Jak zatrudnić osobę niepełnosprawną. Praktyczne porady

Jak zatrudnić osobę niepełnosprawną. Dowiesz się tego, czytając nasz artykuł. Znajdziesz odpowiedzi na pytanie co powinieneś wiedzieć na początku oraz od czego masz zacząć zatrudniając osobę z orzeczeniem. Zrozumiesz też, jakie są korzyści płynące z zatrudnienia osoby niepełnosprawnej.

Niepełnosprawny, niepełnosprawność, osoby niepełnosprawne z takimi pojęciami spotykamy się w mediach: prasie, telewizji lub na drodze realizacji kampanii społecznych. W obecnym czasie sporo słyszy się o aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Czy jednak wiesz, kogo właściwie określa się jako osobę niepełnosprawną? Zastanawiasz się nad podjęciem współpracy z nią i nie do końca wiesz jak to będzie wyglądać? Jakie ty możesz napotkać trudności i jakie bariery może mieć osoba niepełnosprawna wykonując zlecaną przez ciebie pracę lub poruszając się w Twojej firmie?

A może się obawiasz? To zrozumiałe, jeśli robisz to po raz pierwszy. Chcąc podjąć współpracę z osobą niepełnosprawną, warto zaznajomić się z kilkoma podstawowymi pojęciami i możliwymi udogodnieniami jakie mogą ułatwić osobie niepełnosprawnej wykonywanie wielu zadań.

Z poniższego artykułu dowiesz się:

• czy orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy pozwala na podjęcie zatrudnienia przez osobę niepełnosprawną,
• ile godzin dziennie może pracować pracownik niepełnosprawnego,
• jakie są dofinansowania PFRON dla pracodawcy.

Osoba niepełnosprawna, czyli kto? Status osoby niepełnosprawnej

O statusie osoby niepełnosprawnej decyduje posiadany przez nią dokument w postaci orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Taki dokument wydawany jest przez uprawnione do tego jednostki: powiatowe i miejskie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności, ZUS czy KRUS. To właśnie orzeczenie upoważnia kogoś do korzystania z ulg i przepisów dedykowanych wyłącznie osobom niepełnosprawnym. Po upływie ważności orzeczenia dana osoba traci status osoby niepełnosprawnej i z formalnego punktu widzenia przestaje nią być. Zasada ta dotyczy osób, które mają wydane okresowe orzeczenia o niepełnosprawności. Niektórzy posiadają orzeczenia wydane na stałe. Koniec ważności orzeczenia jest istotny w momencie, kiedy dana osoba była już zatrudniona, korzystała z dodatkowych uprawnień pracowniczych i nie dostarczyła aktualnego orzeczenia o niepełnosprawności. Wówczas nie może już korzystać z dodatkowych uprawnień. Wyczerpujące informacje o orzeczeniu o niepełnosprawności przeczytasz w naszym artykule: Orzeczenie o niepełnosprawności bez tajemnic

Pracodawca z kolei nie może dłużej ubiegać się o różne formy wsparcia z PFRON związane z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych ani zaliczać tej osoby do wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Analogicznie jest w sytuacji, gdy pracownik w trakcie pracy otrzyma orzeczenie i zyska status osoby niepełnosprawnej. Wtedy ma prawo korzystać z dodatkowych przywilejów, a pracodawca także może wiele zyskać. Podsumowując, aby pracownik mógł zostać zaliczony do osób niepełnosprawnych i miał możliwość korzystania z przysługujących uprawnień, niezbędne jest dostarczenie pracodawcy aktualnego orzeczenia.

Co pracodawca powinien wiedzieć o niepełnosprawności pracownika?

Niepełnosprawność to pewne trwałe uszkodzenie organizmu, które przyczynia się do ograniczonej sprawności w pełnieniu codziennych zadań i ról społecznych. To uszkodzenie może mieć różne nasilenie, dlatego wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności:

1. lekki stopień niepełnosprawności,
2. umiarkowany stopień niepełnosprawności,
3. znaczny stopień niepełnosprawności.

