Czy praca osoby niepełnosprawnej w nocy jest możliwa i jak ją zdobyć?

Czy praca osoby niepełnosprawnej w nocy jest możliwa, skoro zapisy Ustawy o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych tego zabraniają? Zarówno osoby niepełnosprawne, jak i pracodawcy często się zastanawiają, czy istnieje możliwość podejmowania obowiązków zawodowych przez pracownika z orzeczeniem w porze nocnej. Mimo oficjalnego zakazu, wyodrębniono okoliczności, w których zatrudnienie osoby niepełnosprawnej w nocy jest możliwe i zgodne z przepisami.

Opisujemy, w tym artykule warunki, które trzeba spełnić by to było możliwe. Dowiedz się, czym jest pora nocna, kiedy osoba niepełnosprawna może pracować w nocy, co dodatkowo przysługuje osobie niepełnosprawnej za pracę nocą, gdzie i jakie oferty pracy w nocy dla osób z orzeczeniem spotkasz.

Czym jest praca w nocy?

Większość prac niezależnie od zawodu wykonywanych jest w ciągu dnia. Zdarzają się jednak takie, które muszą być wykonane w porze nocnej, pomimo, że jest to czas, który pracownik powinien przeznaczać na swój odpoczynek. Z tego właśnie powodu praca w nocy podlega dodatkowym uregulowaniom prawnym.

Z Kodeksu Pracy dowiesz się, że pora nocna obejmuje 8 godzin i przypada między 21:00 a 07:00. Które to będą godziny, decyduje sam pracodawca. To on określa, dokładny przedział czasu, uznawany w danym przedsiębiorstwie za porę nocną. Przykładowo możesz pracować w porze nocnej zarówno, w godzinach od 22:00 do 06:00 jak i od 21:00 do 5:00.

Pracodawca określając godziny nocne ma obowiązek poinformować Cię o tym.

Kto nie może pracować w nocy?

Ze względu na to, że praca w ciągu nocy jest uznawana za bardziej obciążającą, istnieją grupy pracowników, w odniesieniu do których ustawa zabrania świadczenia przez nich pracy w tych godzinach. Należą do nich:

• kobiety w ciąży,
• pracownicy opiekujący się dzieckiem do lat 4,
• pracownicy młodociani,
• pracownicy niepełnosprawni, tj. osoby, które przedstawiły pracodawcy orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Czy osoba z orzeczeniem o niepełnosprawności może pracować w nocy?

Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych w art. 15 reguluje wymiar czasu pracy, w którym możesz podejmować obowiązki zawodowe będąc osobą niepełnosprawną. Twój czas pracy, gdy:

1. jesteś niepełnosprawny w stopniu lekkim nie może przekroczyć 8 h w ciągu dnia i 40 h w ciągu tygodnia,
2. natomiast, gdy masz umiarkowany lub znaczny i stopień niepełnosprawności nie może przekroczyć 7 h w ciągu dnia i 35 w ciągu tygodnia.

Ta sama Ustawa zakazuje również wykonywania przez Ciebie pracy w godzinach nocnych niezależnie od stopnia niepełnosprawności.

Kiedy pracownikowi z niepełnosprawnością wolno pracować w nocy?

Zakaz pracy w nocy dla osób niepełnosprawnych nie jest bezwzględny. Istnieją wyjątki, z których możesz skorzystać jeżeli chcesz i czujesz, że Twój stan zdrowia pozwala Ci na realizację obowiązków w tej porze. Prawo przewiduje możliwość ograniczenia ustawowego zakazu w 2 sytuacjach.

1. Gdy będziesz zatrudniony do pilnowania mienia lub obiektów.
   Powszechnie o tym zajęciu mówi się – praca w ochronie. W tym przypadku możesz zajmować stanowiska takie jak: stróż, strażnik, portier, dozorca lub ochroniarz.
2. Na Twój wyraźny wniosek.
   Warunkiem jest, by lekarz medycyny pracy przeprowadzający w zakładzie pracy badania profilaktyczne lub sprawujący nad Tobą opiekę wystawił zaświadczenie o tym, że nie posiadasz zdrowotnych przeciwwskazań do wykonywania obowiązków w nocy. Badania przeprowadzane są wtedy na Twój wniosek, który składasz u pracodawcy. Natomiast koszt badań u lekarza medycyny pracy pokrywa pracodawca.

Ważne!
Jeśli lekarz przeprowadzający badania nie wystawi Ci zaświadczenia i nie wyrazi zgody na pracę w godzinach nocnych lub nadliczbowych to możesz się odwołać. Odwołanie musisz złożyć w terminie 7 dni do Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy.

