nie mniej jednak, niż wysokość najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.

Renta wypadkowa

Przysługuje osobom ubezpieczonym, których niezdolność do zatrudnienia powstała w związku z wypadkiem podczas realizacji zadań zawodowych lub w związku z wystąpieniem choroby zawodowej. Nie zależy od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego i nie zależy od daty powstania tejże niezdolności.

Renta rodzinna

Przysługuje najbliższej rodzinie – dzieciom i małżonkowi – w razie śmierci ubezpieczonego.

Renta socjalna

Jest specyficznym rodzajem wsparcia osób, które nigdy nie pracowały i nie posiadają wymaganego okresu składkowego. Może je otrzymać osoba chora od urodzenia, która wskutek tego w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zarobkowej. Świadczenie to mogą uzyskać z tytułu niezdolności do pracy Ci, którzy niepełnosprawność nabyli na etapie pobierania nauki w szkole podstawowej, średniej lub szkole wyższej.

Renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy a zatrudnienie

Orzeczeniu osób o znacznym stopniu niepełnosprawności widnieje zakaz wykonywania jakiejkolwiek pracy. Oznacza to, że powodu naruszenia sprawności organizmu, taka osoba straciła zdolność do zarobkowania. Jeżeli jednak lekarz medycyny pracy wyda stosowne orzeczenie i dopuści osobę chorą do zatrudnienia na określonym stanowisku, nic nie stoi na przeszkodzie, by podjąć dodatkowe zatrudnienie. Choć osoba wydaje się całkowicie utraciła zdolność realizacji czynności pracowniczych, to może posiadać kompetencje i spełniać warunki wymagane na stanowiskach specjalnie dla niej przystosowanych. Odpowiedź na pytanie: “czy można pracować na rencie z całkowitą niezdolnością do pracy?” brzmi – tak.

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy – czy można pracować?

Prawa do tego świadczenia posiada osoba, która częściowo utraciła zdolność do zatrudnienia. Choć jest niezdolna do konkretnych czynności z powodu stanu zdrowia, to po ukończeniu nauki, szkolenia może wykonywać zadania w zakresie nowo nabytych umiejętności. Pobieranie renty chorobowej w tym wypadku nie koliduje z możliwością osiągania przychodu z tytułu wynagrodzenia pracownika. Podobnie, jak w powyższym przypadku odpowiedź na pytanie: “Czy można pracować na rencie z częściową niezdolnością do pracy?” albo “Czy na rencie chorobowej można pracować” brzmi – tak.

Całkowita niezdolność do pracy – jak otrzymać rentę?

Aby ubiegać się o przyznanie świadczenia, należy wypełnić i złożyć wniosek do organu orzekającego o uznanie za niezdolnego do pracy, czyli np. ZUS. Wniosek można pobrać ze strony internetowej lub w punkcie informacyjnym placówki. Złożenia dokumentów można dokonać osobiście lub elektronicznie za pośrednictwem platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS). Do wniosku trzeba dołączyć zaświadczenie lekarskie, które jest ważne  30 dni od daty wydania oraz dokumentację medyczną przedstawiającą historię choroby.

Aby procedura była skuteczna, wniosek o przyznanie renty należy złożyć nie później niż przed upływem 30 dni przed ustaniem prawa do: zasiłków chorobowych, świadczeń rehabilitacyjnych lub wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy. Organ rentowy w dalszym etapie wyznacza termin komisji orzekającej, podczas której lekarz orzecznik ocenia stan zdrowia i możliwości zatrudnienia osoby zainteresowanej. Następnie wydaje pisemną decyzję. Od decyzji przysługuje prawo do odwołania. Można to zrobić w ciągu 30 dni od daty jej otrzymania.

Praca na rencie, czy rencista może pracować?

Podstawą do otrzymywania świadczenia rentowego jest uzyskanie orzeczenia o niezdolności do zatrudnienia wydane przez komisję lekarską. Uzyskanie takiego orzeczenia nie oznacza, że jesteś niezdolny do jakichkolwiek obowiązków pracowniczych. Sformułowanie: “niezdolny do pracy” dotyczy czynności realizowanych w normalnych warunkach, które nie zostały odpowiednio przystosowane do potrzeb, wynikających z niepełnosprawności pracownika. Otrzymując rentę można być zatrudnionym w zwykłej firmie, a nie tylko w Zakładzie Pracy Chronionej. Podstawowy warunek posiadania rencisty, jako pracownika, to odpowiednio przystosowane stanowisko do potrzeb wynikających z jego niepełnosprawności. Telepraca może być jedną z dróg do zaistnienia zawodowego. W ten sposób pracodawca może m.in., zlikwidować problemy i bariery związane z dotarciem do siedziby firmy i otwiera szeroko możliwości pracownika niepełnosprawnego. Istotne uprawnienia pracownika dotyczą wymiaru czasu pracy. Ile godzin pracy na rencie? Pracodawca musi wypełnić w tym zakresie następujące warunki. Czas wykonywania obowiązków przez rencistę nie może przekroczyć 8 godzin dziennie i 40 tygodniowo. Istnieją jednak sytuacje szczególne dotyczą one specyfiki zawodu lub stopnia niepełnosprawności. Osoby poważnie niepełnosprawne mogą pracować 7 godzin na dobę i 35 tygodniowo, w godzinach 6.00-22.00.