Niepełnosprawność może występować w różnych obszarach funkcjonowania. Mówimy wówczas o różnych przyczynach powstawania niepełnosprawności. W potocznym języku mówi się o chorobach, na które można dostać orzeczenie o niepełnoprawności

• Niepełnosprawność wzrokowa. Są to osoby niewidome, słabowidzące lub niedowidzące a symbol przyczyny niepełnosprawności ujęty w orzeczeniu to 04-O. Warto dodać, że osoby posiadające wadę wzroku, taką jak np. krótkowzroczność, którą można skorygować odpowiednio dobranymi szkłami, najczęściej nie uzyskują statusu osoby niepełnosprawnej.
• Niepełnosprawność słuchowa. Są to osoby niesłyszące, słabosłyszące lub osoby z zaburzeniami mowy. Symbol na orzeczeniu oznaczający ten rodzaj niepełnosprawności to 03-L.
• Niepełnosprawność ruchowa. Są to osoby z niedowładem, amputacją kończyn itp., które mają problemy z poruszaniem się. Symbol na orzeczeniu to 05R.
• Choroby neurologiczne, takie jak stwardnienie rozsiane (SM), choroba Parkinsona czy mózgowe porażenie dziecięce. Osoby z zaburzeniami neurologicznymi mają na orzeczeniu wpisany symbol 10-N.
• Niepełnosprawność intelektualna. Są to osoby z upośledzeniem umysłowym, symbol na orzeczeniu to 01-U.
• Osoby z chorobami psychicznymi, np. zaburzeniami lękowymi, nastroju czy zaburzeniami otępiennymi – symbol na orzeczeniu to 02-P.
• Niepełnosprawność związana z chorobami układu pokarmowego, np. cukrzycą, chorobą Leśniowskiego-Crohna. Symbol na orzeczeniu to 08-T.
• Choroby układu oddechowego i krążenia. Symbol na orzeczeniu to 07-S.
• Choroby układu moczowo-płciowego, symbol na orzeczeniu 09-M.
• Całościowe zaburzenia rozwojowe, symbol na orzeczeniu to 12-C.
• Epilepsja – symbol 06-E.
• Inne schorzenia, np. endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego. Symbol na orzeczeniu to 11-I.

Na orzeczeniu mogą widnieć maksymalnie 3 kody oznaczające różne schorzenia. Często bowiem u jednej osoby występuje kilka rodzajów niepełnosprawności na raz.

Szerzej temat dokumentowania niepełnosprawności pracownika pisaliśmy w artykule: Orzeczenie o niepełnosprawności pracownika – jak je czytać?

Wystąpienie niepełnosprawności może mieć przyczyny zewnętrzne, takie jak np. nagły wypadek, czy wewnętrzne, czyli najczęściej choroby, autoimmunologiczne, wrodzone i genetyczne. Oczywiste jest, że w zależności od stopnia i rodzaju niepełnosprawności, dane osoby mają różne bariery i potrzeby. Z innymi trudnościami będzie zmagać się osoba niewidoma, a z innymi osoba poruszająca się na wózku. W związku z tym tak ważne jest indywidualne podejście do każdego i nie należy wszystkich osób z niepełnosprawnością, mówiąc kolokwialnie, wrzucać do jednego worka.

Osoba niepełnosprawna na etacie – obowiązki i korzyści dla pracodawcy

Pokonywanie barier przez osoby niepełnosprawne

Posiadanie niepełnosprawności nie oznacza, że dana osoba staje się całkowicie niesprawna, a jedynie może mieć w mniejszym lub większym stopniu utrudnione wykonywanie określonych zadań. Wiąże się to z pewnymi utrudnieniami lub ograniczeniami. W związku z tym dla osoby niepełnosprawnej nawet podstawowe czynności dnia codziennego stają się czasem wyzwaniem. Skłania to do myślenia i szukania rozwiązań na temat: co zrobić? Jak sobie poradzić? Rodzą się pomysły i rozwiązania, które mogą okazać się przydatne również w innych okolicznościach, także w życiu zawodowym. W ten oto sposób osoba niepełnosprawna jest niejako zmuszona przez aktualną sytuację do poszukiwania swoich mocnych stron i do tworzenia w sobie nowych umiejętności, które mają swoistą jakość, ponieważ powstają na drodze życiowych doświadczeń.

