Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Kompendium wiedzy od A do Z
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia często jawi się, jako dramatyczny i pełen napięć rozdział w karierze zawodowej, który rzuca wyzwanie zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy. Jednak zrozumienie praw i obowiązków obu stron w tej krytycznej sytuacji może znacznie obniżyć poziom stresu i niepewności.
W naszym kompendium wiedzy znajdziesz dogłębne omówienie kluczowych aspektów tego procesu, oparte na aktualnych przepisach prawa pracy. Dzięki temu artykułowi będziesz mógł zrozumieć, kiedy i dlaczego można rozwiązać umowę bez wypowiedzenia, jakie są tego konsekwencje oraz w jakie pułapki można wpaść. Dowiesz się, jakie dokumenty są niezbędne do rozwiązania umowy w tym trybie.
Zapraszamy do lektury zarówno pracodawców, jak i pracowników. Rozwiejemy Twoje wątpliwości i wyposażmy Cię w niezbędną wiedzę, byś stawił czoła nawet najtrudniejszym sytuacjom w życiu zawodowym.
Czym jest rozwiązanie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia?
Rozwiązanie umowy o pracę bez okresu wypowiedzenia to forma natychmiastowego zakończenia stosunku pracy. Jest ona stosowana w przypadku poważnych przyczyn uzasadniających taką decyzję pracownika lub pracodawcy. To ostateczność, która pozwala na szybkie rozwiązanie umowy, gdy:
nieobecność lub zachowanie pracownika uniemożliwia dalszą współpracę,
bądź pracodawca naruszył prawo pracy.
Kiedy może nastąpić rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę?
Niezależnie od typu umowy o pracę, którą posiadasz na każdym etapie swojej kariery zawodowej, możesz być poinformowany o jej rozwiązaniu bez wymagalnego okresu wypowiedzenia. Na rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia pracodawca może zdecydować się:
z przyczyn zawinionych przez pracownika,
oraz z przyczyn niezawinionych przez pracownika.
1. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, art 52 Kodeksu Pracy
Kodeks Pracy w art. 52 reguluje kwestię przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z powodu przewinienia pracownika. Takiej decyzji pracodawcy możesz spodziewać się, jeżeli:
dopuściłeś się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków powierzonych przez przełożonych,
w trakcie zatrudnienia dokonałeś przestępstwa, które powoduje niemożność dalszej pracy na zajmowanym stanowisku,
ze swojej winy utraciłeś kwalifikacje zawodowe i to uniemożliwia dalsze zatrudnianie na dotychczas zajmowanym stanowisku (dotyczy to np. kierowców, pilotów, lekarzy, prawników itp.).
W tych przypadkach nie będziesz chroniony przed zwolnieniem bez wypowiedzenia z Twojej winy, nawet jeżeli jesteś pracownikiem chronionym (w wieku przedemerytalnym, osobą na urlopie rodzicielskim itp.).
Pamiętaj
Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę bez okresu wypowiedzenia przed upływem 1 miesiąca od pozyskania wiedzy: o zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy, przestępstwie lub ciężkim naruszeniu przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Czym jest ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych?
Zwolnienie dyscyplinarne możesz otrzymać, jeżeli naruszyłeś zasady realizacji obowiązków pracowniczych i jednocześnie:
wykazałeś rażące niedbalstwo lub umyślnie spowodowałeś zagrażającą sytuację,
Twoje zachowanie polegało na podjęciu określonych działań lub ich zaniechaniu,
miało to związek z wykonywaną pracą (w przypadku zawodów szczególnego zaufania, np. lekarzy, sędziów, nauczycieli dotyczy to także zachowania poza pracą).
Jakie mogą być przyczyny zwolnienia dyscyplinarnego bez wypowiedzenia?
