Czy na cukrzycę można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?
Kwalifikacja osoby chorej na cukrzycę do orzeczenia o niepełnosprawności jest kontrowersyjna zarówno dla lekarzy, jak i samych pacjentów. W tym przypadku możemy mówić, że system orzecznictwa jest bardzo uznaniowy i niesprawiedliwy. Dlatego po stwierdzeniu cukrzycy typu 1 lub cukrzycy typu 2 pacjenci czują się zagubieni i nie wiedzą czy sensowne jest w ich przypadku ubieganie się o formalne stwierdzenie niepełnosprawności.
Wychodząc naprzeciw Twoim wątpliwościom, chcę wyjaśnić w poniższym artykule, czy na cukrzycę można dostać orzeczenie o niepełnosprawności. Opowiem kto, w jakiej sytuacji i dlaczego będzie miał przyznany określony stopień. Skupię się także na kontrowersyjnych kwestiach decyzji wobec pacjentów z cukrzycą oraz podpowiem dlaczego będąc diabetykiem powinieneś jednak postarać się o orzeczenie.
Kto może otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności na cukrzycę?
Cukrzyca wraz z jej powikłaniami może prowadzić Cię do niepełnosprawności. Twoje funkcjonowanie będzie faktycznie ograniczone w związku z rozwinięciem się różnorodnych powikłań wskutek niedostatecznego leczenia, bądź odpowiedzi na nie. Choć obraz wieloletniego diabetyka dzisiaj się zmienia, to jednak nadal spotkasz się z osobami, które wskutek cukrzycy utraciły wzrok lub mają amputowane kończyny, czy wymagają dializ. Ze statystyk wynika, że są to jedne z najbardziej dramatycznych powikłań, które mogą Cię dotknąć. Nie możesz jednak zapominać o innych dolegliwych konsekwencjach w postaci: obniżonej odporności, uszkodzeń naczyń i mięśnia sercowego, zaburzeń czucia, czy samej tendencji do hipo- lub hiperglikemii oraz pojawiającej się w związku z tym kwasicy. Sama konieczność utrzymania diety, badania poziomu glukozy, czy iniekcje insuliny zmuszają do zmian w codziennym funkcjonowaniu.
To wszystko sprawia, że w zależności od przebiegu Twojego leczenia zostanie przyznany Ci status osoby niepełnosprawnej z powodu cukrzycy typu 1 lub cukrzycy typu 2.
- Najczęściej na pierwszy typ cukrzycy zapadają dzieci do lat 16 i otrzymują orzeczenie o niepełnosprawności.
- Drugą grupę osób niepełnosprawnych stanowią zaś dorośli z cukrzycą typu 1 lub 2, otrzymujący orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
Jaki stopień niepełnosprawności dostanie osoba z cukrzycą?
W przypadku dzieci chorujących na cukrzycę, orzeczenie o niepełnosprawności sprawia mniej trudności dla orzeczników. Takie dziecko wymaga wsparcia w procesie leczenia i samo z tym sobie nie poradzi. Potrzebuje w codzienności wzmożonej opieki rodziców lub opiekunów prawnych.
Będąc dorosłą osobą chorującą na cukrzycę zazwyczaj bez problemu radzisz sobie z wyzwaniami, jakie niesie za sobą sam proces leczenia. Orzecznictwo osób dorosłych nakierowane więc jest na to, by określić w jakim stopniu schorzenie wpływa na zaburzenia w Twoim funkcjonowaniu. Teoretycznie możesz w związku z tym mieć zapisany w swoim dokumencie:
- znaczny stopień niepełnosprawności.
- umiarkowany stopień niepełnosprawności.
- lub lekki stopień niepełnosprawności.
Bardzo rzadko jednak zdarza się, abyś w związku z cukrzycą, miał przyznany znaczny stopień niepełnosprawności, który oznacza całkowitą niesamodzielność i konieczność pomocy innych w samoobsłudze.