Zatrudnienie na etacie nie stanowi formalnej przeszkody ubiegania się o świadczenie. Niestety fakt ten może wpłynąć na decyzję komisji orzekającej. Na, co jednak uważać w takiej sytuacji? Uzyskanie orzeczenia o niezdolności do pracy podczas trwania zatrudnienia może rodzić problemy dla pracodawcy. Ma on prawo podejrzewać, że pracownik może nie być w stanie realizować dotychczasowych obowiązków. Zwłaszcza, jeśli zatrudniony przebywał na zwolnieniu lekarskim przez dłuższy czas. Pracodawca musi w tej sytuacji  skierować pracownika na ponowne badania do lekarza medycyny pracy. Od oceny lekarza zależy uznanie, zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku i w danych warunkach. Gdy jest negatywna, pracodawca nie może dopuścić pracownika do dalszej pracy na tym stanowisku. Jeśli dysponuje innym stanowiskiem pracy, które nie będzie zagrażać zdrowiu zatrudnionego, można uznać, że problem jest rozwiązany. Trudności pojawiają się, gdy nie ma odpowiedniego miejsca. W takiej sytuacji może dojść do utraty zatrudnienia.

Ile można zarobić na rencie?

Będąc rencistą można być pracownikiem. Istotny w takiej sytuacji jest przychód związany z zatrudnieniem. Wypłaty świadczenia rentowego w pewnych sytuacjach mogą być obniżone lub zawieszone. Istnieją ściśle określone progi dochodowe, które uprawniają organy do określonych decyzji. Uważaj, praca na czarno nie jest dobrym rozwiązaniem.

Od czego zależy wysokość renty i możliwość jej zawieszenia?

Do dochodów mających wpływ na wysokość przyznanego świadczenia wlicza się za równo wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia, dochody z działalności gospodarczej, a także kwoty pobranych zasiłków – chorobowych, macierzyńskiego i opiekuńczego. Zatem regulacje związane z progami dochodowymi dotyczą wszystkich przychodów, od których odprowadzane są obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne.

Jakie dochody nie zmniejszają renty?

Będąc rencistą realizującym umowę o dzieło nie musisz się obawiać zmniejszenia wysokości świadczenia lub jej zawieszenia. Warunkiem jest, by nie była ona wykonywana dla pracodawcy będącego na rencie. Progi dochodowe nie dotyczą także darowizn, zapomóg, honorariów z działalności artystycznej, praw autorskich i patentowych lub też wynajmu nieruchomości pod warunkiem, że nie stanowią przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej.

Ważne! ZUS wymaga aby w sytuacji przekroczenia progu dochodowego poinformować o wysokości wynagrodzenia. Trzeba tego dokonać do końca lutego. W przeciwnym razie, jeśli nie poinformujesz organu rentowego o fakcie uzyskania wyższego dochodu, może on zażądać zwrotu świadczenia nawet do trzech lat wstecz.

Praca na rencie – progi dochodowe

Wysokość progu dochodowego jest zmienna. Zależy od przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego w komunikacie GUS.

• Zmniejszenie renty następuje wtedy, gdy wysokość osiąganych przychodów przekroczy  70% przeciętnego wynagrodzenia. Świadczenia zostaje obniżone o kwotę przekroczenia, jednak nie większą niż 24% kwoty bazowej obowiązującej od ostatniej waloryzacji z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i 18% kwoty bazowej dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy.
• Gdy przychód przekroczy 130% przeciętnego wynagrodzenia następuje zawieszenie świadczenia i wstrzymaniem jego wypłaty na czas, w którym jest on przekraczany.

PAMIĘTAJ!

Wysokość  przeciętnego wynagrodzenia podaje kwartalnie GUS. Dokładne kwoty progu dochodowego podaje ZUS na swojej stronie.

Takie same prawa i zasady dotyczą prowadzących działalność gospodarczą. Prowadząc firmę trzeba zwracać uwagę na próg dochodowy i monitorować go w każdym kwartale, by nie nastąpiło zawieszenie świadczenia. Sprawdzając wysokość w ZUS dowiesz się też, ile można dorobić na rencie chorobowej.