Usprawnienie osoby niepełnosprawnej polega na pewnym dostosowaniu otoczenia, ułatwiając jej wykonywanie zleconych zadań. Obecnie na rynku istnieje już mnóstwo technologicznych rozwiązań, które pozwalają na aktywne uczestnictwo w życiu społecznym a także podjęcie aktywności zawodowej osobom z różnymi dysfunkcjami. Przykładem są w pełni udźwiękowione sprzęty elektroniczne, począwszy od komputerów z odpowiednim oprogramowaniem, które umożliwią osobie z niepełnosprawnością wykonywanie pracy biurowej, w księgowości, tłumacza a także pracy dziennikarskiej. Istnieją także przystosowane telefony komórkowe i aplikacje, udźwiękowione sprzęty AGD, sprzęty codziennego użytku takie jak waga czy termometr.

Rozwiązania tak naprawdę istnieją wszędzie wokół, chociaż na co dzień raczej nie myślimy o tym. Są to przykładowo różnego rodzaju oznaczenia schodów, oznaczenia brajlowskie, udźwiękowione sygnalizacje świetlne pomocne dla osób z uszkodzonym wzrokiem lub podjazdy, barierki, windy, niskie lub całkiem zlikwidowane krawężniki pomocne dla osób z niepełnosprawnością ruchową. Takie rozwiązania i wiele innych pozwalają w pewnym stopniu na pokonywanie na co dzień spotykanych utrudnień, co sprawia, że osoba może stać się bardziej aktywna i samodzielna. Nierzadkim rozwiązaniem przez pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne jest zawarcie umowy w formie telepracy, co umożliwia wykonywanie pracy zdalnie czyli poza siedzibą firmy. Eliminuje to szereg utrudnień, a osoba może skupić się wyłącznie na swojej pracy.

Całkowita niezdolność do pracy na orzeczeniu o niepełnosprawności. Czy taka osoba może pracować?

Niewątpliwie występowanie niepełnosprawności skutkuje pewnymi ograniczeniami i utrudnieniami dla takiej osoby. Głównie dotyczą życia społecznego i pracy zawodowej, która jest nie tylko źródłem dochodu finansowego, ale satysfakcji i poczucia pewności siebie.

Orzeczenie pracownika o całkowitej niezdolności do pracy może wywoływać mnóstwo wątpliwości i obaw przed jego zatrudnieniem. Dotyczą one zwłaszcza tych pracodawców, którzy wcześniej tego nie robili. Przepisy jednak nie zabraniają podjęcia zatrudnienia przez osoby niepełnosprawne.

Orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy dotyczy sytuacji, w której osoba niepełnosprawna miałaby podjąć pracę w warunkach normalnych, czyli takich, które nie uwzględniają występującej niepełnosprawności i obowiązują przeciętnego pracownika pełnosprawnego. Informacja na orzeczeniu o niezdolności do pracy wskazuje tym samym na konieczność stworzenia odpowiednich warunków pracy przez pracodawcę, dostosowanych do potrzeb zatrudnionego pracownika niepełnosprawnego. Takim przystosowaniem może być przykładowo specjalistyczne oprogramowanie lub sprzęt komputerowy. Podjęcie pracy również umożliwia forma zatrudnienia jaką jest telepraca, czyli praca zdalna. Wówczas pracodawca nie jest zobowiązany do przystosowywania miejsca pracy dla pracownika.

Osoba niepełnosprawna może pracować zarówno na chronionym, jak i na otwartym rynku pracy. Decydująca jest uzyskana zgoda od lekarza medycyny pracy na wykonywanie pracy w określonych warunkach i na opisanym stanowisku. Lekarz ocenia stan zdrowia kandydata i to czy jego niepełnosprawność nie stanowi przeszkody do wykonywania danej pracy.

Do niedawna, aby pracodawca z otwartego rynku pracy mógł zatrudnić osobę niepełnosprawną, musiał przed tym uzyskać pozytywną opinię z Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb związanych z niepełnosprawnością. Wiązało się to z koniecznością każdorazowego powiadamiania właściwego miejscowo Inspektoratu Pracy w celu przeprowadzenia odbioru technicznego przystosowanego konkretnego stanowiska. Dziś już ten obowiązek nie dotyczy pracodawców, natomiast nie należy lekceważyć konieczności przystosowania warunków pracy do potrzeb niepełnosprawnego pracownika. Państwowa Inspekcja Pracy ma prawo do przeprowadzenia kontroli w miejscu pracy osoby niepełnosprawnej. Jeśli okaże się, że warunki nie spełniają określonych wymogów, może to skutkować karą finansową. Konieczność dostosowania dotyczy zarówno przestrzeni, w której pracownik niepełnosprawny wykonuje swoją pracę oraz pomieszczeń higienicznych, socjalnych i ciągów komunikacyjnych. Warto podkreślić, że sposób przystosowania miejsca pracy zależny jest od stopnia i rodzaju niepełnosprawności pracownika. Niekiedy nie wymaga ono wprowadzenia wielu zmian, a zatrudnienie w formie zdalnej dodatkowo pozwala uniknąć wiele barier i ograniczeń. Na przystosowanie i wyposażenie stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej możesz otrzymać zwrot kosztów z środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej do pracy zdalnej

