Ulga rehabilitacyjna od A do Z. Jak najkorzystniej rozliczyć swój PIT?

O tym, jak istotne jest zadbanie o wsparcie dla tych, którzy w codziennym funkcjonowaniu napotykają na większe trudności wiedzą niemal wszyscy. Zauważalne jest, że osoby niepełnosprawne ponoszą dodatkowe koszty swojego życia. Są to wydatki m.in. na leki czy sprzęt rehabilitacyjny. Ustawodawca, wychodząc naprzeciw potrzebom, w prawie podatkowym, przewidział preferencyjne zasady rozliczania dla tej grupy społecznej. Ulga rehabilitacyjna w rozliczeniach rocznych PIT pozwala na odliczenie niektórych kosztów od podatku. Mogą z niej skorzystać niepełnosprawni oraz opiekujący się niepełnosprawnym członkiem rodziny.

Czytając artykuł, znajdziesz kompletne kompendium wiedzy o odliczeniach od dochodu wydatków związanych z niepełnosprawnością. Po lekturze znał będziesz swoje uprawnienia i wiedział, kiedy oraz za co możesz otrzymać zwrot swojego podatku.

Komu przysługuje ulga rehabilitacyjna?

Zacznijmy od tego, dla kogo jest przeznaczona ulga rehabilitacyjna. Mogą z niej skorzystać osoby posiadające status osoby niepełnosprawnej. To oznacza, że podatnik posiada aktualne orzeczenie:

• o zakwalifikowaniu do osób niepełnosprawnych zaliczonych do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (lekkim, umiarkowanym bądź znacznym),
• o niepełnosprawności w przypadku osób, które nie ukończyły 16 roku życia,
• decyzję o przyznaniu renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, renty socjalnej lub  szkoleniowej z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
• orzeczenie o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji,
• orzeczenie o przyznaniu grupy inwalidztwa wydane przed 1998 roku.

Ulga rehabilitacyjna 2023 – rozszerzenie kręgu uprawnionych

Do ulgi rehabilitacyjnej mają również prawo osoby, które posiadają na utrzymaniu niepełnosprawne dziecko własne lub przyjęte na wychowanie, współmałżonka, rodziców, teściów, rodzeństwo, ojczyma, macochę, zięciów. Warunkiem jest, że dochody tych osób niepełnosprawnych nie przekraczają 12-krotności wysokości renty socjalnej w ciągu roku kalendarzowego.

Do tych dochodów nie wlicza się:

• alimentów na dzieci,
• świadczenia uzupełniającego,
• zasiłku pielęgnacyjnego,
• dodatkowego rocznego świadczenia dla emerytów i rencistów,
• dodatku energetycznego,
• dodatku osłonowego,
• dodatku węglowego.

Jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej?

Chcąc skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, należy:

1. Uzyskiwać dochody opodatkowane według skali podatkowej lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
2. Pokrywać koszty, które kwalifikują się jako wydatki na cele rehabilitacyjne lub ułatwiające codzienne czynności i nie zostały one  finansowane z:
   – Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (ZFRON),
   – Zakładowego Funduszu Aktywności (ZFA),
   – Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON),
   – Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ),
   – Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS),
   – ani nie zostały zwrócone w jakiejkolwiek formie.

W przypadku gdy wydatki na cele rehabilitacyjne zostały częściowo sfinansowane z wymienionych źródeł, odliczenie dotyczy różnicy między poniesionymi kosztami a sfinansowaną kwotą w jakiejkolwiek formie.

Ulga rehabilitacyjna 2280 – ile zwrotu za wydatki limitowane i nielimitowane

Kategorie wydatków uprawniających do odliczeń podatkowych związanych z rehabilitacją oraz ułatwieniem wykonywania codziennych czynności są ściśle określone. Dzielą się na dwie główne grupy:

1. wydatki limitowane – podatnik ma możliwość odliczenia rzeczywistych kosztów, jednak w ustalonym limicie 2280 zł w ciągu roku.
   Przykład korzystanie z samochodu osobowego przez osobę niepełnosprawną.
2. wydatki nielimitowane – podatnik ma prawo odliczyć całą kwotę rzeczywiście poniesionych kosztów.
   Przykład: zakup sprzętu rehabilitacyjnego lub korzystanie z usług opiekuńczych czy pielęgniarskich.

