Jak znaleźć pracę z orzeczeniem o niepełnosprawności?

Artykuł stworzony został z myślą o osobach niesprawnych poszukujących pracy. Borykających się z problemem w znalezieniu zatrudnienia. Zadających sobie pytanie, jak znaleźć pracę z orzeczeniem o niepełnosprawności? Nie wiedzących, gdzie osoba niepełnosprawna może otrzymać wsparcie w znalezieniu pracy i od czego zacząć jej poszukiwanie.

Osoby posiadające orzeczenie, ze stopniem znacznym nie wiedzą, wybrać chroniony, czy otwarty rynek pracy. Nie mają pewności, czy można pracować i jednocześnie pobierać rentę. Wkraczając na rynek pracy, bywa, że nie znają podstaw pomagających im w znalezieniu pracodawcy, czyli: gdzie szukać ofert pracy, jak napisać CV i list motywacyjny oraz jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej.

Rola pracy w rehabilitacji zawodowej i społecznej

Zacznijmy od tego, jaką rolę dla człowieka pełni praca zawodowa? Jest to aspekt życia, który pozwala nam na realizację celów, rozwój osobisty, a także poczucie bycia potrzebnym i istotnie decyduje o samoocenie. Mając pracę, budząc się każdego dnia wiemy, jakie mamy zadania do wykonania. To wyznacza kierunek działań i poczucie sensu. Innymi słowy, praca zawodowa pozwala na prawidłowe funkcjonowanie w życiu społecznym i wpływa na życie psychiczne każdego z nas.

Znaczenie aktywności zawodowej dla osób z orzeczoną niepełnosprawnością

Dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności jest ona szczególnie istotna. Pełni ona funkcję rehabilitacji społecznej i zawodowej, która jest tak samo ważna w powrocie do zdrowia, jak rehabilitacja medyczna i lecznicza. Praca zawodowa to jeden z najważniejszych obszarów życia i przynosi mnóstwo korzyści. Jest to przede wszystkim: niezależność ekonomiczna, rozwój osobisty oraz poczucie , że mam wpływ na swoje życie.

Dla osoby z orzeczeniem jest to dodatkowo: pokonywanie barier, aktywność w życiu społecznym  oraz kształtowanie samodzielności, odpowiedzialności i poczucia własnej wartości.

Niestety, mimo wprowadzenia wielu zmian, nadal sytuacja osób z orzeczeniem nie jest dobra. Zdecydowanie odbiega od tego, jak to wygląda  w przypadku osób w pełni sprawnych. Przyczyną tego zjawiska są nadal m.in. występujące w społeczeństwie stereotypy i obawy wobec zatrudnienia niepełnosprawnej, ale nie tylko. Często osoby niesprawne nie do końca orientują się, gdzie szukać odpowiedniej dla siebie pracy i jak przygotować się do rekrutacji, w której bierze udział mnóstwo innych osób. Jak być dla nich konkurencją?

Poszukiwanie pracy przez osobę niepełnosprawną – od czego zacząć?

Rozpoczynając szukanie pracy należy zacząć od swoich mocnych stron, czyli zasobów. Spisać i stworzyć z nich listę. Wszelkie umiejętności, ukończone kursy, szkolenia, ukończone szkoły oraz wcześniejsze doświadczenie są istotne. Trzeba pamiętać, że liczą się nie tylko te zdobyte w pracy zawodowej. Ważne są również te osobiste, które pozwoliły zdobyć jakąś cenną umiejętność przydatną w pracy na danym stanowisku. Ma to szczególne znaczenie zwłaszcza, gdy planuje się podjęcie pracy po raz pierwszy.

We wchodzeniu na rynek pracy mają  oczywiste znaczenie kluczowe umiejętności. To, czy potrafi się zaprezentować i przekonać przyszłego pracodawcę, że jest się najlepszym kandydatem do wykonywania zawodu na określonym stanowisku, także odgrywa ogromną rolę.