Praca w nocy osoby niepełnosprawnej a obowiązki pracodawcy

Jeżeli pracodawca chce zlecać Ci wykonywanie pracy w porze nocnej, musi określić dokładnie jej godziny przypadające między 21:00 a 07:00. Będzie to 8 godzin na dobę, za które przysługiwać Ci będzie dodatkowe wynagrodzenie. Jeśli będziesz pracował w porze nocnej 8 godzin, będzie Ci przysługiwał dodatek za godziny nocne. Jeśli praca w godzinach nocnych będzie odbywała się dodatkowo w godzinach nadliczbowych to otrzymasz dodatek za godziny nadliczbowe. W sytuacji, gdy pracodawca nie określi godzin nocnych, możesz uznać, że godziny nocne obejmuje kodeksowe 10 godzin między 21:00 a 07:00.

Zaniedbanie pracodawcy w tym zakresie może skutkować dla niego negatywnymi konsekwencjami np. koniecznością wypłacania pracownikom większych dodatków do ich wynagrodzeń.

Jakich formalności powinien dokonać pracodawca zatrudniający osoby z orzeczeniem w porze nocnej?

O godzinach, które przypadają na porę nocną w danym zakładzie, pracodawca ma obowiązek poinformować.Może to zrobić na 2 sposoby:

1. Umieścić informację w regulaminie pracy.
2. Przekazać Ci w pisemną informację w ciągu 7 dni od zatrudnienia.

Jako pracodawca powinieneś pamiętać, że w Kodeksie Pracy wyróżniona została szczególna kategoria pracowników pracujących w nocy. Należą do niej:

1. pracownicy, których rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej,
2. pracownicy, których co najmniej ¼ czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną.

Czas pracy Twoich pracowników nie może przekraczać 8 godzin, jeśli ich praca:

• jest szczególnie niebezpieczna,
• jest związana z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym.

Zasada ta nie dotyczy Twoich pracowników:

• Jeśli zarządzają zakładem pracy w imieniu pracodawcy (dyrektor, prezes, kierownik, zmianowy, itp.).
• Jeśli praca związana jest z prowadzeniem akcji ratunkowej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, pilnowaniu mienia (ochrona, dozór itp.), środowiska lub dotyczy usunięcia awarii.

Zatrudniając pracowników świadczących pracę w porze nocnej masz obowiązek poinformować o tym właściwego Okręgowego Inspektora Pracy (PIP) w sytuacji, gdy poprosi Cię o to pracownik i złoży pisemny wniosek. Naruszając przepisy (uprawnienia pracownicze) odnoszące się do pracy w porze nocnej, popełniasz wykroczenie zagrożone karą grzywny w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł.

Jak wysoka jest rekompensata dla pracownika za pracę w nocy?

Jeśli podejmujesz zatrudnienie, które wiąże się z wykonywaniem pracy w porze nocnej, przysługuje Ci dodatek do wynagrodzenia za każdą przepracowaną godzinę lub rekompensata.

• Dodatek do wynagrodzenia powinien być w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia. Przysługuje Ci tylko za pełne przepracowane godziny.
• Wynagrodzenie ryczałtem – musi odpowiadać przewidzianemu wymiarowi pracy w porze nocnej, dotyczy to pracowników wykonujących stale poza zakładem pracy pracę w porze nocnej.

Jeśli dodatkowo świadczysz pracę w godzinach nadliczbowych to przysługuje Ci zarówno dodatek za pracę w nocy, jak i za nadgodziny.

Przykładowo, jeśli w danym dniu przepracujesz w porze nocnej 5 godzin i 25 min, to dodatek w takim przypadku przysługuje tylko za 5 godzin.

Jeśli Twoja praca wiąże się z wykonywaniem pracy w nocy stale poza zakładem pracy, np. w ramach pracy zdalnej to omawiany dodatek będziesz mógł otrzymać w formie ryczałtu, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej. W sytuacji, gdy ów ryczałt został ustalony na wyraźnie zbyt niskim poziomie, to możesz wystąpić do pracodawcy z roszczeniem o zapłatę różnicy w dodatkowym wynagrodzeniu za pracę w porze nocnej.

Co do zasady za pracę w nocy nie przysługuje Ci dzień wolny. Istnieje jednak taka możliwość. Jeśli Twój czas pracy wychodzi poza podstawowy wymiar i stanowi pracę w godzinach nadliczbowych, wtedy przysługuje Ci dzień wolny.

Co dostanie pracownik ze stopniem niepełnosprawności za pracę w niedzielę?

Inaczej wygląda to w przypadku pracy wykonywanej w niedziele czy święta. W takim przypadku przysługuje Ci inny dzień wolny, który Twój pracodawca powinien wyznaczyć w ciągu 6 dni kalendarzowych. Jeśli tak się nie stanie, pracodawca ma obowiązek wyznaczyć Ci dzień wolny do końca okresu rozliczeniowego. Jeśli natomiast nie ma takiej możliwości, wtedy za pracę w niedziele i święta przysługuje Ci również dodatek finansowy. Wynosi on 100% za każdą przepracowaną godzinę.