Dziś coraz częściej pracodawcy zatrudniając pracowników niepełnosprawnych decydują się również na telepracę. Dlaczego tak się dzieje? Korzyści takiego rozwiązania płyną dla obu stron.

Jak wiadomo, o pomoc związaną z niepełnosprawnością mogą się ubiegać zarówno osoby orzeczeniem, jak również pracodawcy. Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej wiąże się z szeregiem profitów finansowych dla pracodawcy w postaci dofinansowań i refundacji różnych poniesionych kosztów z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Z drugiej strony pracodawca ma także pewne obowiązki, których musi przestrzegać. Dotyczą m.in. odpowiedniego przystosowania stanowiska pracy do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Okazuje się jednak, że w niektórych przypadkach ograniczona sprawność ruchowa występująca u danej osoby sprawia, że jedynym sposobem na podjęcie przez nią zatrudnienia jest praca zdalna. Bywa też, że siedziba firmy jest zbyt oddalona, by pracownik mógł do niej dojechać lub istnieją poważne bariery architektoniczne. Wówczas również warto rozważyć zatrudnienie pracownika w formie telepracy. W takiej sytuacji osoba niepełnosprawna zdobywa możliwość uzyskania zarobku finansowego, a pracodawca może pominąć konieczność adaptacji warunków pracy do indywidualnych potrzeb pracownika niepełnosprawnego. W ten sposób ogranicza koszty oraz oszczędza czas na stworzenie lub wyposażenie nowego stanowiska lub pomieszczeń socjalnych w siedzibie firmy, a jednocześnie zyskuje szansę na pozyskanie dobrego i wartościowego pracownika.

Co istotne, praca zdalna staje się coraz bardziej popularna nie tylko w przypadku zatrudniania pracowników niepełnosprawnych. Pracodawca ogranicza w ten sposób koszty związane z utworzeniem i utrzymaniem stanowiska pracy, ale również zyskuje szansę na pozyskanie specjalisty w danej dziedzinie niezależnie od jego miejsca zamieszkania. Oznacza to, że np. jeżeli posiadasz firmę funkcjonującą na terenie Warszawy, możesz zlecać wykonanie określonych zadań pracownikowi z innego miasta i odwrotnie. Wszystko to umożliwia obecny rozwój technologii. Natomiast komfort pracy w domu jest coraz chętniej wybierany przez wiele osób z różnych powodów. Jest to forma zatrudnienia, która pozwala na maksymalne ograniczanie kosztów ze strony pracodawcy oraz pozwala osobie niepełnosprawnej na rozwój i ciekawą pracę oraz pominięcie barier i ograniczeń związanych z dotarciem do siedziby firmy.

Praca zdalna osoby niepełnosprawnej

Telepraca osoby niepełnosprawnej, potocznie nazywana pracą zdalną

Telepraca, czyli praca zdalna polega na wykonywaniu przez pracownika swoich obowiązków poza siedzibą firmy, a do przesyłania wyników lub raportów pracy wykorzystuje się środki komunikacji elektronicznej np. poczta e-mail, Skype lub inne komunikatory i systemy wykorzystywane w danym przedsiębiorstwie do komunikacji. Jest to forma zatrudnienia uregulowana przepisami prawa w Kodeksie pracy i istnieje od 16 października 2007 roku art. 67(5).