Jaki stopień niepełnosprawności przy cukrzycy typu 1 można dostać?
Diabetyk chorujący na cukrzycę od dzieciństwa na komisji orzeczniczej otrzymuje zwykle stopień lekki lub umiarkowany. Jednak w cukrzycy typu 1 współwystępującej wraz z powikłaniami narządowymi, zgodnie z przepisami, powinieneś otrzymać umiarkowany stopień niepełnosprawności. Komisja przy tym nie musi precyzować jakie to są powikłania. Stopień ten możesz dostać także mimo braku powikłań, ale w sytuacji, gdy masz udokumentowaną kwasicę oraz częste hipoglikemie. O przyznaniu Ci danego stopnia decyduje odpowiednia dokumentacja medyczna wskazująca na przebieg choroby i trudności w wypełnianiu przez Ciebie ról społecznych, obowiązków zawodowych oraz konieczności częściowej pomocy innych osób w Twojej codzienności.
Warto, abyś o nią zadbał z uwagi na to, że system orzeczniczy bywa rozbieżny. Różni lekarze w tej samej sytuacji uznają określone dokumenty wskazujące na hipoglikemie, jako dobrze lub niedostatecznie udokumentowane. Problem ten dotyczy także chorujących na cukrzycę typu 2.
Jaki stopień niepełnosprawności przy cukrzycy typu 2 można dostać?
Cukrzyca typu 2 sprawia, że początkowo komisja przyzna Ci zazwyczaj lekki stopień niepełnosprawności. Uzasadnieniem do tego rodzaju orzeczenia jest Twój stan funkcjonalny. Praktyka medyczna wskazuje, że w związku z przebiegiem leczenia cukrzycy posiadasz ograniczenia w pełnieniu ról społecznych i zawodowych, które możesz skompensować. W zależności od potrzeb pomogą Ci w tym odpowiednie środki techniczne lub pomocnicze oraz niektóre sprzęty ortopedyczno-rehabilitacyjne.
Gdy choroba doprowadziła Cię do powikłań wskazujących na konieczność korzystania z częściowej pomocy innych, możesz otrzymać stopień umiarkowany. Następuje to zazwyczaj po wielu latach od stwierdzenia u Ciebie tego schorzenia.
Jaki symbol na orzeczeniu o niepełnosprawności oznacza cukrzycę?
Powszechnie niepełnosprawność kojarzona jest z deficytami ruchowymi lub upośledzeniem umysłowym. Chorując na cukrzycę jesteś jednak najczęściej sprawny ruchowo i intelektualnie. Orzecznictwo o niepełnosprawności przewidziało jednak sytuacje, kiedy to będziesz mógł ubiegać się o nadanie statusu osoby niepełnosprawnej z innego powodu. W przypadku cukrzycy „niepełnosprawność” dotyczy sfery fizycznej organizmu, a konkretnie trzustki, która ma problemy z wydzielaniem prawidłowo insuliny.
Dla chorych z cukrzycą typu 1 i typu 2 symbol przyczyny niepełnosprawności określony jest kodem: 11-I. Symbol ten wskazuje m.in. na problemy związane z układem wydzielniczym oraz zaburzenia enzymatyczne.
By sprawnie funkcjonować w chorobie i niepełnosprawności trzeba poznać system. Zajrzyj do artykułów temu poświęconych:
Pozostałe publikacje w witrynie My Wspieramy pogłębią Twoją wiedzę. Zapraszamy!
Czy warto ubiegać się o orzeczenie niepełnosprawności mając cukrzycę?
Chorując na cukrzycę masz prawo do wsparcia leczenia w ramach NFZ. Pokrywa ono częściowo leki, które stosujesz oraz daje dostęp do pewnej ilości darmowych pasków, igieł i glukometrów.