Zapoznaj się z innymi artykułami o podatkach i uprawnieniach osób niepełnosprawnych.

🔸 Zwrot za leki
🔸 Ulga na samochód
🔸 Wykaz sprzętu rehabilitacyjnego
🔸 Turnus rehabilitacyjny od A do Z

W witrynie My Wspieramy szukaj poradników dających wiedzę na temat prawa i pomocy dla osób z niepełnosprawnością. Zapraszamy!

Co można odliczyć od podatku ? 

Do wydatków limitowanych zalicza się:

• koszty związane z opłaceniem przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidzkiej oraz osób z niepełnosprawnością ruchową zaliczonych do I grupy inwalidzkiej,
• utrzymanie psa asystującego,
• korzystanie z samochodu osobowego,
• zakup pieluchomajtek, pieluch anatomicznych, chłonnych majtek, podkładów,  wkładów anatomicznych,
• zakup leków.

Wydatki nielimitowane to koszty wydatkowane na:

• adaptację i wyposażenie mieszkań (z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego), a także budynków mieszkalnych stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności podatnika,
• przystosowanie pojazdów mechanicznych,
• zakup, naprawę lub najem  wyrobów medycznych wymienionych w wykazie,
• zakup indywidualnego sprzętu, urządzenia lub narzędzi technicznych niezbędnych dla rehabilitacji i ułatwiających funkcjonowanie w codziennym życiu. Nie dotyczy to sprzętu gospodarstwa domowego, chyba że jest to sprzęt dostosowany do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, przykładowo udźwiękowiona pralka czy waga kuchenna.
• zakup wydawnictw, pomocy i materiałów szkoleniowych,
• pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
• odpłatność za pobyt w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego lub w zakładzie rehabilitacji leczniczej osoby niepełnosprawnej i jej opiekuna,
• odpłatność za rehabilitacje,
• usługi opiekuńcze i opieka pielęgniarki (dla podatników, którzy nie mogą zaspokajać bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych,
• opłacenie tłumacza języka migowego,
• odpłatny i niezbędny przewóz osoby niepełnosprawnej karetką pogotowia. 

Jakie lekarstwa można odliczyć od podatku i na czym polega zwrot za leki?

Możliwość odliczenia w zeznaniu rocznym PIT kosztów związanych z zakupem lekarstw to część ulgi rehabilitacyjnej. Ulga obejmuje wydatki limitowane w specyficzny sposób. Odliczeniu podlega kwota, która jest nadwyżką kwoty 100 zł w danym miesiącu.

Przykład
Jeżeli osoba niepełnosprawna w konkretnym miesiącu np. w styczniu zapłaciła za leki 150 zł to odliczyć może 50 zł. Natomiast jeżeli w lutym zapłaciła 70 zł, to nie może odliczyć wydatków za leki w tym miesiącu.

Odliczenie leków od podatku jest możliwe tylko wtedy, gdy podatnik ma wskazania do ich przyjmowania od lekarza specjalisty. Osoba niepełnosprawna musi mieć  na nie receptę. Leki, które podlegają odliczeniu, ujęte są w definicji zgodnie z prawem farmaceutycznym o refundacji leków.

Łóżko rehabilitacyjne, a ulga rehabilitacyjna. Jaki sprzęt rehabilitacyjny można odliczyć od podatku?

Sprzęt rehabilitacyjny, jaki osoba niepełnosprawna może odliczyć w zeznaniu rocznym PIT, w ramach ulgi rehabilitacyjnej, jest ściśle określony. Musi być to sprzęt, który wiąże się z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych i z zasady pomagający stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności podatnikowi.

Przykład
Zwykłych poduszek czy wygodnych materacy nie odlicza się. Ulga rehabilitacyjna obejmuje zaś łóżko rehabilitacyjne, materac i poduszkę przeciwodleżynową, czy zakup aparatu słuchowego.