Katalog wykroczeń pracowniczych skutkujących zwolnieniem dyscyplinarnym jest szeroki. Warto, abyś zapamiętał najważniejsze z nich. Będziesz zagrożony, gdy:
spowodujesz zagrożenie interesów pracodawcy lub szkodę na jego mieniu,
będziesz pił alkohol lub używał narkotyków w czasie pracy, lub stawisz się do niej pod wpływem środków odurzających,
zakłócisz spokój i porządek, odmówisz wykonywania poleceń, samowolnie zabierzesz dokumenty, klucze lub pieczątki,
dokonasz kradzieży mienia pracodawcy lub będziesz jej usiłował,
pobierzesz z kasy firmy na poczet swoich przyszłych należności zaliczki bez zgody pracodawcy,
w trakcie zwolnienia lekarskiego będziesz podejmował czynności sprzeczne z jego celem,
samowolnie opuścisz stanowisko pracy,
zorganizujesz przejście zespołu pracowników do konkurencji (osobiste szukanie nowej pracy jest dozwolone),
odmówisz poddania się kontrolnym badaniom lekarskim,
obejmując stanowisko kierownicze, nie podpiszesz deklaracji lojalnościowej,
pozostawisz służbowy pojazd bez opieki wraz z dokumentami przewozu lub towarem,
nie stawisz się do pracy zgodnie z harmonogramem i nie poinformujesz o przyczynach swojej nieobecności.
Zwolnienie bez wypowiedzenia z powodu popełnienia przestępstwa?
Jeżeli przestępstwo, które popełniłeś, zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem i uniemożliwia to dalszą realizację obowiązków, pracodawca jest uprawniony do rozwiązania z Tobą umowy w trybie dyscyplinarnym.
Tego rodzaju zwolnienia pracodawca może dokonać niezależnie od tego, czy przestępstwo popełniłeś na jego szkodę, na szkodę osób trzecich oraz czy szkoda jest związana z Twoją pracą. Abyś dostał w tej sytuacji “dyscyplinarkę” muszą być spełnione 3 warunki:
popełniłeś przestępstwo w okresie trwania stosunku pracy,
przestępstwo jest oczywiste i potwierdzone prawomocnym wyrokiem,
wskutek przestępstwa niemożliwe jest obejmowanie przez Ciebie obowiązków na dotychczasowym stanowisku pracy.
Tymczasowe aresztowanie nie stanowi podstawy rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jednak w tej sytuacji po 3 miesiącach nieobecności pracownika z powodu aresztowania następuje samoistne wygaśnięcie stosunku pracy.
Ważne!
Sąd Pracy, jeżeli toczy się przeciwko Tobie postępowanie za przestępstwo, zawiesi sprawę o odszkodowanie za rozwiązanie umowy o pracę do czasu wydania wyroku w sprawie karnej. W wyjątkowych sytuacjach, gdy materiał dowodowy jest niepodważalny, sprawa nie będzie zawieszona.
2. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia art 53 Kodeksu Pracy
O rozwiązaniu umowy bez wypowiedzenia z przyczyn zawinionych przez pracownika mówi art. 53 Kodeksu Pracy i reguluje kwestie wypowiedzenia w związku z ustaniem przyczyn nieobecności w pracy. Gdy pracodawca ma podstawę, by zwolnić Cię z pracy, gdy stwierdzi istnienie przynajmniej jednej z wymienionych niżej okoliczności, uzasadniającej rozwiązanie umowy w trybie natychmiastowym.
Niezdolność do pracy wskutek choroby przekroczyła 3 miesiące w przypadku pracownika pracującego krócej niż 6 miesięcy w firmie.
Niezdolność do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż łączny czas pobierania wynagrodzenia i zasiłku chorobowego oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego (przez pierwsze 3 miesiące), kiedy pracownik był zatrudniony powyżej 6 miesięcy lub jego nieobecność w pracy została spowodowana wypadkiem albo chorobą zawodową,
Usprawiedliwiona nieobecność pracownika, spowodowana innym czynnikiem niż choroba, trwała dłużej niż 1 miesiąc.
Nieobecność pracownika związana z opieką nad dzieckiem przekroczyła okres pobierania z tego tytułu zasiłku.