Posiadając aktualne orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności zyskujesz obok innych uprawnień zwiększenie limitu: zestawów infuzyjnych, transmiterów i sensorów. Ponadto możesz ubiegać się o dofinansowanie w ramach likwidacji barier technicznych np. pompy insulinowej i osprzętu do niej.
Co się należy choremu na cukrzycę z tytułu niepełnosprawności?
Kiedy otrzymasz orzeczenie o niepełnosprawności lub jej stopniu, zyskujesz ponadto dostęp do ulg i uprawnień dedykowanych wszystkim osobom niepełnosprawnym. Możesz ubiegać się o:
- zasiłek pielęgnacyjny lub dodatek pielęgnacyjny,
- świadczenie wspierające lub świadczenie pielęgnacyjne opiekuna,
- zwrot z podatku za leki,
- ulgę rehabilitacyjną,
- ulgi w komunikacji miejskiej,
- przywileje pracownika z orzeczeniem,
- dofinansowania PFRON do turnusów rehabilitacyjnych, sprzętu rehabilitacyjnego, czy medycznego i likwidacji barier.
Po co dziecku z cukrzycą orzeczenie?
Dziecko chorujące na cukrzycę wymaga zwiększonej uwagi swojego opiekuna. Zazwyczaj rodzic w związku z koniecznością stałego współudziału w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji staje przed koniecznością rezygnacji z życia zawodowego. Aby w jakiś sposób zrekompensować tę sytuację i zapewnić odpowiednie środki na życie, jako opiekun możesz otrzymać świadczenie pielęgnacyjne. Dostaniesz je, jeżeli uzyskasz orzeczenie o niepełnosprawności dla swojego dziecka, w którym będą zaznaczone punkty 7 i 8 i umieszczony przy nich zapis „wymaga”. Pierwszy punkt mówi o konieczności stałej lub długotrwałej opieki i pomocy, zaś drugi o stałym współudziale w zapewnieniu rozwoju choremu dziecku.
Na dziecko z cukrzycą, z chwilą otrzymania orzeczenia, możesz ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny, dofinansowania z PFRON i ulgi dla niepełnosprawnych i ich opiekunów. Możesz także w rozliczeniach podatkowych PIT, wykorzystać ulgę rehabilitacyjną.
Dlaczego zasady orzekania niepełnosprawności wobec cukrzyka budzą wątpliwości?
Zaliczenie diabetyka do grupy osób niepełnosprawnych dla wielu chorujących jest wątpliwe. Obowiązujące zasady orzekania są kontrowersyjne z kilku powodów:
- Nie możesz liczyć, że lekarz orzekający będzie diabetologiem.
- Mimo, że cukrzyca jest chorobą przewlekłą i nieuleczalną orzeczenie otrzymasz tylko na czas określony.
- Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest uznaniowe. W tej samej sytuacji funkcjonalnej i medycznej możesz u różnych orzeczników otrzymać wyższy lub niższy stopień.
- Podobna niespójna reguła dotyczy przyznawania punktu 7. i 8. wobec dzieci.
- Teoretycznie w cukrzycy typu 2 orzeczenie otrzymasz w przypadku przewlekłych powikłań. W praktyce okazuje się, że dostaniesz je przy cukrzycy niedawno rozpoznanej lub z chwiejnym przebiegiem. Doświadczając „tylko” częstych niedocukrzeń możesz dostać stopień lekki lub umiarkowany, a zależy to od lekarza, który orzeka i jego interpretacji przepisów.
- Ten sam stopień możesz dostać zarówno nie mając powikłań , jak i doświadczając powikłań. Diabetycy czują się potraktowani niesprawiedliwie przez system, gdyż w zupełnie innych sytuacjach są traktowani jednakowo i dostają, co najwyżej stopień umiarkowany.
- Liczba powikłań nie wpływa na decyzję orzecznika. Powikłania w cukrzycy nie sumują się. Dostaniesz ten sam stopień niezależnie czy doświadczasz tylko np. retinopatii, czy też dodatkowo masz uszkodzone nerki i stopę cukrzycową.