W kolejnym etapie należy napisać CV. Spisane zasoby i ukończone kursy będą stanowić bazę do jego stworzenia. Następny krok to aplikowanie na wybrane stanowisko. Kolejny to rozmowa rekrutacyjna. Te działania są kluczowe w odpowiedzi na pytanie: jak znaleźć pracę dla osoby niepełnosprawnej?

Trzeba mieć świadomość, że nawet jeśli nie przejdzie się pozytywnie danej rekrutacji, to nie można rezygnować z dalszych poszukiwań. Tylko niewielka część ludzi od razu dostaje pierwszą pracę po jednej rozmowie. Można potraktować to, jako nowe doświadczenie, nauczyć się czegoś, wyciągnąć wnioski i do następnej rekrutacji jeszcze lepiej się przygotować.

Gdzie szukać ofert pracy dla niepełnosprawnych?

Miejsc z ofertami pracy, w których zamieszczane są ogłoszenia skierowane do osób posiadających orzeczenie, jest kilka. Można zacząć od urzędu pracy. Oczywiście nie jest to jedyna możliwość poszukiwania pracy.

Pomocny w poszukiwaniu oferty dla może być oczywiście Internet. Istnieją portale, na których każdego dnia są publikowane nowe ogłoszenia dla niepełnosprawnych. Portale zwykle posiadają zakładkę oferty pracy dla osób niesprawnych lub są w całości poświęcone dla nich.

Serwisy internetowe dla szukających pracy

Do najbardziej popularnych serwisów ogłoszeniowych możemy zaliczyć:

• pracuj.pl,
• OLX,
• Indeed,
• Jooble.org,
• gowork.pl,
• praca.pl,
• Lento.pl,
• InfoPraca.pl,
• nuzle.pl,
• Gratka.

Portale z ofertami pracy dla niepełnosprawnych

Strony internetowe i portale ogłoszeniowe kierowane do osób z orzeczoną niepełnosprawnością, na których można znaleźć oferty pracy to:

• poltalento.pl,
• niepelnosprawni.pl,
• werbeo.pl,
• bponetwork.pl,
• praca.obpon.pl,
• sprawniwpracy.com,
• sprawni-niepełnosprawni.pl.

Ogłoszenia o pracy Facebook

Poszukując ofert pracy można również zrobić to za pośrednictwem grup na Facebooku. Należą do nich przykładowo:

• Praca dla niepełnosprawnych,
• Wszyscy są inni — ofert pracy dla osób niepełnosprawnych,
• Niepełnosprawni praca,
• Niepełnosprawni — grupa bez regulaminu — ogłoszenia praca,
• Niepełnosprawni: szukam pracy/oferuję pracę.

W poszukiwaniu pracy bardzo ważna jest systematyczność. Oznacza to, że aby być skutecznym musi się regularnie przeglądać oferty pracy i aplikować na interesujące stanowiska.

Aplikowanie bezpośrednio w firmie

Jeśli ma się konkretnie sprecyzowany kierunek drogi zawodowej, zacząć można od znalezienia firm, które zatrudniają pracowników z określonym wykształceniem i umiejętnościami. Pomocne w tym przypadku będą strony internetowe firm, profile na Facebooku lub LinkedIn. Tam najszybciej znajdzie się aktualne oferty pracy i informacje o prowadzonych rekrutacjach.

W łatwy sposób można zorientować się: czego pracodawcy oczekują od swoich pracowników, jak wygląda struktura firmy i jakie są możliwości rozwoju. Gdy nie ma informacji, czy możliwe jest zatrudnienie osoby niepełnosprawnej, można zadzwonić i zapytać. Być może okaże się, że pracodawcy początkowo nie myśleli o tym. Po przedstawieniu korzyści, jakie niesie za sobą pracownik z orzeczeniem, zmienią zdanie i stworzą stanowisko dla osoby z orzeczeniem niepełnosprawności. W ten sposób można zyskać szansę i zostać pierwszym przed innymi kandydatami do danego stanowiska.