Za wykonywanie pracy w porze nocnej w niedzielę lub w dniu wolnym od pracy przysługuje zarówno dodatek za pracę w nocy, jak i za nadgodziny.

Poznaj swoje uprawnienia! Polecamy, przeczytaj, m.in.:

Poznaj uprawnienia pracownika z orzeczeniem o niepełnosprawności i postępuj zgodnie z Prawem Pracy

Czy nadgodziny pracownika niepełnosprawnego są dopuszczalne przez prawo?

Czas pracy osoby niepełnosprawnej, normy czasu pracy pracownika z orzeczeniem

Tu znajdziesz też inne wpisy. Odwiedź witrynę My Wspieramy.

Jak przygotować się do zatrudnienia w porze nocnej, gdy się posiada orzeczenie o niepełnosprawności?

Praca zmianowa, w nocy bywa męcząca i bardzo obciąża organizm. Ma to szczególne znaczenie dla osób z niepełnosprawnością. Jeśli szukasz mimo wszystko takiej pracy warto, zanim ją podejmiesz, przeanalizować jej plusy i minusy, biorąc pod uwagę swój stan zdrowia. Oczywiście zanim zostaniesz zatrudniony przejdziesz odpowiednie badania u lekarza medycyny pracy, jednak Ty sam również musisz zdawać sobie sprawę z konsekwencji takiego systemu pracy.

Jeśli jesteś osobą niepełnosprawną, to przed podjęciem umowy, która będzie obejmowała nocne godziny pracy, zaplanuj to jak będzie wyglądał Twój odpoczynek po pracy wykonywanej w nocy.

Gdzie znaleźć oferty pracy w porze nocnej dla osób niepełnosprawnych?

W zdecydowanej większości oferty pracy w nocy dla osób niepełnosprawnych dotyczą przede wszystkim stanowisk związanych z ochroną lub pilnowaniem mienia. Firmy ochroniarskie od lat chętnie zatrudniają osoby niepełnosprawne. Spotkasz również oferty pracy na stanowiskach związanych z produkcją i usługami, jednak to zdarza się zdecydowanie rzadziej.

Pracy tego typu możesz szukać bezpośrednio w okolicznych firmach, w lokalnych i ogólnopolskich agencjach zatrudnienia, a także w serwisach z ogłoszeniami o pracy typu:

• Olx,
• Jooble,
• InfoPraca,
• Lento,
• Pracuj.pl,
• LinkedIn,
• w mediach społecznościowych, itp.

Agencja My Wspieramy specjalizująca się łączeniu pracodawców z niepełnosprawnymi kandydatami do zatrudnienia posiada także w swojej ofercie stanowiska, na których możesz pracować nocą. Zgłoś się do nas, a być może uzyskasz wymarzone zatrudnienie, na warunkach jakie Ci odpowiadają najbardziej. Działamy na terenie całej Polski.

Praca osoby niepełnosprawnej w nocy w pigułce

Kiedy posiadasz orzeczenie o niepełnosprawności przysługuje Ci szczególna ochrona wynikająca z ustaw i Kodeksu Pracy. Zapewnia Ci ona przywilej związany z zakazem pracy w porze nocnej i godzinach nadliczbowych. Istnieją jednak możliwości dzięki, którym będziesz mógł zarabiać więcej, jeżeli zdecydujesz się na rezygnację z tego przywileju. Tylko na Twój wniosek pracodawca może skierować się do pracy także w nocy, o ile wyda na to zgodę lekarz medycyny pracy. Podobnie to Ty decydujesz, czy chcesz pracować w branży ochroniarskiej której, jako jedynej, nie obejmują zasady zakazu pracy w nocy w przypadku osób niepełnosprawnych. Za pracę w godzinach nocnych należy się Ci dodatek do pobieranego wynagrodzenia. Przysługuje on za każdą pełną godzinę, którą przepracujesz w nocy.

Każdy pracodawca, jeśli przewiduje zatrudnienie swoich pracowników w nocy, ma obowiązek określenia dokładnych godzin przypadających na porę nocną w zakładzie. Powinien także zapoznać się ze szczególnymi kategoriami pracowników oraz wymogami dotyczącymi realizację przez nich obowiązków w określonych wymiarach czasowych.

Źródła

Aby powstał ten artykuł prześledziłam konieczne ustawy, rozporządzenia oraz Kodeks Pracy, które regulują sytuację pracujących osób z orzeczeniem w porze nocnej. Dzięki temu możesz mieć pewność, że artykuł jest rzetelny i aktualny.

• https://www.gov.pl/web/edukacja/uprawnienia-osob-niepelnosprawnych
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z późn. zmianami
• https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/rehabilitacja-zawodowa-i-spoleczna-oraz-zatrudnianie-osob-16798906/art-15