Odosobnienie w wyniku choroby zakaźnej i związana z tym nieobecność w pracy przekroczyły okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.
Kogo nie można zwolnić z art. 53 Kodeksu Pracy?
Na podstawie regulacji zawartych w art. 53 KP nie zwolnisz:
pracownicy w ciąży,
chorych pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim, bezpłatnym lub wychowawczym.
Zwolnieniu z tego artykułu zaś podlegają grupy chronione przed wypowiedzeniem, ale nie rozwiązaniem stosunku pracy, m.in. osoby w wieku przedemerytalnym.
Kiedy jest możliwe rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika?
Możesz złożyć oświadczenie i rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia w 4 przypadkach. Gdy:
lekarz zabronił Ci wykonywania pracy z uwagi na jej szkodliwy wpływ na Twoje zdrowie,
w czasie trwania umowy pracodawca dopuścił się uchybień i naruszył swoje obowiązki wobec Ciebie jako pracownika,
zostałeś przywrócony do pracy u poprzedniego pracodawcy, w związku z niezasadnym rozwiązaniem przez niego umowy o pracę z Tobą, zgodnie z art. 48 KP,
Twój dotychczasowy zakład pracy przejął inny pracodawca, zgodnie z art 23 KP.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika art 55 Kodeksu Pracy
Artykuł 55 Kodeksu Pracy wskazuje na 2 podstawy rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika. Są to:
wskazanie lekarskie,
naruszenie obowiązków pracodawcy wobec pracownika.
W pierwszym przypadku możesz złożyć oświadczenie o rezygnacji z pracy bez wypowiedzenia, gdy uzyskasz orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na Twoje zdrowie. Jednocześnie pracodawca nie przeniesie Cię na inne stanowisko w terminie wskazanym w wystawionym przez lekarza zaświadczeniu.
W drugim przypadku jako przyczynę rozwiązania natychmiastowego umowy o pracę możesz wskazać sytuację, gdy pracodawca złamał prawo pracy i naruszył podstawowe obowiązki wobec Ciebie. Mogą to być następujące uzasadnienia: brak wypłacania w pełnej wysokości wynagrodzenia pracownika, wypłacanie wynagrodzenia nieterminowo, niestosowanie się do zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, nieudzielanie urlopu wypoczynkowego, świadome narażenie pracownika na niebezpieczeństwo itp.
Prawo pracy chroni Pracowników i Pracodawców? Zapraszamy do lektury cyklu artykułów związanych z regulacjami Kodeksu Pracy. Przeczytaj, m.in.:
Posiadamy inne wpisy na blogu My Wspieramy, które dadzą Ci konieczną wiedzę. Dbaj o swoje prawa!
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia wzór i procedura
Zanim przedstawisz pracownikowi rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia, warto, abyś pamiętał, o konsultacji ze związkami zawodowymi, jeśli dana osoba jest ich członkiem lub zgodziły się one go reprezentować. Sprzeciw organizacji pracowniczej nie obliguje Cię jednak do zastosowania się do niego.
Rozwiązać umowę z pracownikiem możesz tylko pisemnie. Pismo rozwiązujące umowę przekazujesz pracownikowi osobiście (przy świadkach) lub przekazujesz na adres pracownika podany w jego dokumentacji. Powinieneś pamiętać, że zwolniony pracownik może zwrócić się do Sądu Pracy, jeśli uzna, iż zwolnienie miało wady. Warto, abyś zadbał więc o poprawne jego skonstruowanie wypowiedzenia.