Praca dla niepełnosprawnych a organizacje pozarządowe

W poszukiwaniu pracy z orzeczeniem można zwrócić się o pomoc do organizacji pozarządowych. Różnych fundacji i stowarzyszeń, które zajmują się pomaganiem w znalezieniu pracy przez osoby niepełnosprawne. Często zatrudniają specjalistów i doradców zawodowych, którzy mogą pomóc sformułować cele zawodowe. Ukierunkować poszukiwanie zatrudnienia zgodnie z preferencjami i umiejętnościami. Prowadzone są również warsztaty, na których można nauczyć się pisać CV w sposób profesjonalny. Odbywają się treningi rozmowy kwalifikacyjnej, pozwalające przećwiczyć zwroty i zachowania pożądane podczas takiej rozmowy.

Te działania pozwalają nabyć pewność siebie i dobrze się przygotować przed prawdziwą rozmową kwalifikacyjną. Jak widać poszukiwania zatrudnienia to nie jest lekka praca dla niepełnosprawnych. Warto jednak podjąć wysiłek, by osiągnąć sukces, co dla osób z niepełnosprawnością jest ważne.

Zatrudnienie w zakładach pracy chronionej

Zakłady pracy chronionej to firmy, które tworzą stanowiska pracy przede wszystkim dla osób z dysfunkcją. W ich obrębie znajdują się także spółdzielnie socjalne oraz zakłady aktywności zawodowej. ZAZ-y swoją ofertę pracy kierują głównie do osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

Rynek pracy chronionej wymaga szczególniejszych warunków zatrudnienia, przystosowania stanowisk i miejsca dla pracowników. Dotyczy to nie tylko likwidacji barier architektonicznych, transportu, zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych. Przewidziano w takim zakładzie gimnastykę usprawniającą, zmniejszenie zakresu obowiązków na jaki pozwala stan zdrowia. Godziny pracy wyznaczają nie tylko zadania związane z pracą, ale i dbałość o zdrowie.

W zamian ZPCH otrzymują różnego rodzaju ulgi i zwolnienia z opłat. Muszą spełnić jednak określone wymogi. Mieć przystosowane wszystkie pomieszczenia i obiekty oraz przestrzegać określone przepisy BHP. Przystosowane muszą być: stanowiska pracy, ale także korytarze, łazienki, wejścia i schody. By realizować swoje zadania Zakład Pracy Chronionej ma obowiązek zapewnić: doraźną i specjalistyczną opiekę medyczną, dostęp do badań specjalistycznych, a także usługi rehabilitacyjne.

Na rynku chronionym zatrudnienie znajdują przede wszystkim osoby z orzeczeniem o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, czyli te, które mają duże ograniczenia.

Zatrudnienie na otwartym rynku pracy osób z niepełnosprawnością

Istnieje jednak więcej możliwości podjęcia pracy przez osoby niesprawne, nie tylko z lekkim stopniem niepełnosprawności. Mając orzeczenie i poważne problemy z funkcjonowaniem nie trzeba koniecznie ograniczać się do wspomnianych ZPCH. Osobom niepełnosprawnym dedykowane są miejsca pracy na otwartym rynku, zgodnie z ich wykształceniem, kwalifikacjami i preferencjami. Internet daje mnóstwo możliwości stosownie do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Dziś coraz więcej firm chce zatrudniać osoby z orzeczeniem. Wpływa to na wizerunek, jako tych otwartych na różnorodność. To jednak nie wszystko. Przedsiębiorca większej firmy, by nie ponosić kosztów wpłat na PFRON musi spełnić odpowiednie warunki. Najważniejsze to osiągnąć odpowiedni wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych.

Pracodawca zatrudniający pracowników z orzeczeniem w zamian może ubiegać się o wsparcie finansowe z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Obejmuje ono m.in. pokrycie kosztów związanych z przystosowaniem i wyposażeniem stanowiska i dofinansowanie do wynagrodzeń.

Minusem poszukiwania pracy na otwartym rynku pracy dla osoby niepełnosprawnej są nadal nierówne szanse przy rekrutacji. Spowodowane są one nieuzasadnionymi obawami i stereotypami. Na szczęście mnóstwo firm zmienia swoje podejście do pracowników z orzeczeniem znając korzyści z tego płynące. Tworzą miejsca do pracy z myślą o niepełnosprawnych i dają im szansę zaistnienia zawodowego.