Umowę o telepracę możesz zawrzeć od początku zatrudnienia pracownika niepełnosprawnego, ale również już w trakcie jego trwania na twój wniosek lub pracownika. Musi w sobie zawierać takie informacje jak:

• określenie jednostki organizacyjnej pracodawcy, w której znajduje się stanowisko pracy zatrudnianego pracownika,
• wskazanie osoby lub organu odpowiedzialnego za współpracę i kontakt z telepracownikiem,
• wskazanie osoby odpowiedzialnej za przeprowadzanie kontroli wykonywanej pracy przez telepracownika.

Telepraca może być z powodzeniem wykorzystana w przypadku zatrudnienia pracownika niepełnosprawnego, który posiada pewne utrudnienia związane z dotarciem do siedziby firmy lub poruszaniem się w miejscu pracy.

Mówiąc o telepracy należy podkreślić, że jest to praca etatowa, wykonywana regularnie. Potocznie zwana jest pracą zdalną, choć nie jest to formalne określenie. Nie należy jej mylić z pracą zdalną, home office, którą można zastosować jedynie incydentalnie na podstawie porozumienia pracownika i pracodawcy.

„Jeżeli popatrzeć na statystyki to pracuje pół miliona ludzi z niepełnosprawnościami. Jednak 2,5 mln jest wciąż bierna zawodowo. Coraz bardziej popularne jest umożliwianie pracownikom telepracy, co otwiera drzwi dla wielu niepełnosprawnych, którzy do tej pory nie mogli wyjść z domu, bądź mieli w tym zakresie ograniczenia. Często jednak niepełnosprawni muszą walczyć z systemem, który zamiast nagradzać ich za aktywność, często ich karze – bardzo często podjęcie zatrudnienia skutkuje bowiem np. utratą jakiegoś świadczenia. Edukacja zarówno pracowników, pracodawców jak i właśnie decydentów w tym zakresie jest tu kluczowa”

Piotr Soroczyński
główny ekonomista Krajowej Izby Gospodarczej

Praca zdalna, plusy i minusy

Warunki ubiegania się o dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych

Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej pozwala na obniżenie lub całkowite zlikwidowanie wpłaty na PFRON. Dzieje się tak, jeśli pracodawca przy zatrudnieniu co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy osiąga wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6%. Oznacza to, że wielkość zatrudnienia jest podstawowym kryterium powstania obowiązku wpłaty na fundusz. Wysokość tej wpłaty stanowi iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników stanowiącej różnicę między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych. Ponadto w takiej sytuacji pracodawca zyskuje prawo do otrzymania różnych form wsparcia finansowego z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Największą część wydatków PFRON stanowią dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych i jest to ogromne wsparcie dla wielu przedsiębiorców. Aby ubiegać się o dofinansowanie pfron należy spełnić wszystkie poniższe warunki:

1. Pracownik niepełnosprawny, na którego wynagrodzenie pracodawca ubiega się o dofinansowanie musi zostać zatrudniony w oparciu umowę o pracę lub powołania, wyboru, mianowania czy spółdzielczą umowę o pracę. Dofinansowanie nie przysługuje w przypadku umowy cywilnoprawnej czyli np. umowy zlecenie czy umowy o dzieło.
2. Pracodawca musi dysponować orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności zatrudnionego pracownika, najpóźniej w dniu podpisania z nim umowy.
3. Konieczne jest wykazanie efektu zachęty metodą ilościową lub jakościową. Na czym polega efekt zachęty pisaliśmy już na naszym blogu.
4. Pracodawca ma obowiązek zgodnie z wyznaczonym terminem wypłacić wszelkie koszty płacy pracownika niepełnosprawnego.
5. Pracodawca wypłaca wynagrodzenie pracownikowi niepełnosprawnemu na jego rachunek bankowy lub na rachunek spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, albo przesyła przekazem pocztowym na jego adres domowy. Dopiero po jego wypłaceniu składa wniosek WN-D o wypłatę dofinansowania. Co więcej, wynagrodzenie nie może pochodzić ze środków publicznych.
6. Pracodawca może uzyskać dofinansowanie wówczas, gdy nie posiada zaległości wobec PFRON większych niż 100 zł. W przeciwnym razie decyzją prezesa zarządu zostaje wstrzymane miesięczne dofinansowanie i obowiązuje do czasu uregulowania zaległości.

Więcej na temat dofinansowania wynagrodzeń PFRON pisaliśmy w artykule: Dofinansowanie do pracownika niepełnosprawnego w pigułce

Dofinansowania do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych – poradnik

Ile wynosi dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych?

