Obrazek wyróżniający w artykule - nadgodziny pracownika niepełnosprawnego. Na zdjęciu mężczyzna w ciemnym pomieszczeniu trzyma dłonie w ochronnym geście ponad tradycyjnym budzikiem. Zdjęcie sugeruje późną porę i zmęczenie pracownika, który pracuje w nadgodzinach.

Czy nadgodziny pracownika niepełnosprawnego są dopuszczalne przez prawo?

Zdjęcie Małgorzaty Gorczyca-Antosz - administratora witryny mywspieramy.org, pracownika agencji pracy dla osób niepełnosprawnych My Wspieramy.Autor artykułu:Małgorzata Gorczyca-Antosz Opublikowany: Zaktualizowany:

Czy praca w godzinach nadliczbowych pracownika z orzeczeniem jest możliwa? To pytanie zadaje sobie wiele osób i nic w tym dziwnego! Z jednej strony masz chęć dorobienia lub potrzebę dokończenia ważnych zadań, z drugiej są przepisy, które stawiają ograniczenia. Czy prawo w ogóle dopuszcza możliwość nadgodzin w przypadku niepełnosprawnych? A jeśli tak, to na jakich warunkach? W tym temacie łatwo się pogubić, bo nie wszystko da się załatwić zwykłym „zostanę chwilę dłużej i nic się nie stanie”.

W tym artykule rozwieję najczęstsze wątpliwości dotyczące pracy w godzinach nadliczbowych w przypadku osób z orzeczoną niepełnosprawnością. Wyjaśnię, kiedy nadgodziny pracownika niepełnosprawnego są dozwolone i zgodne z prawem, a kiedy mogą narobić kłopotów. Czy zawsze trzeba mieć zgodę lekarza? Zobacz, co warto wiedzieć, zanim zostaniesz w pracy po godzinach, lub komuś to zaproponujesz.

Jakie są normy czasu pracowników z orzeczeniem?

Zanim przejdę do omówienia pracy osoby niepełnosprawnej w godzinach nadliczbowych, zapoznam Cię z regulacjami czasu pracy i normami zapisanymi w Ustawie o Rehabilitacji. Artykuł 15 tej ustawy wskazuje, że:

  • posiadając orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności możesz pracować maksymalnie do 8 godzin na dobę i 40 tygodniowo.
  • posiadając orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności możesz pracować maksymalnie 7 godzin na dobę lub 35 godzin tygodniowo.
  • posiadając orzeczenie bez względu na stopień pracodawca nie może Cię zatrudniać w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej.

Wobec powyzszego wydaje się, że nagdodziny pracownika niepełnosprawnego są niemożliwe do wykonania. Od tych zapisów istnieją jednak wyjątki, o których warto, abyś wiedział.

Kiedy dopuszcza się do pracy w godzinach nadliczbowych osoby niepełnosprawne?

Ze względu na ochronę Twojego zdrowia Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych ogranicza Twój czas pracy. Złamanie tego zakazu i nakładanie na Ciebie obowiązku wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych stanowi wykroczenie przeciwko Twoim prawom pracowniczym wynikającym z Kodeksu Pracy, art. 281 par. 1 pkt. 5.

Jedyną możliwością, jeżeli sam uznasz, że chcesz i jesteś zdolny pracować w nadgodzinach, jest złożenie wniosku o to do pracodawcy. W takiej sytuacji ma on obowiązek skierować Cię na badania profilaktyczne do lekarza medycyny pracy lub w razie jego braku do lekarza, który sprawuje nad Tobą opiekę. Koszty dodatkowych badań w tym przypadku poniesie Twój pracodawca.

Pamiętaj!
Jeżeli posiadasz orzeczenie o niepełnosprawności, tylko wyrażenie zgody przez lekarza, umożliwi Ci pracę w godzinach nadliczbowych.

Czy są wyjątki kiedy można wydłużyć czas pracy osoby niepełnosprawnej bez jej zgody?