Czy firmy mają obowiązek zatrudniania osób z niepełnosprawnością?

Ustawa o Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej oraz Zatrudnianiu Osób Niepełnosprawnych mówi o tym, że pracodawcy zatrudniający w swojej firmie, co najmniej 25 pracowników przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy i nie osiągający wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6% mają obowiązek odprowadzać miesięczną wpłatę na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Stanowi ona iloczyn 40,65% przeciętnej płacy oraz liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika osób z orzeczeniem 6%, a rzeczywistym stanem zatrudnienia.

Dla wielu firm są to dodatkowe koszty, które mogą ograniczyć zatrudniając pracownika z orzeczeniem i zostać zwolnionym z miesięcznej składki na PFRON. Dodatkowo firmy, które osiągną wskaźnik mogą ubiegać się o miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika z orzeczeniem nawet do 70% wszystkich kosztów płacy lub zwrot kosztów adaptacji stanowiska pracy. Jest to dla wielu pracodawców ogromna pomoc finansowa.

Należy jednak pamiętać, że dziś firmy nie zatrudniają osób niepełnosprawnych tylko ze względu na orzeczenie. Czasy te już się skończyły, a obecnie liczą się posiadane zdobyte doświadczenie i umiejętności kandydata. Osoba dysponująca orzeczeniem o niepełnosprawności, która chce znaleźć zajęcie, podpierając się tylko i wyłącznie tym dokumentem, może go nie znaleźć.

Jak pisać CV i list motywacyjny będąc osobą niepełnosprawną?

Obok kwalifikacji zawodowych i nabytych umiejętności wspomnieć należy również o cechach osobowości, które mogą okazać się przydatne w pracy, np. dobra organizacja czasu lub radzenie sobie ze stresem. Znajomość języka, obsługa specjalistycznego oprogramowania lub posiadane prawo jazdy to duże atuty. Odpowiednio trzeba je wyeksponować w liście motywacyjnym i powiązać z realizacją zadań na danym stanowisku. Często takie kompetencje są już wymienione, jako wymagania w ofercie pracy.

Pamiętaj!

CV ma za zadanie zwrócić uwagę przyszłego pracodawcy, przekonać, że jest się najlepszym kandydatem na dane stanowisko. Aby to osiągnąć trzeba zadbać o wygląd wizualny życiorysu, zamieść w nim odpowiednie zdjęcie. Na pewno nie to z wakacji lub spotkania ze znajomymi. Najlepiej sprawdzi się zdjęcie z dowodu osobistego, prawa jazdy lub paszportu. Musi przedstawiać osobę, jako potencjalnego pracownika firmy.

Czy w CV zamieszczać informacje o orzeczeniu o niepełnosprawności?

Kodeks pracy nie nakłada obowiązku informowania o niepełnosprawności. Gdy na danym stanowisku liczą się umiejętności można wykorzystać ten fakt i poinformować, że posiada się orzeczenie dopiero po rozmowie kwalifikacyjnej bezpośrednio pracodawcę, a nie rekrutera. Każdy samodzielnie podejmuje decyzje, jakie informacje zamieścić w CV.

Zanim jednak zdecyduje się na określony krok, trzeba pamiętać, że pracodawca może otrzymać dodatkowe wsparcie finansowe. To może być przekonujące dla wielu przedsiębiorców. Nie wygląda jednak dobrze wpisanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności obok zdobytych dyplomów, czy certyfikatów. Najlepiej w CV stworzyć osobną sekcję: “o mnie” lub “mój profil osobowy”. W tym miejscu krótko opisuje się siebie, wykształcenie, zdobyte doświadczenie. Można też dodać informację o posiadanym stopniu niepełnosprawności.

Rola listu motywacyjnego

List motywacyjny to dodatkowy dokument aplikacyjny, który ma zadanie przekonać pracodawcę. Przedstawić w nim trzeba informacje, m.in.: dlaczego chce się  pracować na konkretnym stanowisku, co można zaoferować firmie, jaką wartość się do niej wniesie. To forma autoreklamy kandydata, pokazująca go z najlepszej strony. Tu można swoją niepełnosprawność przekuć w atut. Czasem otwarte mówienie o tym pomaga.