W piśmie, obok danych osobowych pracodawcy i pracownika, powinny znaleźć się 3 podstawowe punkty.
| 1. Rozwiązuję z Panią umowę o pracę zawartą w dniu 5 maja 2020 roku bez okresu wypowiedzenia z dniem doręczenia niniejszego pisma. 2. Przyczyną rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z Pani winy jest ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, polegające na nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy w dniach 23-28 marca 2024 roku. Podstawą prawną jest art. 30 par. 1 pkt 3 w związku z art. 52 par. 1 pkt 1 KP). 3. Informuję jednocześnie, że przysługuje Pani prawo wniesienia odwołania do Sądu Rejonowego w (miejscowość), Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, (ulica, kod, miejscowość) w terminie 21 dni od dnia doręczenia niniejszego pisma. |
Powyższą treść powinieneś podpisać własnoręcznie lub złożyć kwalifikowany podpis elektroniczny.
Ważne!
Pismo powinno zawierać konieczne informacje o: dniu, w którym umowa o pracę będzie obowiązywać (z dniem doręczenia), przyczynę z podstawą prawną oraz informacje o możliwości odwołania w terminie 21 dni.
Odszkodowanie za przerwanie umowy bez wypowiedzenia
Zgodnie z Kodeksem Pracy, jeżeli uważasz, że pracodawca rozwiązał stosunek pracy z Tobą bez dochowania wymaganych reguł, możesz ubiegać się o odszkodowanie od pracodawcy wysokości pełnego wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W odniesieniu do umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje Ci ono w kwocie obejmującej czas, na który ona była podpisana (nie dłuższy niż okres wypowiedzenia).
Pracodawca także może w sytuacji nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy przez pracownika zgłosić roszczenie o odszkodowanie. Jeśli Sąd Pracy uzna wniosek, pracownik będzie musiał wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (w przypadku umów okresowych odszkodowanie to obejmuje wynagrodzenie z 2 tygodni).
Podsumowanie artykułu: Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia stanowi jedną z najbardziej drastycznych metod zakończenia stosunku pracy. Może być zainicjowane zarówno przez pracodawcę, jak i przez pracownika. W sytuacjach, gdy zachowanie jednej ze stron rażąco narusza podstawowe obowiązki wynikające z zawartej umowy, może nastąpić natychmiastowe rozwiązanie umowy bez konieczności zachowania okresu wypowiedzenia. Ta procedura jest ściśle regulowana przez prawo pracy, aby chronić zarówno interesy pracodawcy, jak i pracownika. Zapewnia, że decyzja o rozwiązaniu umowy o pracę w taki sposób jest uzasadniona poważnymi przyczynami.
Dla pracownika decyzja o rozwiązaniu stosunku pracy bez wypowiedzenia często wiąże się z koniecznością natychmiastowego opuszczenia miejsca pracy, co może być zarówno stresujące, jak i dezorganizujące. Z drugiej strony, pracodawcy, którzy decydują się na tak kategoryczny krok, muszą być przygotowani na potencjalne konsekwencje prawne, w tym możliwość dochodzenia roszczeń przez pracownika, jeśli rozwiązanie umowy o pracę okaże się bezpodstawne. Dlatego też, zarówno pracownicy, jak i pracodawcy powinni znać swoje prawa i obowiązki, co umożliwi im podjęcie właściwych decyzji w trudnych sytuacjach zawodowych.
Jak napisać rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia?
Pisemne oświadczenie, które powinien złożyć pracownik rezygnujący z pracy w trybie natychmiastowym, powinno zawierać określenie rzeczywistej przyczyny wraz z podaniem podstaw zawartych w artykule 55 par. 1 i 11 KP.
Jak napisać rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia?
Pracodawca w zależności od przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowie o pracę bez wypowiedzenia powinien w piśmie obok oznaczenia pracownika dodać następujące informacje o:
– rozwiązaniu stosunku pracy z dniem doręczenia pisma,
– przyczynie zerwania umowy w trybie natychmiastowym wraz z podstawą prawną,
– prawie do odwołania do Sądu Pracy.
Czy jest możliwe rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron bez okresu wypowiedzenia?
Tak, jest możliwe rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron bez wypowiedzenia. Strony mogą swobodnie ustalić datę zakończenia stosunku pracy, zgodnie z ich wspólną decyzją podpisując stosowny dokument potwierdzający zasady i termin zakończenia współpracy.