Wysokość dofinansowania do wynagrodzeń zależna jest od stopnia i rodzaju niepełnosprawności pracownika. Środki mogą być wypłacane po każdym złożeniu wniosku, czyli co miesiąc. Ważne jest jednak to, by pierwszy wniosek był złożony na samym początku zatrudnienia, po wypłacie wynagrodzenia i opłaceniu składek. Poniżej znajdują się obowiązujące od kwietnia 2020 kwoty maksymalnych kwot dofinansowań:

• 1950 zł dofinansowanie dla pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
• 1200 zł dofinansowanie dla pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności,
• 450 zł dofinansowanie dla pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Kwota dofinansowania do wynagrodzeń może być wyższa w przypadku zatrudnienia pracownika, którego niepełnosprawność wynika ze schorzeń specjalnych. Należą do nich: całościowe zaburzenia rozwoju, choroba psychiczna, upośledzenie umysłowe, epilepsja oraz osoby niewidome.

Kwoty zwiększenia dofinansowania ze względu na występowanie schorzeń specjalnych wynoszą:

• 1200 zł dla pracownika ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Oznacza to, że w tym przypadku łączna kwota maksymalnego dofinansowania wyniesie 3150 zł.
• 900 zł dla pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Oznacza to, że w tym przypadku łączna kwota maksymalnego dofinansowania wyniesie 2100 zł.
• 600 zł dla pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności. Oznacza to, że w tym przypadku łączna kwota maksymalnego dofinansowania wyniesie 1050 zł.

Co istotne, kwota maksymalnego dofinansowania nie może przekroczyć 75% kosztów płacy dla pracodawców prowadzących działalność gospodarczą i 90% dla pracodawców, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej.

Dofinansowanie do wynagrodzeń PFRON 2020 – infografika

Jakie są dofinansowania PFRON dla firm?

Oprócz dofinansowań do wynagrodzeń możesz uzyskać wsparcie finansowe z PFRON w postaci:

• Zwrotu kosztów na adaptację stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej nawet do dwudziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia na jedno takie stanowisko, po spełnieniu wymaganych warunków,
• Zwrotu kosztów na wyposażenie stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej nawet do piętnastokrotności przeciętnego wynagrodzenia na jedno takie stanowisko, po spełnieniu wymaganych warunków,
• Zwrotu kosztów na szkolenie pracownika niepełnosprawnego nawet do dwukrotności przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę, jednak w odniesieniu do małych i średnich przedsiębiorstw łączna kwota refundacji nie może przekroczyć 70% kosztów szkolenia, natomiast w odniesieniu do dużych przedsiębiorstw refundacja nie może przekroczyć 60% kosztów szkolenia.
• Zwrotu kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika wspomagającego, wysokość pomocy stanowi iloczyn kwoty najniższego wynagrodzenia i ilorazu liczby godzin w miesiącu przeznaczonych wyłącznie na pomoc pracownikowi niepełnosprawnemu oraz miesięcznej liczby godzin pracy pracownika niepełnosprawnego w miesiącu.

Czas pracy osoby niepełnosprawnej i dodatkowe przywileje w pracy

Jak już wspomnieliśmy, zatrudnienie osoby niepełnosprawnej wiąże się dla pracodawcy z dodatkowymi korzyściami finansowymi, jednak ma on również pewne obowiązki. Dotyczą one zapewnienia określonych warunków pracy dla pracownika niepełnosprawnego.

Zgodnie z przepisami norma czasu pracy pracownika ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności wynosi 7 godzin w ciągu dnia i 35 godzin w ciągu tygodnia, natomiast dla pracownika z lekkim stopniem niepełnosprawności norma czasu pracy wynosi 8 godzin w ciągu dnia i 40 godzin w ciągu tygodnia. Wymiar czasu pracy pracownika niepełnosprawnego ma charakter stały, co oznacza, że liczba godzin w tygodniu nie zmienia się i zawsze wynosi tyle samo. Norm czasu pracy ujętych w Kodeksie pracy nie stosujemy przy zatrudnieniu osoby niepełnosprawnej, obowiązują ją normy ujęte w ustawie o rehabilitacji. Co bardzo ważne, skrócony czas pracy nie powoduje obniżenia wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego, wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.