Wspomniana Ustawa o Rehabilitacji sztywno traktuje normy tygodniowe i godzinowe czasu pracy pracowników z niepełnosprawnością. Dopuszcza ona jednak wyjątek, w którym zasada ta jest zniesiona. Zatrudniając się w branży security zajmującej się ochroną mienia i pilnowaniu osób musisz liczyć się z tym, że zapisy dotyczące ograniczeń czasu pracy nie będą Ciebie dotyczyły.

Kiedy pracownik z niepełnosprawnością może zgodzić się na pracę w nadgodzinach?

Niezależnie od tego, czy ustaliłeś z pracodawcą już w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej, że rezygnujesz z Twojego uprawnienia normowanego czasu pracy, zgody na to nie możesz uzyskać podczas badań wstępnych. Kiedy poddajesz się badaniom medycyny pracy nie jesteś jeszcze pełnoprawnym pracownikiem. Artykuł 16 Ustawy o Rehabilitacji mówi zaś, że to uprawnienie pracownicze może być zniesione tylko wobec osoby zatrudnionej. W tej sytuacji ocena Twoich możliwości realizacji obowiązków pracowniczych w godzinach nadliczbowych może mieć miejsce dopiero po przystąpieniu do pracy. Taka interpretacja jest zgodna z wyjaśnieniami Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 2022 roku.

Zatem najwcześniej wniosek o zgodę na pracę w godzinach nadliczbowych możesz złożyć pierwszego dnia, w którym podjąłeś obowiązki zawodowe w firmie lub w każdym późniejszym dowolnym czasie.

Znajomość prawa i przywilejów pracowniczych jest ważna. Czytaj nasze artykuły i czerp z nich przystępne informacje. Polecamy, m.in.:

Inne wpisy w witrynie My Wspieramy to kolejne dawki wiedzy pisane właśnie dla Ciebie!

Jak treść wniosku wpływa na pracę w nadgodzinach?

Treść Twojego wniosku odgrywa niebagatelną rolę w przypadku pracy w nadgodzinach. Jeśli uzyskałeś zaświadczenie o dopuszczeniu Cię do pracy w godzinach nadliczbowych, zastosowanie wobec Ciebie będą mieć tylko przepisy Kodeksu Pracy w tym zakresie. Warto jednak, byś zwrócił uwagę na to, jaką zgodę lekarza faktycznie uzyskałeś. Bo to, uzależnione jest przede wszystkim od sformułowań w Twoim dokumencie. Pracodawca nie może traktować dowolnie lub rozszerzająco zgód lekarza medycyny pracy.

Ponieważ nie istnieje wzór wniosku ani treści zaświadczenia o zgodzie na pracę w godzinach nadliczbowych, spotkasz się z 2 sytuacjami, kiedy to możesz uzyskać od lekarza:

  1. zgodę na pracę w godzinach nadliczbowych,
  2. zgodę na niestosowanie wobec pracownika ograniczeń czasu pracy regulowanych Ustawą o Rehabilitacji.

Dla Ciebie i pracodawcy te 2 różne zapisy oznaczają zupełnie inne traktowanie Twoich praw.

  • W pierwszej sytuacji ograniczenia czasu pracy do 7 lub 8 godzin na dzień oraz 35 lub 40 godzin tygodniowo mają nadal zastosowanie. Jeżeli pracujesz dłużej niż wskazany czas, oznacza to dla pracodawcy konieczność wypłacenia Ci wynagrodzenia za nadgodziny. Taki zapis ogranicza nadal możliwość zatrudniania Cię porze nocnej.
  • W drugiej sytuacji normy czasu pracy stosowane wobec Ciebie mogą wykraczać poza 8 godzin na dobę i 40 godzin w tygodniu, ponadto możesz pracować w systemie równoważnego czasu pracy. Możesz mieć zlecane nie tylko nadgodziny, ale także pracę w nocy. Zasady rozliczenia nadgodzin w tym przypadku, będą dla Ciebie takie same, jak dla wszystkich innych pracowników.