Są to wszystkie narzędzia i technologie, które są dedykowane wyłącznie dla osób niepełnosprawnych. Ich celem jest ułatwienie wykonywania określonych czynności przez osoby z dysfunkcją. Nie otrzymamy ich w zwykłym sklepie.

Odliczenie opiekuna osoby niepełnosprawnej, gdy korzysta z opieki

Osoba niepełnosprawna może odliczyć w zeznaniu PIT odpłatne usługi opiekuńcze świadczone przez asystenta, opiekuna lub pielęgniarki.

Uwaga
Odliczyć można usługi, za które się płaci i które nie są refundowane. Jeżeli niepełnosprawny pokrywa ich koszt częściowo, w ramach ulgi odliczyć może tylko tę część, za którą sam zapłacił.

Dopłata do sanatorium, a ulga rehabilitacyjna w zeznaniu podatkowym

Osoba niepełnosprawna, która była w sanatorium i sama zapłaciła za pobyt w nim, może te wydatki odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Warunkiem jest, że koszt nie został sfinansowany z innych źródeł w postaci dofinansowania.

W przypadku częściowego pokrycia kosztów osoba niepełnosprawna może odliczyć tylko tę część, za którą sama zapłaciła (np. na pokrycie kosztów zakwaterowania, zabiegi rehabilitacyjne).

Odliczenie od dochodu a ulga rehabilitacyjna na samochód

Koszty związane z użytkowaniem samochodu może odliczyć osoba niepełnosprawna, która jest właścicielem lub współwłaścicielem auta. Ulga należy do wydatków limitowanych. Maksymalnie można odliczyć 2280 zł.

Ulga na samochód dotyczy także osób, które mają na utrzymaniu osobę niepełnosprawną lub dziecko posiadające orzeczenie o niepełnosprawności do 16 roku życia.  Ani podatnik, ani podopieczny nie musi mieć prawa jazdy, by korzystać z odliczenia.

Ulga rehabilitacyjna na dziecko, czyli co może odliczyć rodzic w zeznaniu PIT?

W ramach wydatków nielimitowanych rodzic dziecka niepełnosprawnego może odliczyć koszty związane z jego pobytem na kolonii czy obozie. Dotyczy to również dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25 roku życia. Odliczeniu także podlegają koszty podatnika mającego na utrzymaniu dziecko z orzeczeniem, związane z jego transportem na kolonie.

Ulga rehabilitacyjna — na kogo faktura. Jak dokumentować prawo do ulgi?

Osoba niepełnosprawna, która korzysta z ulgi rehabilitacyjnej w rozliczeniu rocznym PIT, musi być  w stanie udokumentować poniesione wydatki. Ich wartość ustala się na podstawie dokumentu zawierającego szczegółowe informacje. Należą do nich:

• dane identyfikujące kupującego (odbiorcę usługi lub towaru) i sprzedającego towar lub usługę,
• rodzaj zakupionego towaru lub usługi,
• kwotę zapłaty.

Może być to przykładowo: faktura, rachunek, dowód wpłaty na poczcie bądź też potwierdzenie przelewu bankowego.

UWAGA!
Miejsce poniesienia wydatku, czy to w kraju, czy za granicą, nie ma znaczenia. Do przeliczenia kosztów w walucie obcej na polskie złote stosuje się średni kurs Narodowego Banku Polskiego z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego datę poniesienia wydatku.

Obowiązek dostarczenia dokumentacji nie obejmuje wydatków związanych z:

• opłaceniem przewodników osób niewidomych zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
• utrzymaniem psa asystującego,
• korzystaniem z samochodu osobowego, będącego własnością (współwłasnością) osoby niepełnosprawnej.

Niemniej jednak, w przypadku ewentualnej kontroli należy przedstawić z imienia i nazwiska, kto był przewodnikiem a w przypadku psa asystującego, jego certyfikat.

Orzeczenie o niepełnosprawności w ciągu roku, a ulga rehabilitacyjna.

Odliczenia podatkowe z tytułu wydatków rehabilitacyjnych są ściśle związane z ustaleniem daty powstania niepełnosprawności. Decyduje ona o okresie, za jaki można uwzględnić wydatki rehabilitacyjne.