Według ogólnych przepisów pracownik niepełnosprawny nie może wykonywać pracy w porze nocnej lub w godzinach nadliczbowych. Nie stosujemy ich w dwóch sytuacjach:

1. gdy pracownik jest zatrudniony przy pilnowaniu i wykonuje czynności bezpośrednio związane z monitorowaniem mienia,
2. gdy lekarz medycyny pracy lub lekarz sprawujący opiekę nad daną osobą niepełnosprawną wyda zaświadczenie zezwalające na pracę w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej lub/oraz zgodę na pracę w wymiarze 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Zaświadczenie może być wydane jedynie na wniosek pracownika a koszty związane z badaniami pokrywa pracodawca.

Każdemu zatrudnionemu pracownikowi niepełnosprawnemu przysługuje prawo do dodatkowej 15 minutowej przerwy w ciągu dnia. Jest ona wliczana do czasu pracy i nie wpływa na wysokość wynagrodzenia. Może być wykorzystana na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek.

Pracownikom ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje prawo do dodatkowego urlopu w wymiarze 10 dni roboczych w ciągu roku kalendarzowego. Przysługuje on od momentu, gdy osoba niepełnosprawna przepracuje minimum rok od czasu uzyskania przez nią orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Co ważne, pod uwagę brana jest data wystawienia dokumentu a nie data jego przedstawienia pracodawcy. Dodatkowy urlop przysługuje pracownikowi niepełnosprawnemu również wtedy, gdy przebywał na zwolnieniu lekarskim, urlopie macierzyńskim czy wychowawczym, gdyż znaczenie ma tu pozostawanie w stosunku pracy. Prawo do urlopu pracownik nabywa w całości, nawet jeśli ma to miejsce pod koniec roku, a niewykorzystany przechodzi na kolejny rok jako urlop zaległy.

Pracownikom ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje prawo do zwolnienia od obowiązku w pracy z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym. Przysługuje do 21 dni roboczych w ciągu roku kalendarzowego, przy czym łączny wymiar zwolnienia od pracy i dodatkowego urlopu nie może przekroczyć 21 dni roboczych. Zwolnienia od obowiązku w pracy udziela pracodawca na podstawie wniosku o skierowanie pracownika niepełnosprawnego na turnus, który wydawany jest przez lekarza sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną. Pracownik ma obowiązek przedstawić wniosek swojemu pracodawcy w takim terminie, aby nie zakłóciło to normalnego toku pracy w firmie.

Pracownik niepełnosprawny ma również prawo do zwolnienia od pracy:

• w przypadku konieczności wykonania specjalistycznych badań, zabiegów leczniczych lub usprawniających,
• w przypadku konieczności opuszczenia miejsca wykonywania pracy w celu zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy.

Warunkiem uzyskania zwolnienia od obowiązków w pracy jest to, że pracownik nie może tych czynności wykonać poza godzinami pracy. Na prośbę pracodawcy pracownik ma obowiązek przedstawić dokument, który potwierdza odbycie takich badań czy zabiegów leczniczych.

Rekrutacja pracowników z orzeczeniem – o czym warto pamiętać?

Praca zawodowa wyznacza cele i kierunek działań człowieka w jego życiu codziennym. Liczą się ni tylko względy finansowe. Dzięki niej czuje się potrzebny. Ma to szczególne znaczenie w przypadku osób niepełnosprawnych. Aktywność zawodowa wpływa na ich funkcjonowanie w społeczeństwie. Jeśli planujesz zatrudnić pracownika niepełnosprawnego, to zasady, o których powiemy pomogą ci w nawiązaniu dobrej relacji z osobą niepełnosprawną już na etapie rekrutacji. Nie jest to tak naprawdę niczym szczególnie trudnym, jednak wymaga odejścia od utartych schematów i stereotypów.