Warto zauważyć, że zgoda ogólna z punktu 2 jest zdecydowanie korzystniejsza dla pracodawcy. Pamiętaj jednak, że lekarz medycyny pracy może wydać Ci zaświadczenie o zniesieniu wobec Ciebie ograniczeń czasu pracy mimo, że wnioskowałeś tylko o zgodę na wykonywanie nadgodzin lub odwrotnie. W tej sytuacji wiążące są ustalenia medyczne i nie można ich zmienić, nawet gdyby pracodawca porozumiał się z pracownikiem.

Czy pracownik może cofnąć zgodę na nadgodziny?

Być może uzyskałeś wcześniej zgodę na pracę w nadgodzinach. Jednak zawsze może zdarzyć się sytuacja, że nie możesz podołać obowiązkom pracowniczym realizując je nadmiarowo z jakiegokolwiek powodu. Co w takiej sytuacji możesz zrobić? Skoro zgoda na pracę w nadgodzinach uzależniona jest od Twojej woli i to Ty inicjujesz poprzez złożenie wniosku procedurę mającą na celu wydanie Ci orzeczenia przez lekarza medycyny pracy o przeciwwskazaniach, do Ciebie należy też jej wycofanie.

Wycofując wniosek, w razie sprzeciwu Twojego pracodawcy, możesz powołać się na stanowisko Głównego Inspektora Pracy z 22 lutego 2024 roku (zn. GIP-GBI.0701.3.2024.3). Jeśli wycofasz wniosek, dla pracodawcy będzie to skutkowało na nowo zakazem zatrudniania Cię w godzinach nadliczbowych.

Nadgodziny pracownika niepełnosprawnego będącego kierownikiem

Rynek pracy osób niepełnosprawnością przechodzi radykalne zmiany. Wykształcenie skutecznie zwiększa potencjał pracowników z orzeczeniem, a technologie sprzyjają zajmowaniu przez nich stanowisk dostępnych do tej pory tylko osobom zdrowym. Warto zatem zastanowić się, czy zajmując stanowisko kierownicze lub menedżerskie możesz wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych i jak powinno traktować się ograniczenie Twojego czasu pracy wynikające z artykułu 15, ust. 2, 3 Ustawy o Rehabilitacji.

Jeżeli pełnisz funkcję zarządczą warto, abyś uzyskał zgodę na zniesienie wobec Ciebie stosowania ograniczeń związanych z Ustawą o Rehabilitacji. Unikniesz w ten sposób kolizji prawa w obowiązujących Cię ustawach – Kodeksie Pracy i Ustawy o Rehabilitacji. W innym przypadku Twoje ograniczenie czasu pracy z spowoduje, że wykonując obowiązki zawodowe w niedzielę lub święto nie będziesz mógł otrzymać wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu nadgodzin (art. 1514ust.2 Kodeksu Pracy). To zaś narusza szczególne i obowiązujące normy prawne.

Czy praca w nadgodzinach opłaca się osobom niepełnosprawnym?

Zanim złożysz wniosek o wydanie zgody na pracę w nadgodzinach, przemyśl czy podołasz dodatkowym obowiązkom i jaki wpływ będą miały na Twoje zdrowie. Przepisy ochraniające pracowników orzeczeniem powstały przecież nie bez powodu. Jeżeli uznasz jednak, że dodatkowa praca nie będzie w skutkowała negatywnymi konsekwencjami dla Twojego zdrowia, możesz kierować się jej opłacalnością.

W skali roku możesz wykorzystać limit nadgodzin określony w Kodeksie Pracy na 150 godzin (w szczególnych przypadkach może być od zwiększony). Za nadgodziny należy Ci się normalne wynagrodzenie oraz dodatek w wysokości 50% lub 100% wynagrodzenia.

  • 100% dodatku za nadgodziny otrzymasz w związku z pracą w nocy, niedzielę i święta, dni wolne od pracy i w przypadku przekroczenia tygodniowej normy w okresie rozliczeniowym.
  • 50% dodatku dostaniesz za pracę w nadgodzinach w każdym innym dniu.