Czy wysyłać pracodawcy orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?

Osoba niepełnosprawna nie ma obowiązku mówić o swojej niepełnosprawności i przedstawiać orzeczenia swojemu pracodawcy. Nie powinno się wysyłać orzeczenia zanim odbędzie się rozmowa kwalifikacyjna. Z chwilą podpisania umowy o pracę, na czas określony, próbny, czy na stałe warto to zrobić z wielu względów. Bez orzeczenia pracodawca będzie traktował pracownika, jako zdrowego. Nie będzie też mógł skorzystać ze wsparcia finansowego z PFRON, na:  

• dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych,
• do przystosowania stanowiska pracy do potrzeb osoby z niepełnosprawnością,
• wyposażenie stanowiska pracy dla osoby z niepełnosprawnością,
• szkolenia dla pracownika niepełnosprawnego,
• zatrudnienie pracownika wspomagającego.

Orzeczenie a dodatkowe przywileje dla pracownika

Pracownik z orzeczeniem może korzystać z dodatkowych uprawnień. Są to:

1. krótszy wymiar czasu pracy uwzględniający godziny pracy następująco: 8 godzin w ciągu dnia i 40 godzin w ciągu tygodnia dla osób z lekkim stopniem oraz 7 godzin w ciągu dnia i 35 godzin w ciągu tygodnia dla osób z umiarkowanym i znacznym stopniem niepełnosprawności,
2. dodatkowa 15 minutowa przerwa podczas pracy,
3. dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni,
4. zwolnienie od pracy w celu udziału w turnusie rehabilitacyjnym,
5. zwolnienie od obowiązku w pracy w przypadku konieczności odbycia lekarskich badań specjalistycznych lub nabycia wyposażenia ortopedycznego,
6. możliwość zatrudnienia dodatkowo trenera pracy lub asystenta pracownika z orzeczeniem.

Podsumowując.

Osoby niepełnosprawne nie muszą przedstawiać swojego orzeczenia pracodawcy. W ten sposób świadomie rezygnują z przysługujących przywilejów pracowniczych, a pracodawca nie otrzymuje dodatkowych środków, dzięki którym mógłby, m.in. odpowiednio przystosować stanowisko pracy.

Prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę z orzeczeniem

Prowadzenie własnej działalności to dla osoby niepełnosprawnej doskonały sposób na pracę i zarobek finansowy. Jeśli ma się pomysł na biznes, jest pracowitym i ambitnym można otworzyć własną firmę. Osoby niepełnosprawne mogą ubiegać się o refundację składek ZUS z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jej wysokość zależy od posiadanego stopnia niepełnosprawności. Osoby ze znacznym stopniem mogą ubiegać się o 100% kwoty. Dla osób z niepełnosprawnością z umiarkowanym stopniem jest to 60%, natomiast w przypadku lekkiego stopnia to 30%.

Drugą formą finansowego wsparcia dla osób niepełnosprawnych jest dotacja ze środków PFRON na pokrycie kosztów związanych z podjęciem działalności gospodarczej, rolniczej lub na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej. Wysokość dofinansowania wynosi maksymalnie 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Dotację na podjęcie własnej działalności gospodarczej można otrzymać będąc zarejestrowanym w urzędzie pracy, jako bezrobotny lub poszukujący pracy niepozostający w zatrudnieniu.

Niezdolność do pracy na orzeczeniu.

Niezdolność do pracy orzeka lekarz orzecznik ZUS. Może on stwierdzić u osoby niepełnosprawnej częściową lub całkowitą niezdolność do pracy, co wiąże się z otrzymywaniem renty. Orzecznictwo do celów rentowych i odrębne orzecznictwo o niepełnosprawności wprowadzają chaos. Wielu pracodawców, a także samych niepełnosprawnych, nadal zastanawia się, czy osoba z orzeczeniem o niezdolności do pracy może pracować na otwartym rynku?

Czy osoba z niepełnosprawnością może podjąć pracę?