Powyższe czynniki wpływają na to, że pacjenci ze zdiagnozowaną cukrzycą nie starają się w odpowiednim czasie o przyznanie im statusu osoby niepełnosprawnej. Zwlekają ze złożeniem wniosku do momentu aż ich sytuacja zdrowotna staje się dramatyczna. Jeśli chorujesz na cukrzycę, zadbaj odpowiednio wcześnie o orzeczenie niepełnosprawności. Dzięki temu dokumentowi proces leczenia oraz Twoja codzienność będą trochę łatwiejsze.
Mam nadzieję, że rozwiałam Twoje wątpliwości związane z orzeczeniem o niepełnosprawności przy cukrzycy. Pamiętaj, że każda sytuacja jest indywidualna. Jeśli masz wątpliwości, zawsze możesz skonsultować się z prawnikiem lub doradcą specjalizującym się w orzecznictwie i prawach pacjenta. Dzięki temu zyskasz pewność, że Twoja dokumentacja medyczna będzie przedstawiona w sposób kompletny i rzetelny, a Ty otrzymasz formalne potwierdzenie Twojego stanu.
Źródła
Przeanalizowałam akty prawne dotyczące orzekania o niepełnosprawności oraz inne dokumenty i publikacje związane z orzecznictwem w przypadku pacjenta diabetologicznego. Wartościowych informacji przydatnych do tego artykułu, dostarczyły mi także rozmowy z osobami chorującymi na cukrzycę. Dzięki temu możesz zapoznać się zarówno z teorią, jak i praktyką przyznawania orzeczeń o niepełnosprawności diabetykom.
- https://en.wikipedia.org/wiki/Diabetes
- https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19971230776/U/D19970776Lj.pdf
- https://niepelnosprawni.gov.pl/art,13,instytucje-orzekajace-procedury-orzekania-tryb-i-zasady
- https://www.mojacukrzyca.org/pliki/download/Zalecenia-PTD-2024-22-01-2024.pdf
- https://ptdiab.pl/images/docs/zalecenia/CTiD-1-2022-pl.pdf
- https://www.gov.pl/attachment/ff3093ca-e88f-454c-86e8-99ecc86ef46a
Czy na cukrzycę można dostać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?
W polskim systemie orzecznictwa o niepełnosprawności samo stwierdzenie cukrzycy (zarówno typu 1, jak i typu 2) nie gwarantuje automatycznego przyznania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Możliwe jest jednak uzyskanie takiego orzeczenia, jeśli cukrzyca (wraz z ewentualnymi powikłaniami) powoduje ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu. Zespół orzekający ocenia, w jakim stopniu choroba ogranicza funkcjonowanie w życiu codziennym i zawodowym. Może przyznać stopień lekki, umiarkowany lub znaczny, zależnie od nasilenia objawów i skutków cukrzycy.
Czy na cukrzycę typu 2 można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?
Samo stwierdzenie cukrzycy typu 2 często nie jest uzasadnieniem do przyznania chorującemu stopnia niepełnosprawności. Dopiero jej powikłania: kwasica, trudności w ustabilizowaniu poziomu cukru, uszkodzenia narządów itp. są podstawą dla większości lekarzy orzeczników do przyznania stopnia niepełnosprawności. Sytuacja diabetyków w zakresie orzecznictwa nie jest spójna.
Czy choremu na cukrzycę przysługuje zasiłek pielęgnacyjny?
Chory na cukrzycę, gdy posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym – a jego niepełnosprawność powstała przed 21 rokiem życia – może ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny. Najczęściej dotyczy to dzieci lub dorosłej już osoby z cukrzycą typu 1. W sytuacji kiedy chorując na cukrzycę, pobierasz rentę z tytułu niezdolności do pracy, otrzymasz na wniosek, możliwość pobierania dodatku pielęgnacyjnego z ZUS.