Podstawą do obliczenia wysokości dodatku za nadgodziny są stałe składniki Twojego wynagrodzenia. Zapewne więc w związku z nadgodzinami zarobisz zdecydowanie więcej i może być to dla Ciebie bardzo opłacalne.

Na tym obrazie widzimy promocyjną grafikę, która przedstawia mężczyznę pracującego przy biurku, w słuchawkach i ciemnych okularach, co sugeruje, że może być osobą niewidomą. W tle znajduje się półka pełna książek, a na biurku jest monitor, klawiatura i inne narzędzia potrzebne do pracy. W dolnej części grafiki znajduje się tekst: **"Czy wiesz, dlaczego warto zatrudniać osoby niewidome do tworzenia treści internetowych?"** Hasło zachęca do poznania powodów, dla których warto zatrudniać osoby niewidome, zwłaszcza w kontekście tworzenia treści online. Na dole znajduje się przycisk z napisem "SPRAWDŹ", który prawdopodobnie prowadzi do dalszych informacji. Kolory użyte w grafice to głównie jasne odcienie zieleni, bieli i czerni, z wyróżniającym się czerwonym napisem „osoby niewidome”, co przyciąga uwagę.

Źródła

Opracowując artykuł sięgnęłam do 2 podstawowych źródeł regulujących pracy w godzinach nadliczbowych osób z orzeczeniem: Kodeksu Pracy i Ustawy o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych oraz interpretacji MRPiPS oraz orzeczeń Sądu.

Co to są nadgodziny?

Nadgodziny to przepracowywane godziny ponad normę czasu pracy. Wynikają więc z tego, że pracownik pracował dłużej w ciągu doby, niż wynosi jego norma czasu pracy oraz harmonogram na dany dzień. Ważne, że nadgodziny powstają w wyniku polecenia pracodawcy do dłuższego czasu pracy oraz wtedy, kiedy pracownik pozostał w pracy dłużej a przełożony nie wyraził sprzeciwu. Nadgodziny nie są należne jeśli pracownik pracował poza normę czasu pracy z własnej woli i bez wiedzy przełożonego.

Czy pracownik z orzeczeniem o niepełnosprawności może mieć nadgodziny?

Tak, osoba z orzeczeniem o niepełnosprawności może pracować w nadgodzinach, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach. Potrzebna jest na to zgoda lekarza medycyny pracy oraz samego pracownika. Standardowo osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności nie mogą pracować dłużej niż 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo, a praca w nadgodzinach oraz w porze nocnej jest dla nich zabroniona. Wyjątek stanowią osoby zatrudnione przy pilnowaniu mienia lub osób. W ich przypadku te ograniczenia nie obowiązują.

Jakie regulacje mają wpływ na nadgodziny pracownika niepełnosprawnego?

Na nadgodziny pracownika z orzeczeniem o niepełnosprawności wpływają przepisy Ustawy o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Kodeks Pracy. Zgodnie z nimi, osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności co do zasady nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Wyjątkiem są sytuacje, gdy pracownik wyrazi na to zgodę, a lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne lub sprawujący opiekę nad pracownikiem wyda stosowne zaświadczenie.

Ile godzin niepełnosprawny może pracować w ochronie?

Osoba z orzeczeniem o niepełnosprawności, zatrudniona w ochronie przy pilnowaniu mienia lub osób, może pracować w pełnym wymiarze godzin, także w porze nocnej i w nadgodzinach. W jej przypadku nie obowiązują standardowe ograniczenia dotyczące czasu pracy, które dotyczą innych pracowników z niepełnosprawnością. Warunkiem jest jednak, aby stan zdrowia pozwalał na taki tryb pracy, najlepiej potwierdzony przez lekarza.

Czy należne są nadgodziny w zadaniowym czasie pracy?

Do pracowników zatrudnionych w zadaniowym czasie pracy stosuje się standardowe normy czasu pracy, czyli przeciętnie 40 godzin i 5 dni w tygodniu. Jeśli zatem, pomimo zachowania należytej staranności pracownik nie ma możliwości wykonać powierzonych obowiązków w ramach ogólnych norm czasu pracy, przysługuje mu roszczenie o rekompensatę pracy w nadgodzinach.