Orzeczenie o niezdolności do pracy, nie oznacza zakazu zatrudniania. Można pracować i nadal otrzymywać rentę. Sformułowanie “niezdolność do pracy” dotyczy normalnych warunków pracy, czyli takich, które występują na stanowisku pracy bez odpowiedniego przystosowania. Jeśli pracodawca przystosuje stanowisko odpowiednio do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, a lekarz medycyny pracy przeprowadzający badania wyda pozytywną opinię i pozwoli na wykonywanie obowiązków na danym stanowisku, można być zatrudnionym i nadal pobierać rentę z ZUS.

Istotna jest wysokość wynagrodzenia, które upoważnia do pobierania świadczenia. Kwota zmienia się kwartalnie i należy ją monitorować na stronie ZUS, by nie przekroczyć określonego progu. Po jego przekroczeniu renta zostaje obniżona lub zawieszona.

Praca zdalna dla niepełnosprawnych z orzeczeniem

Drogą do zaistnienia zawodowego, jeśli osoba niepełnosprawna posiada orzeczenie o niezdolności do pracy jest możliwość pracy z orzeczeniem zdalnej. W tym przypadku pracodawca nie musi przystosowywać miejsca pracy. Wypłaca natomiast ekwiwalent pieniężny z tytułu wykorzystywania prywatnego sprzętu komputerowego w pracy oraz dostępu do Internetu.

Telepraca może być doskonałym rozwiązaniem dla wielu niepełnosprawności. Ułatwia problemy związane z dotarciem do siedziby firmy i umożliwia wykonywanie obowiązków bezpośrednio w domu. Korzystają z tego osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich, czy niewidomi.

Uwaga!

Nie można ukrywać informacji o orzeczonej niepełnosprawności przed lekarzem medycyny pracy. Musi on wiedzieć o tym fakcie, zanim wyda opinię i wyrazi zgodę na wykonywanie obowiązków na danym stanowisku i określonych warunkach.

Wykształcenie a zatrudnienie osób niepełnosprawnych

Osoba niepełnosprawna, która posiada wykształcenie wyższe lub techniczne dużo łatwiej odnajduje się na rynku pracy. Pracodawcy otwierają się coraz częściej na zatrudnienie pracowników z niepełnosprawnością o wysokich kompetencjach i umiejętnościach. Studia i specjalistyczne szkolenia zwiększają szansę na zatrudnienie tych osób i zwiększają ich konkurencyjność.

Jak mówi Paweł Wdówik, Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych – szansa na zatrudnienie u osób niepełnosprawnych wzrasta do prawie 70%, jeśli posiadają oni wykształcenie wyższe. Stąd wynika potrzeba dostosowania szkolnictwa osób niepełnosprawnych do wymogów rynku pracy.

Dobre zawody dla osób niepełnosprawnych

Istnieją zawody konkurencyjne na które jest zapotrzebowanie, które mogą jednocześnie wykonywać osoby z orzeczeniem. Kierunki kształcenia w nich są coraz częściej i z powodzeniem wybierane przez osoby z orzeczoną niepełnosprawnością. Niektóre z nich, to:

• grafik komputerowy,
• księgowy,
• doradca finansowy,
• tłumacz językowy,
• prawnik,
• architekt,
• telemarketer,
• copywriter,
• dietetyk,
• pedagog,
• programista.

Część z nich może być wykonywana zdalnie np. telemarketer, copywriter lub grafik czy programista.

Podsumowanie

W poszukiwaniu pracy najważniejsze jest nastawienie, systematyczność i umiejętność przekształcenia swojej niepełnosprawności, jako dodatkowy atut, a nie jako utrudnienie w wykonywaniu obowiązków. Pisząc CV trzeba skupić się głównie na zasobach, czyli umiejętnościach i zdobytym doświadczeniu. Przeglądając oferty nie ograniczać się wyłącznie do tych kierowanych do osób z orzeczeniem. Aplikować również na te, w których nie ma wzmianki o wymaganym orzeczeniu od kandydata. W ten sposób przekonać można przyszłego pracodawcę, że mimo dysfunkcji i utrudnień z nią związanych można być dobrym i wartościowym pracownikiem.