Czy rencista podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego?

Pobierający rentę, tak, jak każdy inny pracownik podlega pod prawa pracownicze i musi spełnić warunki funduszu ubezpieczeń społecznych. Obok podatków liczonych wg. skali, składek na ubezpieczenie zdrowotne – pracodawca zasila z tytułu pracy rencisty odpowiedni organ rentowy składkami na poczet przyszłej emerytury.

Jak szukać pracy będąc na rencie?

Sytuacja zatrudnienia osób niepełnosprawnych nie jest najlepsza. Obserwujemy poprawę na przestrzeni kilku ostatnich lat.

CV rencisty

Rozpoczynając poszukiwanie pracy, trzeba zacząć od przemyśleń na temat swoich mocnych stron i umiejętności. Należy wypisać nazwy ukończonych szkół, kursów i szkoleń. To będzie stanowić bazę do stworzenia profesjonalnego CV. Warto zamieścić w nim informacje o cechach osobistych i interpersonalnych, zdobytych na bazie doświadczeń życiowych, które mogą być przydatne pracodawcy. Są one ważne i nie należy ich pomijać. Wskażą, jak ktoś pracuje, jak radzi sobie ze stresem lub czy umie współpracować w zespole i jak mogą układać się relacje z innymi pracownikami.

Nie można wpisywać orzeczenia wśród zdobytych certyfikatów i dyplomów ukończonych szkół. Lepiej utworzyć osobną sekcję “dodatkowe informacje” i tam zamieścić informacje o posiadanej niepełnosprawności. Trzeba pamiętać jednak, że to umiejętności i kwalifikacje decydują o zatrudnieniu.

Poszukiwanie ofert pracy dla rencistów

Dla osób chorych Internet jest najłatwiejszym i podstawowym źródłem informacji. Daje nieograniczony dostęp do codziennie publikowanych ogłoszeń. Najpopularniejsze portale to:

• Indeed
• OLX
• Pracuj.pl

Portale dedykowane dla osób niepełnosprawnych to:

• Poltalento
• Sprawniwpracy

Osoba niepełnosprawna może również otrzymać wsparcie w poszukiwaniu pracy w:

• fundacjach i stowarzyszeniach zajmujących się aktywizacją zawodową osób niepełnosprawnych
• agencjach pośrednictwa pracy dla osób niepełnosprawnych przykładowo: BPO Network, Origen lub agencji pracy dla osób niepełnosprawnych My Wspieramy
• Powiatowych Urzędach Pracy, gdzie można otrzymać ofertę zatrudnienia lub propozycję stażu zawodowego, podczas którego można zdobyć dodatkowe doświadczenie.

Pracodawcy a zatrudnienie rencisty

Pracodawcy coraz chętniej zatrudniają pracowników z orzeczeniem. Wiąże się to dla nich z dodatkowymi profitami finansowymi ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Korzyści wynikają np. z dofinansowania do wynagrodzenia, zwrotu kosztów przystosowania i wyposażenia stanowiska. Posiadanie osoby niepełnosprawnej w zespole decydująco wpływa na wizerunek przedsiębiorstwa. Fakt ten, mówi o tym, że firma stawia na otwartość, na różnorodność, nie boi się wyzwań i nie poddaje się stereotypom.

Czy należy podawać w CV informację o niepełnosprawności?

Kiedy i czy podawać informacje o niepełnosprawności w CV? Kiedy powiedzieć o tym pracodawcy? Pracodawca, który zatrudnia osoby niepełnosprawne może otrzymać dodatkowe środki finansowe. Osoba niepełnosprawna ma zaś prawo do dodatkowych uprawnień pracowniczych np. dodatkowy urlop czy krótszy wymiar czasu pracy. Pozbawienie informacji skutkuje pozbawieniem dodatkowych uprawnień pracownika i wykluczeniem z możliwości otrzymania dodatkowych środków finansowych dla pracodawcy. Ponadto, firmy zatrudniające, co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny etat, nie osiągające wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6%, są zobowiązane do miesięcznej wpłaty na rzecz PFRON. Z tego powodu posiadanie przez kandydata orzeczenia może być dodatkową zachętą, aby go zatrudnić.

Podsumowanie poradnika dotyczącego pracy na rencie

W poszukując zatrudnienia nie można poddawać się. Zwłaszcza jeśli robi się to po raz pierwszy. Osoby niepełnosprawne pokazały, że również mogą być w pełni wartościowymi pracownikami. Zaistnienie zawodowe nie tylko jest dodatkowym źródłem dochodu. Poprawia sytuację życiową. Wpływa na postrzeganie samego siebie. Stanowi rodzaj rehabilitacji, umożliwia aktywność w życiu społecznym oraz daje szanse rozwoju osobistego.