Sprofilowane ogłoszenie o pracę dla osoby niepełnosprawnej – tworząc takie ogłoszenie na stanowisko, na które chcesz zatrudnić pracownika niepełnosprawnego, zawrzyj w nim krótką informację na temat gotowości ich zatrudnienia oraz jeśli posiadasz przystosowane stanowiska pracy to również warto o tym wspomnieć. Nie należy jednak na liście wymagań od kandydata zamieszczać obowiązku posiadania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Jest to niezgodne z prawem i powoduje, że osoba niepełnosprawna może poczuć się potraktowana przedmiotowo i pomyśleć, że tylko jej orzeczenie będzie decydować o zatrudnieniu a nie umiejętności czy doświadczenie. To z kolei może mieć wpływ na jej stosunek do pracy i motywację. Warto pamiętać, że wśród osób niepełnosprawnych są również te ambitne, które raczej rzadko będą aplikować na takie ogłoszenia. W jego treści jest również istotny dokładny opis zadań oraz informacja o windzie w budynku lub podjeździe. Dzięki niemu osoba z niepełnosprawnością może samodzielnie oszacować swoje możliwości na danym stanowisku oraz dowiedzieć się, czy ma szansę dostać się do budynku. Szczegółowy opis stanowiska w ogłoszeniu pozwoli uniknąć sytuacji, w której podczas rozmowy rekrutacyjnej okaże się, że część z wymaganych przez pracodawcę obowiązków będzie nie możliwa do wykonania przez kandydata ze względu na posiadaną niepełnosprawność.

Gdzie zamieścić ogłoszenie o pracę dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności?

Stworzone już ogłoszenie umieszczamy w sieci. Serwisem ogłoszeniowym dla osób niepełnosprawnych poszukujących pracy jest przykładowo sprawniwpracy.com. Jednak prowadząc rekrutację osób niepełnosprawnych nie należy ograniczać się wyłącznie do takich portali i dobrze jest zamieszczać ogłoszenie w różnych miejscach po to, by trafiać do jak najszerszej grupy odbiorców. Kiedy prowadzisz rekrutację osób niepełnosprawnych, dobrze by oferta pracy znalazła się na stronie internetowej firmy w zakładce kariera, którą również czasami odwiedzają osoby z niepełnosprawnością, szczególnie zainteresowane współpracą z konkretną firmą.

Poszukując niepełnosprawnych kandydatów do pracy masz również możliwość skorzystania z usług wyspecjalizowanej firmy, która udziela kompleksowego wsparcia podczas rekrutacji i zatrudniania pracowników niepełnosprawnych. Celem takich usług jest oszczędność czasu, szybkie i fachowe znalezienie i zrekrutowanie odpowiedniej osoby oraz dbałość o właściwy przepływ dokumentacji. Ponadto takie firmy posiadają wiedzę o innych rozwiązaniach, które mogą przynieść korzyści pracodawcy. Możesz liczyć na pomoc w redukcji wpłaty PFRON lub pozyskanie dofinansowania z funduszu.

Jak przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną z osobą niepełnosprawną?

Planując rozmowę kwalifikacyjną z niepełnosprawnym kandydatem do pracy należy wziąć pod uwagę jego szczególne potrzeby czy bariery, które przykładowo mogą utrudnić dotarcie mu do miejsca rozmowy, np. brak windy w budynku. Z oczywistych względów nie warto więc planować takiego spotkania na piętrze w budynku bez windy wiedząc, że rozmowa odbędzie się z osobą poruszającą się na wózku. W wielu przypadkach dobrym rozwiązaniem może okazać się rozmowa online za pośrednictwem Skype lub ewentualnie rozmowa telefoniczna. Ma to uzasadnienie szczególnie w sytuacji, gdy wykonywana praca ma odbywać się w formie zdalnej i pozwoli zaplanować rozmowę w taki sposób, by pominąć bariery związane z niepełnosprawnością. Dobrze, gdy podczas rozmowy zapytasz o specjalne potrzeby przystosowania stanowiska pracy, na które ubiega się osoba niepełnosprawna. Pozwoli to ustalić jakie konkretnie narzędzia pomogą lub usprawnią wykonywanie pracy na określonym stanowisku. Często nie są to potrzeby wymagające wielkich zmian i przeróbek w budynku.

Rekrutacja pracowników niepełnosprawnych nie odbiega tak naprawdę od rekrutacji osób bez orzeczenia. Na pierwszym miejscu należy brać pod uwagę umiejętności i kompetencje kandydata, a posiadanie orzeczenia powinno być tylko dodatkiem, a nie czynnikiem decydującym o zatrudnieniu takiej osoby.

Jak przeprowadzić rozmowę kwalifikacyjną z osobą niepełnosprawną? Poradnik