• W przypadku braku ustalonej daty powstania niepełnosprawności, ulga obejmie wydatki poniesione od dnia wydania orzeczenia.
• W sytuacji, gdy orzeczenie wskazuje, że niepełnosprawność istniała przed datą wydania orzeczenia, możliwe jest odliczanie wydatków od momentu powstania niepełnosprawności.

Przykład
Pani Maria otrzymała orzeczenie w czerwcu 2023. Z dokumentu wynika, że niepełnosprawność powstała w 2021 roku. To oznacza, że ma prawo do odliczeń podatkowych za poprzednie lata.

Wydatki na cele rehabilitacyjne mogą być odliczane tylko w roku, w którym zostały rzeczywiście poniesione. Warto zauważyć, że jeśli orzeczenie wskazuje na istnienie niepełnosprawności w poprzednich latach podatkowych, dodatkowe koszty w nich poniesione można odliczyć poprzez korektę zeznań złożonych w minionych okresach rozliczeniowych.

Potwierdzenie statusu osoby niepełnosprawnej w trakcie roku podatkowego nie zmniejsza kwot limitów niektórych wydatków. Wysokość ulgi dotycząca pomocy przewodnika i psa asystującego, czy używania samochodu osobowego pozostaje niezmieniona. Wydatki na te cele można odliczyć w zeznaniu rocznym w pełnej kwocie.

Ulgi dla osób niepełnosprawnych w PIT – jak to zrobić?

Osoba niepełnosprawna, która chce skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej, składa zeznanie roczne na formularzu w zależności od źródła uzyskanych przychodów:

1. PIT-37: Jeśli otrzymała przychody opodatkowane według skali podatkowej za pośrednictwem płatnika, na przykład z umowy o pracę lub emerytury.
2. PIT-36: Gdy jej przychody zostały opodatkowane według skali podatkowej, ale nie poprzez płatnika, lecz z działalności gospodarczej, najmu, podnajmu, dzierżawy lub innego źródła bez pośrednictwa płatnika.
3. PIT-28: Jeżeli uzyskała przychody opodatkowane w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, np. z działalności gospodarczej, najmu, podnajmu lub dzierżawy. Do tego należy Załączyć dokument PIT/O zawierający informacje o dokonanych odliczeniach.

Podsumowanie

Osobie niepełnosprawnej przysługuje ulga rehabilitacyjna. Jest to możliwość odliczeń podatkowych w zeznaniu rocznym PIT, kosztów związanych z rehabilitacją lub zakupem sprzętów, lub urządzeń ułatwiających wykonywanie czynności życiowych. Dzięki temu podatnik może też otrzymać zwrot, np. za leki, korzystanie z auta lub korzystanie z przewodnika osoby niewidomej i utrzymanie psa asystującego.

Wydatki związane z ulgą rehabilitacyjną dzieli się na limitowane i nielimitowane. Limitowane oznaczają, że można odliczyć wydatki do limitu, który wynosi 2280 zł. Są to przykładowo wydatki na korzystanie z samochodu. Nielimitowane wydatki oznaczają, że można odliczyć całą poniesioną kwotę i do nich zalicza się przykładowo zakup sprzętu rehabilitacyjnego, pobyt w sanatorium czy usługi opiekuńcze i pielęgniarskie.

Warto zaznaczyć, że sprzęt rehabilitacyjny to sprzęt dedykowany osobom niepełnosprawnym z określoną dysfunkcją. Nie są to pomoce, które ułatwiają funkcjonowanie wszystkim ludziom. Może być to przykładowo łóżko rehabilitacyjne, natomiast specjalny materac czy poduszki już nie.

Poniesione wydatki, aby osoba mogła je ująć w zeznaniu rocznym, musi udokumentować fakturą lub rachunkiem. Nie dotyczy to wydatków limitowanych np. korzystania z samochodu, przewodnika osoby niewidomej  czy utrzymanie psa asystującego. W razie kontroli osoba niepełnosprawna musi wskazać, kto był przewodnikiem lub okazać certyfikat psa asystującego.