Zdjęcie Małgorzaty Gorczyca-Antosz - administratora witryny mywspieramy.org, pracownika agencji pracy dla osób niepełnosprawnych My Wspieramy.

Jestem specjalistą ds. promocji i content marketingu. Zarządzam działem promocji internetowej agencji My Wspieramy. Szkolę pracowników i nadzoruję pracę zespołu copywriterów. Dbam o wysoką jakość treści pod względem merytorycznym i wymogów SEO. Buduję wizerunek firmy i odpowiadam za komunikację z klientami.

Z wykształcenia jestem pedagogiem specjalnym i doradcą zawodowym. Jako były wykładowca akademicki, w pracy wykorzystuję swoją rozległą wiedzę i specjalistyczne kwalifikacje. Doświadczenie zawodowe pomaga mi skutecznie zarządzać zespołem pracowników i realizować złożone projekty.

Na zdjęciu znajduje się grafika informacyjna na temat korzyści płynących z posiadania orzeczenia o niepełnosprawności. Grafika ma jasnoniebieskie tło, a na środku znajduje się biała prostokątna ramka z czarnym obramowaniem. Wewnątrz ramki znajduje się tekst w kolorze pomarańczowym: „CZY WIESZ, CO DAJE POSIADANIE ORZECZENIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI?” W lewym dolnym rogu ramki znajduje się logo z napisem „my Wspieramy”. W prawym dolnym rogu znajduje się strzałka skierowana w prawą stronę, również w kolorze pomarańczowym, z napisem „WYJAŚNIAMY TUTAJ”. Na górze, po lewej stronie, znajduje się ikona żarówki, symbolizująca ideę lub informację. Ogólny styl grafiki jest nowoczesny i przyciągający uwagę, a użyte kolory są stonowane i czytelne.
Na grafice znajduje się tekst: “Czy wiesz, jak uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności?” w białych, pogrubionych literach z czarnymi cieniami, które nadają napisowi trójwymiarowy efekt. Tekst znajduje się na różowym tle. Po lewej stronie są trzy białe dymki z pytajnikami w środku, narysowane czarną linią. Na dole grafiki znajduje się niebieski przycisk z białym napisem: “Sprawdź nasz prosty poradnik krok po kroku!” oraz czarną strzałką skierowaną w prawo. Całość ma na celu informowanie o sposobach uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności.
Obraz przedstawia prostą grafikę informacyjną w ciemnoniebieskich, białych i pomarańczowych kolorach. Tekst na obrazie brzmi: “CZY WIESZ, JAK OTRZYMAĆ ŚWIADCZENIE WSPIERAJĄCE?” Duża część tekstu jest w kolorze białym na ciemnoniebieskim tle, co sprawia, że jest bardzo widoczna. W dolnej części znajduje się żółty przycisk z napisem “TU ZNAJDZIESZ PORADNIK” oraz strzałką skierowaną w prawo. Po prawej stronie przy napisie “JAK OTRZYMAĆ” znajduje się pomarańczowy znak zapytania.
Obraz przedstawia grafikę informacyjną w kolorach żółtym, czarnym i białym. Tekst na obrazie brzmi: “CZY WIESZ? Na jakie choroby można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?” W górnej części obrazu znajduje się tekst “CZY WIESZ?” w dwóch kolorach: “CZY” jest napisane czarnymi, dużymi literami, a “WIESZ” w kolorze żółtym. Obok znajduje się duży, czarny znak zapytania. Poniżej znajduje się reszta tekstu w kolorze czarnym na białym tle. W dolnej części obrazu po lewej stronie jest przycisk z napisem “SPRAWDŹ TUTAJ”, obok którego znajduje się czarny okrąg ze strzałką skierowaną w prawo. W prawym dolnym rogu znajduje się żarówka z promieniującymi liniami, co symbolizuje ideę lub wiedzę.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *