Przerwy w pracy – jakie są? Ile wynoszą? Poradnik dla pracowników.

Regularne przerwy w pracy przyczyniają się do zwiększenia produktywności pracownika, efektywności jego działań oraz ogólnego funkcjonowania w gronie zawodowym. Jednakże dla poprawy jakości pracy, zdrowia psychicznego, jak również fizycznego jest tworzenie przyjaznego miejsca pracy, przychylności zwierzchników i współpracowników. 

Mimo licznych korzyści, wielu pracowników nadal bagatelizuje znaczenie przerw w swoim dniu pracy lub wręcz unika ich ze względu na presję czasu, lub nadmiar obowiązków. Niektórzy z nich nawet nie wiedzą jakie przerwy w pracy im się należą. Szczególne znaczenie mają te związane  z pracą przy komputerze, dla mam karmiących czy dla osób niepełnosprawnych.

W dzisiejszym artykule opowiadamy, jak długo powinna trwać przerwa i komu ona przysługuje?  Ile przerwy w pracy przysługuje np. ze względu na ilość przepracowanych godzin.

Kiedy przysługują przerwy w pracy?

Każdy pracownik ma prawo do przerwy w pracy, której długość zależy od ilości przepracowanych godzin w ciągu doby. Jest ona wliczana do czasu pracy i pracownik otrzymuje za nią wynagrodzenie. Zwana jest przerwą śniadaniową lub obiadową, podczas której pracownik ma czas na to, aby zjeść posiłek czy też załatwić potrzeby fizjologiczne.

Przerwy w pracy regulowane są na podstawie Kodeksu Pracy.

Poniżej przedstawiamy jaka długość przerwy przysługuje pracownikowi, w zależności od wymiaru jego czasu pracy:

• praca powyżej 6 godzin, przysługuje 15-minutowa przerwa,
• praca powyżej 9 godzin, przysługuje dodatkowa 15-minutowa przerwa, co łącznie daje 30 minut,
• praca powyżej 16 godzin, przysługuje kolejna 15-minutowa przerwa, co łącznie daje 45 minut.

Co istotne, pracownik nie może zrezygnować z przerw w trakcie pracy, na rzecz wcześniejszego wyjścia do domu. Musi je wykorzystać w trakcie pracy.

Warto tu również dodać, że każdy pracodawca może dobrowolnie zwiększyć wymiar przerwy śniadaniowej lub obiadowej na potrzeby fizjologiczne. Ma to miejsce zwłaszcza na halach o większej powierzchni, gdy pracownik musi przeznaczyć sporą część czasu, aby dostać się na stołówkę lub do toalety, lub przypadku pracy monotonnej.

Ustawowe przerwy w pracy. Jakie obowiązki ma pracodawca?

Zgodnie z przepisami Pracodawca ma obowiązek poinformowania pracownika o ilości przysługującej mu przerwy. Ma na to czas 7 dni od rozpoczęcia przez niego pracy. Może tego dokonać w dowolnej formie, zarówno e-mailowo czy pisemnie.

Niepoinformowanie pracownika lub nieudzielenie mu przerwy jest rozumiane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika i zagrożone karą grzywny.

Przepisy nakładają na pracodawcę obowiązek informowania pracownika o przysługujących przerwach do 7 dnia dopuszczenia pracownika do obowiązków.

Kiedy przysługuje prawo do bezpłatnej przerwy?

Zdarza się, że czasami podstawowa przerwa śniadaniowa w wymiarze 15 minut nie jest wystarczająca na spokojne spożycie posiłku. Kodeks Pracy umożliwia wprowadzenie przez pracodawcę bezpłatnej 60-minutowej przerwy dla pracowników, zwaną „lunchową”. Podczas niej osoba może zjeść śniadanie, obiad czy też przeznaczyć ją na załatwienie spraw osobistych poza firmą, np. wizyta u lekarza. Niestety taka przerwa nie jest wliczana do czasu pracy, co wiąże się z tym, że pracownik będzie musiał zostać dłużej o godzinę w pracy.

Wprowadzenie bezpłatnej przerwy musi być jasno określone w Regulaminie Pracy danego zakładu, układzie zbiorowym pracy lub w umowie o pracę i nie naruszać prawa do podstawowej 15-minutowej przerwy w pracy.

Przerwa w pracy przy komputerze. Co mówią przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy?

Obecnie wiele stanowisk wiąże się bezpośrednio z wykonywaniem obowiązków służbowych za pośrednictwem komputera. Ze względu na szkodliwość monitorów, przepisy BHP wskazują, że po każdej godzinie pracy przysługują 5-minutowe przerwy, które nie mogą być złączone w jedną. Wliczane są do czasu pracy.

Pracodawca ma również możliwość, aby ustalić z pracownikiem zatrudnionym przy obsłudze monitora ekranowego pracę przemienną — przy nieprzekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy. Łączone są wtedy zadania wykonywane na stanowiskach wyposażonych w komputer z innymi obowiązkami, niewymagającymi skupienia wzroku przed monitorem i umożliwiającymi zmianę pozycję ciała.

Pracownik przy obsłudze komputera nie może przekroczyć godziny nieprzerwanej pracy.

Przerwy pracy w ciąży – ile przysługuje?

Kobieta w ciąży może pracować przed komputerem nieprzerwanie przez maksymalnie 50 minut, a następnie przysługuje jej 10-minutowa przerwa, która jest wliczana do czasu pracy. Umożliwia jej to wyprostowanie nóg i kręgosłupa, chwilowy spacer, czy skorzystanie z toalety — ogólnie rzecz ujmując relaks. Te krótkie przerwy nie mogą być łączone, np. 150 minut pracy i 30 minut przerwy.

Kobieta w ciąży może również liczyć na przerwę w pracy w celu odbycia wizyty lekarskiej, jeżeli nie jest to możliwe w innych godzinach.

Prawo do dwóch półgodzinnych przerw dla pracownicy karmiącej piersią.

Jak określa Kodeks Pracy pracownica, która karmi swoje dziecko piersią, ma prawo do półgodzinnej przerwy, jeżeli pracuje od 4 do 6 godzin. W przypadku, gdy jej dobowy wymiar czasu pracy wynosi powyżej 6 godzin, może skorzystać z dwóch półgodzinnych przerw. Istnieje możliwość ich wydłużenia do 45 minut, gdy pracownica karmi więcej niż jedno dziecko. W przypadku, gdy wymiar czasu pracy matki karmiącej nie przekracza 4 godzin, nie ma ona prawa do przerwy na karmienie dziecka lub dzieci.

Co istotne, przerwy dla matek karmiących, mogą być na wniosek pracownicy udzielane łącznie w jednej długiej przerwie.

Kiedy 30 minut przerwy,  czyli obowiązkowa przerwa w pracy dla młodocianych pracowników

Pracownik młodociany to osoba w wieku od 15 do 18 lat. Jego wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 6 godzin do 16 roku życia lub 8 godzin od 16 roku życia. Jeżeli taki pracownik wykonuje obowiązki służbowe powyżej 4,5 godziny, ma prawo do 30-minutowej przerwy, którą musi wykorzystać ciągiem. Nie można jej rozbić na dwie krótsze dodatkowe przerwy.

Czas przerwy w pracy w warunkach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia

Z dodatkowej przerwy mogą skorzystać osoby, które wykonują pracę w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Przerwa ta jest wliczana do czasu pracy lub pracownik może skorzystać z obniżonego dobowego wymiaru czasu pracy.

Dodatkowa przerwa jest przeznaczona także z tytułu wykonywania pracy monotonnej lub takiej, której tempo jest odgórnie narzucone.

Pracodawca i pracownik powinien mieć wiedzę o prawach i obowiązkach. Pomagamy ludzkim językiem przybliżyć zawiłości prawne. Sprawdź!

🔸 Badania w medycynie pracy
🔸 Nierejestrowana działalność gospodarcza
🔸 Koszty płacy i PFRON
🔸 Kodeks Pracy o zatrudnieniu on-line

Odszukaj inne interesujące Cię zagadnienia w naszej witrynie. Zainspiruj się i zyskaj bezcenną wiedzę!

Jakie są przerwy w pracy dla osoby niepełnosprawnej? Prawo do dodatkowej przerwy

Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych określa, że pracownik z niepełnosprawnością ma prawo do dodatkowej 15-minutowej przerwy w trakcie pracy, niezależnie od przepracowanych godzin w ciągu dnia. To oznacza, że jeśli osoba niepełnosprawna pracuje powyżej 6 godzin dziennie, przysługuje jej 30 minut odpoczynku w czasie pracy łącznie.

Dodatkowa przerwa jest wliczana do czasu pracy. Można ją wykorzystać na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek, relaks. Prawo do dodatkowej przerwy nabywa się niezależnie od stopnia niepełnosprawności pracownika.

Umowa zlecenie — przerwa w pracy, czy przysługuje?

Co do zasady dla pracowników zatrudnionych na umowę-zlecenie nie przysługuje prawo do bezpłatnej przerwy. Wynika to z tego, że jest to umowa cywilno-prawna, którą regulują przepisy Kodeksu Cywilnego, a nie Kodeksu Pracy. Można więc uznać, że każda przerwa w wykonywaniu zlecenia, jest bezpłatna.

Z drugiej strony każdy pracodawca musi zapewnić swojemu pracownikowi bezpieczne i higieniczne warunki pracy. W związku z tym może sam przyznać prawo do płatnej przerwy podczas pracy na zlecenie. Warto by tego typu kwestie były jasno sprecyzowane w umowie.

Podsumowanie

Pracownikowi, zgodnie z Kodeksem Pracy, przysługuje prawo do przerwy w trakcie wykonywania obowiązków służbowych. Regulują tę kwestię ustalenia Regulaminu Pracy w sprawie bezpieczeństwa pracy i nie zależą od swobodnego uznania uprawnionego pracownika. Mają one na celu zregenerowanie sił i podniesienie wydajności podczas pracy, zrelaksowanie emocjonalne i fizyczne.

Wyróżnia się następujące przerwy w czasie realizacji obowiązków służbowych:

• przerwa podstawowa śniadaniowa,
• bezpłatna 60-minutowa przerwa obiadowa (lunchowa),
• przerwa dla matek karmiących,
• przerwa w pracy przed komputerem,
• przerwa dla młodocianych pracowników,
• przerwa dla pracowników niepełnosprawnych.

Pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o tym, jakie przerwy w pracy mu przysługują i przestrzegać wytycznych. Jeżeli tego nie zrobi, grozi mu kara grzywny.